85
Жалпы дамыту жаттығулары арқылы бастауыш сынып оқушыларының өз
бетімен орындауы дағдысын дамытудың қорытынды кезеңі балалар бойына
өзбетімен орындау дағдыларын дамыту кезеңіндегі тұлғалық сапалар дамыту
жұмысының мақсатты бағыттылуын жүзеге асырады.
Мұғалім негізінен
бақылаушылық, қызметтік бағытты жүзеге асырады. Оқушы оқу іс-әрекетінің
жоғары формасын ұсынатын өзіндік жұмысты іске асырады. Өзбетімен
орындау дағдыларын дамытудың көрсеткіші байқалады,
егер оқушы өзінің
қызметін дұрыс бағдарлай алатын қабілеті қалыптасса, онда ол өзінің қызметін
өзгерте отырып, талап етілген тиісті нәтижеге қол жеткізе алады.
Жалпы дамыту жаттығулары арқылы бастауыш сынып оқушыларының өз
бетімен орындауы дағдысын дамытудың барлық құрылымдық кешені тұтас
педагогикалық үдерісте кезең-кезеңімен қалыптасады. Алайда, осы әрбір
кезеңнің үдерісі басым мақсаттар мен міндеттердің қызметіндегі ынтаны
түсіну, алдымен ынталандыру кешеніне бағытталады.
Жалпы дамыту
жаттығулары арқылы бастауыш сынып оқушыларының өз бетімен орындауы
дағдысын дамытудың моделін жасау үшін тұлғалық білім берудің деңгейін
қалыптастыру қажет.
Жалпы дамыту жаттығулары арқылы бастауыш сынып оқушыларының өз
бетімен орындауы дағдысын дамытудың деңгейі біздің көрсеткен белгілер
арқылы жүзеге асады. Жалпы дамыту жаттығулары
арқылы бастауыш сынып
оқушыларының өз бетімен орындауы дағдысын дамытудың көрсеткіші ретінде
келесі анықтамаларға бөлінді:
– жалпы дамыту жаттығулары арқылы өз бетімен орындауы дағдысын
дамытудағы
бастауыш сынып оқушыларының тұлғалық ойы мен мақсатын
түсіну
(қажеттілік-ынталандырушылық компонент);
– жалпы дамыту жаттығу құралдары арқылы бастауыш сынып
оқушыларының өз бетімен орындауы дағдысын
дамытудағы тәсілдері
(когнитивтік компонент);
– мақсатқа жетудің дербестігі мен табандылығы
(эмоционалды-
құндылықтық компонент);
- өз бетімен орындауы дағдысын дамытудағы ұлттық дене тәрбиесінің
әлеуетін жүзеге асыру қабілеті, ЖДЖ құралдары арқылы өз бетімен орындауы
дағдысын
дамытудағы өзін-өзі бағалау, өзін-өзі талдаудың деңгейі
(іс-
әрекеттік-рефлексивтік компонент).
«Дене шынықтыру» оқу бағдарламасындағы ЖДЖ талаптарын ескере
отырып, әрбір кешенді қарастыруда ЖДЖ құралдары арқылы бастауыш сынып
оқушыларының өз бетімен орындауы дағдысын дамытудың
деңгейі
мен
өлшемдерін, көрсеткішін
анықтаймыз.
Қажеттілік-ынталандырушылық компонент
ұлттық дене тәрбиесі
саласындағы оқушы іс-әрекетін ынталандыру мәселесінің мәнін ашатын
тұлғалық бағыттағы ЖДЖ-н меңгеру ерекшелігінде жетекші орын алады. Ынта
– бір жағынан адамның мінез-құлқы анықталған жүйенің факторы (қажеттілік,
ынта, мақсат, ниет), басқа жағынан – белгілі бір деңгейдегі мінез-құлықты
ынталандыратын белсенді үдеріс. Осыдан, іс-әрекетті
ынталандыру оның
86
тиімділігі мен ерекшелігіне байланысты. Ынта оның тұлғалық мақсатын
анықтау үшін іс-әрекетке бағыттайды және түркі болады, ал ынтадағы түркі
болатын дерек көзі қажеттілік болып табылады.
Танымдық сипаттағы ынталандыру күйінің ерекшелігі болашақ мұғалімнің
іс-әркетін үздіксіз қарқынды зерттеуге байланысты «қызығушылық» деп
аталады. Алынған жаңа білім, білік және дағдының даму қабілеті,
қызығушылықты қамтитын оң эмоционалдық күй болып табылады. ЖДЖ
құралдары арқылы өз бетімен орындауы
дағдысын дамытудың тұлғалық
бағытындағы қызығушылықты қанағаттандыру үшін жаңа, тереңірік және кең
Достарыңызбен бөлісу: