Оѕтїстік ќазаќстан мемлекеттік фармацевтика академиясы


Пәннің соңғы ОН қол жеткізудің негізгі формалары / әдістері / технологиялары



бет45/47
Дата07.03.2023
өлшемі0,76 Mb.
#72365
түріСабақ
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47
Байланысты:
ξò¿ñò³ê àçàñòàí ìåìëåêåòò³ê ôàðìàöåâòèêà àêàäåìèÿñû

5. Пәннің соңғы ОН қол жеткізудің негізгі формалары / әдістері / технологиялары:Зертханалық жұмыс. Шағын топтардағы жұмыс.
Өз бетінше оқу объектілері:



Қазақша атауы

Орысша атауы

Латынша атауы


Жапон сафорасы

Софора японская

Sophora japonica L.


Егістік қарақұмық

Гречиха посевная

Fagopyrum sagitatumGilib.


Қаражемісті шетен

Рябина черноплодная

Aronia melanocapra Elliot.


Алқызыл долана

Боярышник кроваво-красный

Crataegus sanguinae Pall.


Тікенекті долана

Боярышник колючий

Crataegus oxyacantha L.


Бассалалы сасықшөп

Пустырник пятилопастной

Leonurus quinquelobatus Gilib.


Құмды салаубас, шәйшөп

Бессмертник песчанный

Helichrysum arenarium L.


Үштармақты итошаған

Череда трехраздельная

Bidens tripartita L.


Кәдімгі түймешетен

Пижма обыкновенная

Tanacetum vulgare L.


Жалаң мия

Солодка голая

Glycyrriza glabra L.


Орал жыланмиясы

Солодка уральская

Glycyrriza uralensis Fisch.


Бұрыш таран

Горец перечный

Polygonum hydropiper L.


Айланшөп таран,

Горец почечуйный

Polygonum persicaria L.


құс таран

Горец птичий (спорыш)

Polygonum aviculare L.


Егістік қуаңдәрі

Стальник пашенный

Ononis arvensis L.


Шілтержапырақты шәйқурай

Зверобой продырявленный

Hypericum perforatum


Дала қырықбуыны

Хвощ полевой

Equisetum arvense L.


Көк гүлкекіре

Василек синий

Centaurea cyanus L.


Үштүсті қоғажай(шегіргүл)

Фиалка трехцветная

Moench. Viola tricolor L.

Лабораториялық оқуға арналған объектілер: жапон сафорасы, алқызыл долана, бессалалы сасықшөп
Жабдықтар: колба, электрлі плита, фильтрлі қағаз, пробиркалар, пипеткалар, су моншасы, воронка, шыны таяқша, тазартылған су, ҚХ,УК
Сығынды алу: 2 г ұсақталған өсімдік шикізатын (1:10) этил спиртінде немесе 50-95 % метил спиртінде су моншасында 1,5-2 сағат қыздыру арқылы экстракциялайды., фильтрлейді. Сапалық талдау үшін 1-3 мл фильтрат алады.

Реактивтер

Тәжірибені жүргізу жолы

Нәтижесі

Атауы

Құрамы (дайындалуы)




Аммиак немесе 2 н натрий карбонат ерітіндісі

Аммиак буында немесе 2н карбонат еріндісін қосқанда табиғи түстер қанығады

Сары-жасыл: флавондар, флавонондар; қызғылт немесе қызыл түс сұр-көк немесе күлгін түске өзгереді: антоциандар; сары немесе оранж түс қанық оранж түске өзгереді: халкондар, аурондар;
қара-қоңыр түс: изофлавондар




натрий молибдат ерітіндісі

1-2 мл натрий молибдат ерітіндісін қосады

Сары түске боялады (барлық орто-диокситоптағы фенол қосылыстары)

Запрометов

1 % концентрлі хлорлысутектегі ванилин ерітіндісі

1-3 тамшы реактивті қосады

Қызғылт немесе оранж түс: пирокатехиндер, пирокатехин фрагменті бар барлық флавоноидтар; қызыл-күлгін түс: флороглюцин, флорогюцин фрагменті бар барлық флавоноидтар;Ашық-сары түс: флавондар, флавонолдар; Таңқурай түс: флавон-3,4-диолдар, А және Б топтағы димерлер; қызғылт түс: катехиндер эфирі;Ашық-қызыл түс: галлокатехиндер




0,1 % ден 2 % дейінгі сулы немесе 1 % спирттегі темір тотығы хлорид ерітіндісі

1-3 тамшы ерітіндісін қосады

Қоңыр түс: 3-ОН бос тобы бар флавонолдар; жасыл түс: 5-ОН бос тобы бар флавонолдар; көк, көк-күлгін түс: флавоноидтар, антрахинондар, фенолдар, халкондар, иілік заттар

Гейдж реакциясы

1% алюминий хлоридінің спирттік ерітіндісі

1-3 тамшысын қосқанда

Сары түс қанығады

5 % алюминий хлоридінің ерітіндісі

1-3 тамшысын қосқанда

Қызыл түс (аурондар) қоңыр-сары түс (изофлавондар) пайда болады

2-5 % алюминий хлоридінің спирттік ерітіндісі

1-3 тамшысын қосқанда

әлсіз-сары түс ашық сары түске боялады




0,1 н күмістің азотқышқыл ерітіндісі, 5н сулы аммиак

1-3 тамшы 0,1н күмістің азотқышқыл ерітіндісі, 5н сулы аммиак (1:1) бөлме температурасында немесе қыздыра отырып қосады

Қызыл-қоңыр түс пайда болады немесе тез арада түсетін тұнба (орто-диоксиалмасқан), 2-3 мин кейін –пара – диоксиалмасқан, тек қыздырған соң мета- диоксиалмасқан) түседі.




3-5 % бор қышқылының сулы ерітіндісі

1-2 мл 3-5 % бор қышқылының сулы ерітіндісін қосады

Ақ тұнба түседі (орто-диокситоптарына реакция).




Концентрлі күкірт қышқылы

Бірнеше тамшы концентрлі күкірт қышқылын қосады

Сары-қоңыр түстен қызыл-қоңыр түске боялады (изофлавондар)




10% қымыздық қышқылы ацетон-су (1:1) қоспасындағы ерітіндісі

1-3 мл 10% қымыздық қышқылы ацетон-су (1:1) қоспасындағы ерітіндісін қосады

Ашық түстер пайда болады (антоциандар, антоцианидиндер)




2 % орташа қорғасын ацетатының ерітіндісі

3-5 тамшы 2 % орташа қорғасын ацетатының ерітіндісін қосады

Ашық-сары түстен оранж-қызыл түске дейін боялады (орто-диокситоптағы флавоноидтар), қызыл және көк түс (антоциандар(




1% қорғасын ацетатының ерітіндісі

1-3 тамшы 1% қорғасын ацетатының ерітіндісін қосады

Қызыл түс немесе тұнба (флавонолдар), сары (флавондар) пайда болады




Концентрлі тұз қышқылы

Бірнеше тамшы қосамыз

Қызыл түс пайда болады (халкон, аурон)

Сандық талдау ХІ том МФ
6. Пәнді оқытудың соңғы нәтижелеріне қол жеткізу деңгейін бағалауға арналған бақылау түрлері.Ауызша сұрау. Хаттаманы тексеру. Тест тапсырмалары
7. Әдебиеттер:
негізгі:
1.Патсаев, А. К. Химия природных лекарственных веществ : учебник / А. К. Патсаев, Г. А. Туребекова, К. Дж. Кучербаев. - Шымкент : Әлем, 2016. - 192 с.
2.Дәрілік өсімдік шикізаттарын фармакогностикалық талдау. Оқу құралы/ Орынбасарова К.К.-Шымкент, 2016
3.Табиғи дәрілік заттардың химиясы : оқулық / Ә. Қ. Патсаев. - Шымкент:Әлем,2016. -188 бет с.
4.Орынбасарова К. К. Дәрілік өсімдік шикізаттарын фармакогностикалық талдау : оқу құралы / К. К. Орынбасарова. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 308 бет.c.
5.Тоқсанбаева Ж. С. Фармакогнозия. Т.1 : оқулық / Ж. С. Тоқсанбаева, Т. С. Серікбаева, К. К. Патсаева. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 252 бет. c.
6.Тоқсанбаева Ж. С. Фармакогнозия. Т.2 : оқулық / Ж. С. Тоқсанбаева, Т. С. Серікбаева, К. К. Патсаева. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 264 бет c.
Қосымша:
1.Айдарбаева, Д. К. Растительные ресурсы Казахстана и их рациональное использование [Текст] : учебное пособие / Д. К. Айдарбаева. - 2-е изд. - Караганда : АҚНҰР, 2019. - 194 с
Электрондық ресурстар:
1.Табиғи дәрілік заттардың химиясы мен технологиясы : Оқу-әдістемелік кешен 5В074800 – фармацевтикалық өндіріс технологиясы мамандығы үшін. / Құраст. С.О. Кенжетаева, Л. Ж. Жапарова. - Қарағанды: ҚарМУ баспасы, 2013. - 60 б. РМЭБ http://rmebrk.kz/
2.Махатов Б.Қ.Фармакогнозия: оқулық/Махатов Б.Қ., Патсаев Ә.Қ., ОрынбасароваК.К., Қадишаева Ж.А. – Алматы Эверо, 2020. https://www.elib.kz/ru/search/read_book/795/
3.Махатов Б.Қ., Патсаев Ә.Қ., Қадишаева Ж.А., Т.С. Серікбаева., Е.К. Оразбеков Фармакогнозия пәнінен оқу қолданбасы. Оқу-әдістемелік кұрал — Алматы, ЖШС «Эверо», 2020, https://www.elib.kz/ru/search/read_book/807/
4.ДжангозинаД.М. м.ғ.д. Дәрілік өсімдіктер және дәрілік өсімдік шикізаты.Фармакогнозия бойынша оқу құралы – Алматы: «Эверо» баспасы, 2020. - 240б.https://www.elib.kz/ru/search/read_book/742
5. Орынбасарова К. К. Дәрілік өсімдік шикізаттарын фармакогностикалық талдау : оқу құралы / К. К. Орынбасарова. - Алматы : ЭСПИ, 2021. - 308 бет.c./




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   47




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет