ОсөЖ №5. Тақырып: Қазақ халқының отаршылдыққа қарсы халық азаттық күресі

ALIKHAN BOKEIKHAN UNIVERSITY 
 
ОСӨЖ №5. 
 
Тақырып: Қазақ халқының отаршылдыққа 
қарсы
 
халық
-
азаттық күресі
 
Орындаған 
: 
УМАРОВА
Айгерим
Топ
: 
ФК
-305 

Негізігі сұрақтар:
 
1.Сібір ведомствосы қазақтарының
аумағында Қасым Абылайханов, Саржан Қасымов 
сұлтандарының қозғалыс тарихы бойынша оқу материалдарын қарау.
2. Сұлтан Кенесары Қасымұлы бастаған қазақтардың халық
-
азаттық қозғалысын зерттеу (1837
-
1847 жж.): көтерілістің себептерін, аумағын, қозғаушы күштерін, көтерілісшілердің мақсаттарын, 
жеңілістің себептерін анықтау.
Хан Кенесары тарихи әдебиетте.
3. Жанходжа Нұрмұхамедов пен Есет Көтібаровтың көтерілісін зерттеу. Көтерілісшілердің 
себептерін, сипатын, мақсаттарын, Торғай және Орал облыстарында (1868
-
1869 жж.) және 
Маңғыстауда(1870 ж.) қазақтардың жеңілу себептерін анықтау.
Кіріспе
Қай
халықтың болса да ең маңызды ескерткіші оның тарихы. Сол 
тарихымыздың орыс отаршылдығы және кешегі ксро кезінде бұрмаланып 
келгендегі, ақтаңдақтардың болғандығы ақиқат. Сол ақиқаттардың ең 
үлкені
-
халқымыздың ұлт
-
азаттық жолындағы күресі еді. Өткенді білмесең
-
болашағың бұлыңғыр. Өткенді білу
-
бүгініңк сабақ, болашаққа бағдар. 
Өзіңнің
тарихыңды тану
-
елдігіңнің, өскеніңнің айғағы. Біз өткені жоқ халық 
емес едік, бірақ та сол өткенімізді біле білмей келдік. Біз тарихы жоқ халық 
емес едік, бірақ та тарихымызды тани алмай келдік. Я, кешегі қызыл 
империя тұсында тарихымыз өрескіл бұрмаланып, өктем саясаттың 
құрбанына
айналдық. Кенесары қасымұлы бастаған халық көтерілісі туралы 
шындықтыбілгенімізден де білмегеніміздің көп болғаны соның айғағы екені 
анық.халқымыздың небір заманды басынан өткергенін «елім» деп еңіреген 
қандай
қасиетті ұл
-
қыздары болғанын білмей тұрып, өзіміздің кім екенімізді 
ұғамыз деу бекершілік екендігін ұқтық.тәуелсіздік
-
бұл халық ұшін рухани 
азаматтық, ешқандай байлыққа айырбастауға болмайтын өлшеусіз 
бақыт.міне осы тәуелсіздік үшін кенесары күресті, бар өмірін сарп етті. Қазақ 
елін біртұтас ел «алаш» елі болса деп армандады

XVIII-
XX ғасырларда қазақ даласында Ресей отаршылдарына қарсы бірнеше 
ірі
-
ірі ұлт
-
азаттық қозғалыстары болды. Қазақ халқының тәуелсіздік пен 
дербес даму жолындағы күресінің негізгі кезеңдері:
• Сырым Датұлының басқаруымен отаршылдыққа қарсы қозғалыс (1783
-
1797); 
• Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлының ұлт
-
азаттық қозғалысы 
(1836-1838); 
• Кеңесары Қасымұлының ұлт
-
азаттық көтерілісі (1837
-1847); 
• Жанқожа Нұрмұхамедұлының көтерілісі (1856
-1857); 
• Есет Көтібарұлының қозғалысы (1868
-1869); 
• Маңғыстаудағы шаруалар қозғалысы (1870).