Отбасы құрылымы отбасының құрамы мен санынан, сонымен қатар оның мүшелері арасындағы өзара қарым-қатынастарының жиынтығынан тұрады. Отбасы құрылымын талдау отбасы қызметінің қандай жағдайда жүзеге асуы жөніндегі сұрақтарына жауап беруге мүмкіндік туғызады: отбасында кім басшылық етеді және кім – орындаушы, отбасы мүшелерінің арасындағы құқықтары мен міндеттері қалай бөлінген деген сияқты. Отбасы құрылымының бұзылуы – бұл оның қызметінің отбасымен орындалуына қиындық тудыратын және кедергі келтіретін құрылымдарының ерекшеліктері болып табылады. Мысалы, ері мен зайыбының арасындағы шаруашылық-тұрмыстық міндеттерінің тең бөлінбеуі өзара қарым-қатынас құрылымының бұзылу негізінде ілгері басады, яғни маңызды міндеткерлікті алған сол ерлі-зайыптылардың қажеттілік қатарының қанағаттануына кедергі жасайды: жеке күшті бұрынғы қалпына келтіру, рухани қажеттілікпен қанағаттандыру. Осы себептен, отбасындағы қарым-қатынас құрылымының бұзылуы оның түрлі қызметінің отбасымен орындалуына кедергі келтіретін отбасылық қақтығыстар екенін мойындау керек.
Отбасы мен отбасылық қарым-қатынастарды салыстырмалы зерттеу
Отбасылық қарым – қатынастағы тәрбие стилінің қандай түрі болмасын баладан стимулдық пен жауапкершіліктің төмендігін, ата – ана және бала қарым – қатынасындағы өзара серіктестігінің болмауы және баламен шектен тыс жақындыққа ұмтылуды көрсетеді.
Мұндай отбасыларының қоршаған әлеуметтік ортадағы қарым-қатынасының сипаты олардың өмірлік қызығушылығының аумағын айқындайды. Әйелдің ата-аналарымен, туған-туыстарымен бірге тұруы, олардың әйелге және оның баласына деген көзқарастары мен қарым-қатынастары, өзара көмек пен қамқорлық көрсетуі отбасыішілік қарым-қатынастың белгілі бір деңгейде дамуына жағдай туғызады. Ата-аналарының жанында болмауы немесе олармен тұрақты байланысының болуы басқа да факторлар секілді отбасының өмірлік қызығушылығын арттыра түседі, яғни бала тәрбиесі мен отбасының бюджеті туралы қомқорлық бірінші орындағы мәселеге айналады. Мұндай жағдайда отбасының қарым-қатынас жасау ортасы ескі таныстарымен шектеледі.