Оқу-әдістемелік және тәрбие
Организмдегі су 2 бассеинге, яғни 2 су қоймасына бөлінеді
жүктеу/скачать 1,99 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Глюкокортикоидтар
- 10 дәріс Тақырыбы
| Организмдегі су 2 бассеинге, яғни 2 су қоймасына бөлінеді.
Жасушаішілік су, барлық организмдегі судың 70 %- ы. Жасушадан тыс су – 30 %, оның 25 % жасушааралық матрикстегі су, ал 5 % қан плазмасының суы. Жасушаішілік және жасушааралық сұйықтар арасында және онда еріген заттардың алмасуы тоқтаусыз жүріп отырады. Организм сұйықтарының негізгі көрсеткіші болып көлем, осмостық қысым, рН – орта саналады. Қан плазмасы мен жасушаішілік сұйықтың электролиттік құрамы әртүрлі болады. Глюкокортикоидтар Қанға енген глюкокортикоидтар плазманың α,- глобулиндермен байланысады да комплекс түрінде шеткі ұлпаларға жеткізіледі. Глюкокортикоидтардың нысанасы болып бауыр, бүйрек, лимофоидтық ұлпалар, көк бауыр, лимфоузлдар, ішектің лимфоидтық бляшкалары, лимфоциттер тимус дәнекерлеу ұлпалары,қаңқа май бұлшықет ұлпалары саналады. Осы көрсетілген ұлпаларда цитозольдік рецепторлар бар. Осы гормонмен рецептордың комплексі әртүрлі ұлпаларда ақуыздың биосинтезіне қарама – қарсы бағытта әсер етеді. Мысалы бауыр мен бүйректе ерекше гендердің транскрипциясын жылдамдатады да генге сәйкес келетін ақуыздардың синтезін үдетеді, басқа ұлпаларда ақуыздың синтезін тежейді, ал лимфоидтық ұлпаларда ақуыздың ыдырауын қамтамасыз етеді. Глюкокортикоидтар - бүйректе Na+ реабсорбсиясына , К+ ионының бөлінуін аздап әсерін тигізеді. Жасуша сыртқы ортада натрий мен судың жиналуын қамтамасыз етеді, альдостерон сияқты, бірақта аз мөлшерде Сүйек ұлпаларындағы ақуыздың биосинтезінің тежелуінің нәтижесінде кальций қанға еніп несеп арқылы бөлініп шығады. Бүйрек үсті бездерінің гипер қызметі гормондардың мөлшерден көбірек бөлінуіне әкеп соқтырады. Осының нәтижесінде гиперкортицизм (Иценко- Кушинг) ауруы пайда болады. (Гиперальдостеронизм немесе Конон ауруы). Бұл кезде тері асты дәнекерлеу ұлпалары атрофирленеді, стероидтық диабет дамиды, остеопороз туады, гипертония пайда болады.Гиперкортицизм – альдостерон мөлшерден жоғары бөлінгенде. (Гиперальдостеронизм немесе Конон ауруы).Бұл кезде ісіну пайда болады, қан қысымы жоғарылайды, миокардтың қозғыштық қасиеті жоғарылайды. Гипокортицизм – Аддисон немесе қола ауруы. Бұл кезде организмнің эмоциональдық стресске және бұзушы факторларға химиялық, (инфекциялық механикалық) қарсы тұру қабілеті нашарлайды, да гипогликемия дамиды. Осы симптомиколар альдостеронның жетіспеуін күрделендіріп натрий мен судың бөлінуін және калидің жиналуына әкеліп соқтырады. Осының нәтижесінде гипотония дамиды. (Қан тамырларының тегіс бұлшық еттерінің босаңсуы).Бұлшық ет босаңсып күші кетеді. Гипокортицизмде су мен тұздардың баланысы бұзылып организм тіршілігі тоқталады. Қалқанша безінің гормондары паратгормон. Паратгормон 1970 ж ірі қара малдың парақалқанша безінен алынды және оның бірінші реттік құрылысы анықталды. Паратгормон молекуласы 84 аминқышқылдары қалдығынан тұрады,әрі бір полипептидтік тізбек бар. Олардың биологиялық ролі кальций катионының концентрациясын және олармен байланысқан қандағы фосфор қышқылы аниондарын реттеу қалқанша безінің гормондары, кальцитонин, иодтиреоглобулин, қалқанша безінің гипофункциясы әсіресе, балалық шақта кретинизм ауруына әкеп соғады. Ал, керісінше есейген кезде , микседема ауруына шалдығады. Суда йод жетіспеген жағдайда эндемиялық зоб ауруына әкеп соғады. Бұл аурумен көбінесе, таулы жерлерде тұратын адамдар ауырады. Қалқанша безінің гиперфункциясы гипертиреозға алып келеді. Гипертиреоз ауруын базедов ауруы деп те атайды. Электролиттердің ағзадағы сұйық ортадағы таралуы өте талғамды саны және сапасы жағынан да. Натрий - сыртқы жасушалық кеңістіктің негізгі осмотикалық активті ионы. Қан плазмасында Ńа+- ионның қарағанда 8 есе жоғары. Калий ионының К+ қан плазмасындағы концентрациясы 3,8 – 5,4 ммоль/л шамасында болады, ол эритроциттерде 20 есе көп. Жасушаларда калий мөлшері біршама жоғары, сондықтан жасушалық қатты ыдырауда немесе гемолизде, қан сарысуындағы калий мөлшері артады. Кальций. Эритроциттерде кальцийдің іздері ғана болады, ол қан плазмасында мөлшері – 2,25-2,80 ммоль/л. Қан құрамында тағы да басқа элементтер кездеседі Мысалы магний, фосфор темір, минералдық заттар. Қан плазмасында натрий катионы негізгі орынды алады , және 93% құрайды. Ал, аниондар жағынан; хлор ерекше орын алады, одан соң бикарбонат. Катиондар мен аниондар қосындысы іс жүзінде бірдей демек барлық жүйе электронейтральды болып келеді. Кез – келген қоғамның ең маңызды әлеуметтік міндетіне тұрғындардың денсаулығын қорғау мәселесі жатады. Өндірістік шаңдар мен қалдықтар қоршаған табиғи ортаға көптен бөлінуде. Қалаптасып отарған өлеуметтік-экономикалық жағдайда тұрғындар денсаулығына әсер ететін зиянды себептер саны және сапасы барынша артып отыр. Әрбір себеп денсаулыққа әр түрлі бағытта әсер етеді. Денсаулыққа әсерін тигізетін себептердің бағыты мен қуатын дұрыс бағалау, медицина мекемелері мен санитарлық-эпидемиологиялық қызметтін жүргізетін санитарлық бақылау, аурудын алдын алу және сауқтыру жұмыстарын тиімді ұйымдастыру қажет. № 10 дәріс Тақырыбы: Бүйрек ауруларының клиникалық биохимиясы жүктеу/скачать 1,99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|