мизан өлшеу
қыл. Егер қисық көрінсе, Мейлің таста, мейлің күл
(Абай). Мұзбалақ –
бес жасар бүркіт; қыран бүркіт, ақ иық алғыр құс. Ассалаумағаләйкүм, Қолымнан ұшқан
мұзбалақ! Аспандап ұшып кеткесін,
Алақтадым жүз қарап
(Нұртуған). Айдаһардай ысқырып, Күніке жатса алапта,
Көрінгенді шайнаған. Телағыстай
мұзбалақ Бұғы, марал көтеріп, Мауқын
басып ойнаған
(Нұртуған). «Ақиық
мұзбалақпын жерге түспес, кең қолтық
арғымақтан алқымы іспес»
(Біржан мен Сара айтысы). Мұхтар –
1) сұрыпталған, таңдалған, сайлап алынған; 2) ерікті, ықтиярлы; 3) ауылнай. Келген соң ғалам халқына абатшылық, Һақ тәсілім
рахат,
мұхтар беріп еді! Орнына тақсыр ердің қылапатқа, Атасы Әбубәкір мініп
еді
(Ерімбет). Мүбәда –
әлдеқалай, кездейсоқ, кенеттен кездескен күтпеген жерден дегенді білдіретін шарттылық мағыналы жалғаулық. Қол көтер естіген халық
бұл хиссаны,
Мүбәда ерінбесеңдер қол жаймаққа. Келген ай, туған күні
Мүбәрәктің, Саратан үшіншіде бітті бітті есапқа!
(Ерімбет). Мүкаммал (мүкәммал, мүкәммәл) − 1) аяқталған; 2) толық; 3) барлық жиһаз, барлық байлық (жиналған көп мал-мүлік, мол жиһаз, бағалы заттар). Өзіне өзі тойып тасқан Жүсіп: Айнамен көріп тақсыр нұр-жамалын:
«Құл қылып мені біреу сатса егер, Шаһилықтың табар еді,− депті,−
мүкаммалын!» (Ерімбет). Сен кеткен соң мен кімге беремін: − деп
мүкаммалын далаға жайды дейді
(«Қозы Көрпеш – Баян сұлу»). Мүкәммал –
байлық. Қазына мен
мүкәммал сөзінің мағынасы байлық деген сөзден тарлау
болып қолданылу себебі соңғы екі сөздің басқа тілден (араб-парсы) ауысып
келуінен деп қараймыз
(Ә. Болғанбаев). Көрген соң білдім үйдің байын,− дедім,
Мал менен
