Оқу жылы Қоректік заттардың қорытылуына жауап беретін органоид: лизасома
Қандас некеден туылған балаларда қандай патология жарыққа шығады?
жүктеу/скачать 7,08 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- *4*20*2* 430. ЗАТ АЛМАСУДЫҢ БҰЗЫЛЫСЫНА ӘКЕЛЕТІН МУТАЦИЯЛАР
- 436. ХРОМОСОМАЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ
- 441. молекулалық-ЦИТОгенетикалық ӘДІСПЕН АНЫҚТАУҒА БОЛАТЫН МУТАЦИЯЛАР
- 446. ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН ЕМДЕУ ТӘСІЛДЕРІ
| 429. Қандас некеден туылған балаларда қандай патология жарыққа шығады?
1. доминантты 2. +рецессивті 3. қатерлі ісік 4. полигенді ауру 5. мультифакторлы ауру *4*20*2* 430. ЗАТ АЛМАСУДЫҢ БҰЗЫЛЫСЫНА ӘКЕЛЕТІН МУТАЦИЯЛАР 1) дупликация 2) делеции 3) +миссенс-мутация 4) +нонсенс-мутация 5) жетіспеушілік 6) геномды 431. ФЕНИЛКЕТОНУРИЯ АУРУЫНЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ 1) таңдай жырығы 2) +микроцефалия 3) +ауруға тән зәр иісі 4) беті жалпақ 5) туа біткен естімеушілік 6) аузынан тілі шығып тұрады 432. МАРФАН СИНДРОМЫНЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ 1) беті жалпақ 2) +бойы ұзын 3) микроцефалия 4) +арахнодактилия 5) ерін және таңдай жырығы 6) пигменттің әлсіреуі 433. МУЛЬТИФАКТОРИАЛЬДЫ АУРУЛАР 1) гемофилия 2) +шизофрения 3) тауық соқырлық 4) +қант диабеті 5) муковисцидоз 6) ахондроплазия 434. МОНОГЕНДІ АУРУЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ 1) +транзиция 2)+трансверсия 3) гаплоидия 4) тетрасомия 5) анеуплоидия 6) полиплоидия 435. ФЕРМЕНТОПАТИЯЛАР 1) шизофрения 2) +галактоземия 3) қант диабеті 4) +Тея-Сакс синдромы 5) Марфан синдромы 6) эпилепсия 436. ХРОМОСОМАЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ СЕБЕПТЕРІ 1)+дупликация 2)+делеции 3) миссенс-мутация 4) нонсенс-мутация 5) транзиция 6) трансверсия 437. ХРОМОСОМАЛЫҚ АУРУЛАРДЫҢ КЛИНИКАЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ 1) іштің өтуі 2) +ақыл ойдың дамуының бұзылуы 4) сүйектердің сынғыштығы 5) ауруға тән зәрдің өзіндік иісі 6) +жыныстық дамудың бұзылуы 7) ауруға тән өзіндік тер иісі 438. ДАУН СИНДРОМЫНА ТӘН 1) +брахицефалия 2) қоян ерін 3) +үлкен тіл 4) макроглоссия 5) микроцефалия 6) долихоцефалия 439. ПАТАУ СИНДРОМЫНА ТӘН 1) брахицефалия 2) үлкен тіл 3) жалпақ бет 4) +микроцефалия 5) +ерін және таңдай жырығы 6) сүйектердің сынғыштығы 440. ЭДВАРДС СИНДРОМЫНА ТӘН 1) брахицефалия 2) үлкен тіл 3) жалпақ бет 4) +долихоцефалия 5) +аяқ аномалиялары 6) гидроцефалия 441. молекулалық-ЦИТОгенетикалық ӘДІСПЕН АНЫҚТАУҒА БОЛАТЫН МУТАЦИЯЛАР 1) +делеция 2) +инверсия 3) транзиция 4) трансверсия 5) трисомия 6) моносомия 7) полисомия 8) +дупликация 442. КАРИОТИПТЕУ АРҚЫЛЫ АНЫҚТАУҒА БОЛАТЫН МУТАЦИЯЛАР 1) делеция 2) инверсия 3) транзиция 4) дубликация 5) +трисомия 6) +моносомия 7) трансверсия 8) транслокация 443. молекулалық-ЦИТОгенетикалық ӘДІСПЕН АНЫҚТАУҒА БОЛАТЫН МУТАЦИЯЛАР 1) делеция 2) инверсия 3) +транзиция 4) +трансверсия 5) дупликация 6) +инсерция 7) трисомия 8) полисомия 9) моносомия 10) нуллисомия 444. НЕОНАТАЛЬДЫ СКРИНИНГ ЖҮРГІЗУДІҢ ШАРТТАРЫ 1) +тиімді емдеу тәсілі болса 2) кариотиптің нақтылығы 3) популяцияда жиілігі төмен 4) емдеудің тиімсіздігі 5) +биохимиялық диагноздың нақтылығы 6) +ем жүргізбегенде тіршілікке қабілеті төмендейді 7) клиникалық-генеалогиялық анализ 445. НЕОНАТАЛЬДЫ СКРИНИНГ ЖҮРГІЗУГЕ БОЛАТЫН АУРУЛАР 1) +фенилкетонурия 2) алкаптонурия 3) глюкоземия 4) гемофилия 5) талассемия 6) гемоглобинопатия 7) +туа біткен гипотериоз 8) +туа біткен бүйрек үсті безінің гиперплазиясы 446. ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН ЕМДЕУ ТӘСІЛДЕРІ 1) клиникалық-генеалогиялық 2) +симптоматикалық 3) цитогенетикалық 4) молекулалық-генетикалық 5) +патогенетикалық 6) +этиологиялық 7) биохимиялық 8) молекулалық-цитогенетикалық 447. ДИЕТОТЕРАПИЯ, ТИІМДІ ЕМДЕУ ТӘСІЛІ БОЛЫП ТАБЫЛАТЫНТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН АУРУЫ 1) +галактоземия 2) алкаптонурия 3) +фенилкетонурия 4) альбинизм 5) муковисцидоз 6) Тея-Сакс синдромы 7) Марфана синдром 8) Вильсона-Коновалова синдром 448. ТИІМДІ ЕМДЕУ ТӘСІЛІ БАР ТҰҚЫМ ҚУАЛАЙТЫН АУРУЫ 1) гемофилия 2) +галактоземия 3) алкаптонурия 4) +фенилкетонурия 5) талассемия 6) гемоглобинопатия 7) +туа біткен гипотериоз 449. ГЕНЕТИКАЛЫҚ ҚАУІП ТҮРЛЕРІ 1) этиологиялық 2) +эмпирикалық 3) патогенетикалық 4) +теориялық 5) генеалогиялық 6) цитогенетикалық 7) молекулалық-генетикалық 8) молекулалық-цитогенетикалық 450. Х- ТІРКЕС рецессивТІ БЕЛГІНІҢ ТҰҚЫМ ҚУАЛАУ ЕРЕКШЕЛІГІ 1) вертикальды тұқым қуалайды 2) +горизонтальды тұқым қуалайды 3) +гомозиготтарда жарыққа шығады 4) +гемизиготтарда жарыққа шығады 5) гетерозиготтарда жарыққа шығады 6) +жиі ер адамдарда жарыққа шығады 7) жиі әйелдерде жарыққа шығады 8) жынысына тәуелсіз ДНҚ құрылысының моделін ұсынған ғалым 1953 жылы Джеймс Уотсон жане Френсис Крик ДНҚ – ТАГ триплетіне комплементарлы РНҚ триплеті АУЦ Чаргафф ережесімен анықталатын қатынас Г=Ц Аденинге комплементарлы: Тимин 5. ДНҚ-ның түрлік ерекшелігін анықтайтын қатары қандай? нуклеосомдар 6. Транскрипция жылдамдығын жоғарылататын нуклеотидтер қатары Энхансер 7. Бір полипептидтік тізбектің синтезіне жауап беретін геннің бөлігі Цистрон 8. Промотор, оператор, аттенуаторы бар және олар транскрипцияланбайтын геннің бөлігі Реттеуші 9. ДНҚ молекуласындағы реттеуші қатарлар Сайлансер,энхансер, промотор, оператор, аттенуатор 10. Реттеуші ақуызбен байланысатын геннің бөлігі Оператор 11. Эукариот генінің кодтаушы бөлігіне кіреді: Экзон,интрон 12. Прокариоттар гендері сипатталады: Кодтаушы, реттеуші 13. Транскрипция жылдамдығын төмендететін нуклеотидтер қатары Сайлансер 14. Экзон, интрон, терминатор бар геннің бөлігі Кодтаушы 15. Репликация анықтамасы ДНҚ молекуласының екі еселенуі 16. Тұқым қуалау ақпаратының тасмалдануының арнайы берілу типі РНҚ-ДНҚ-Ақуызға 17. ДНҚ-полимераза қандай үдеріске қатысады? 1)РЕпликация 2)ДНК тызбегын синтездейды 3)бос калган орындар ДНК полимераза комегымен комплиментарлы нуклеотидтермен толтырылады 18. ДНҚ репликациясы кезінде жаңа тізбектің бастапқы тізбекке қарсы синтезделу Ұстанымы Антипаралельділік 19. Дж.Крик ұстанымына сай тұқым қуалау ақпараттың жалпыға бірдей тасмалдану Түрі 20. Әрбір бастапқы ДНҚ тізбегінің жаңа түзілетін ДНҚ тізбегіне матрица болатын ұстанымы Жартылай консервативтілік 21. Репликацияның бір мезгілде ДНҚ ның бірнеше жерден басталу ұстанымы Екі бағытты репликация 22. Жаңа ДНҚ тізбегінің 5'- тан 3' бағытына қарай синтезделу ұстанымы Униполярлы 23. Теломер құрлысы нені сипаттайды? Белок Rap1 24. Хромосомалар ұштарын ұзартаттын фермент Теломераза ферменті 25. ДНҚ молекуласының жаңа тізбегінің ұштарының ұзаруы тән Нуклеотидтер жүйесімен және теломералармен жалғап ұзартады. 26. Хромосоманың теломерлік бөліктерінің қызметі Жасушаның бөліну санын реттеуге қатысады хромосомалардың ядро матриксіне бекуңне қатысады репликацияланбаудан сақтайды 27. Теломер құрлысы Белок RAP 1 28. Теломеразаның белсенділігі жоғары болатын жасуша Ісік 29. Теломерлердің орны Хромосома ұштары 30. Теломеразаның белсенділігі байқалмайтын жасуша Репликациядан кейінгі кезеңнен басқа кезеңдерде 31. ДНҚ тізбегінің босаңсытуын (деспиралдануын) қамтамасыз ететін фермент Хеликаза, топоизомераза 32. Репликацияның аяқталуын көрсететін фермент Лигаза 33. Репликациялық айырдың тұрақтылығын қамтамасыз ететін фермент SSB- ақуызы 34. ДНҚ-ның жаңа тізбегінің синтезделуін бастайтын фермент ДНҚ - ПОЛИМЕРАЗА 35. Репликациялық айырдың пайда болуын қамтамасыз ететін фермент Хеликаза 36. ДНҚ тізбектерін ажырататын фермент ДНҚ - ПОЛИМЕРАЗА 37. Aжыраған ДНҚ тізбектерін тұрақтандыратын ақуыз 38. «Хейфлик лимиті» анықтайды Жасқа байланысты жасуша бөлінуінің төмендеуі Жасуша бөліну санасының адам жасына тәуелділігі 39. Теломераза жұмысының кезеңі транслокация немесе элонгация 40. Теломераза ферментінің қызметі теломераза фермент жоқ кезде ДНҚ-ның генетикалық ақпараты бар учаскелерінің репликацияланбай қалуынан сақтайды. қатынасуымен ұштары үзіліп қалған хромосомаларға жалғанып, олардың қызметін қалпына келтіреді және ДНК теломерлик уштарынынҰЗАРУ 41. Теломераза жұмысының кезеңі транслокация немесе элонгация 42. Теломеразаның бір теломерлік бөліктен екінші кері қарайғы бағытқа ауысуы ТРАНСЛОКАЦИЯ 43. ДНҚ молекуласының жаңа тізбектерінің ұштарының репликацияланбай қалуы байқалады эукариот 44. ДНҚ-РНҚ полимераза комплексінің түзілу орны промотор 45. Ақуыз синтезіне матрица болатын РНҚ А Рнк 46. Ядродағы а-РНҚ ДНҚ-ның бір тізбегімен синтезделеді. Ол процессті қалай атайды? ТРАНСКРИПЦИЯ 47. а-РНҚ-ның пісіп- жетілуі кезінде арнайы ферменттердің көмегімен интрондар кесіліп, экзондар тігіледі. Геннің ақпараттық бөлігі қалай аталады? 48. Ақуыз синтезі бірнеше этаптан тұрады. Бірінші жетілмеген а-РНҚ-ның синтезделуі қажет. Бұл процесс қалай аталады? ПРОЦЕССИНГ ПОТОМ СПЛАЙСИНГ 49. РНК-полимераза байланысатын ДНҚ бөлігі КОФЕРМЕНТ 50. Процессинг үдерісі жүретін ағза ЭУКАРИОТ 51. а-РНҚ пісіп-жетілу үдерісі қалай аталады? ПРОЦЕССИНГ 52. Кодондар неден тұрады? ТРИПЛЕТ І НУКЛЕОТИД 53. Төменде көрсетілген ұстанымдардың қайсысы а-РНҚ 5'→3' бағытында синтезделу ұстанымын анықтайды? ПОЛЯРЛЫҒЫ 54. Геннің қай бөлігінде а-РНҚ синтезі жүреді? 55. Берілген үдерістердің қайсысы процессинг үдерісіне тән Арнк пісіп жетілуі 56. Берілген сипаттамалардың қайсысы эукариоттың а-РНҚ сипаттайды? 57. Көрсетілген үдерістердің қайсысы про-а-РНҚ үдерісін сипаттайды? 58. Берілген ұстанымдардың қайсысы а-РНҚ синтезі үшін матрица болатын ДНҚ молекуласының ролін сипаттайды? 59. Прокариоттардың кор-ферментіне қосылатын суббірлік ααββ/ комплексі 60. берілген үдерістердің қайсысы процессингке тән? Арнқ пісіп жетіліуі 61. Жетілмеген а-РНҚқатары жетілмеген эритроциттеріндегі (ретикулоциттер) а-РНҚ алдымен ядроларда синтезделіп, соңынан цитоплазмаға өтеді. 62. Берілген үдерістердің қайсысы эукариоттар а-РНҚ-ң алғашқы транскриптан пісіп- жетілуін көрсетеді? Интрондардың танылып қырқылуы 63. т-РНҚ-сайтына не байланысады? АМИНҚЫШҚЫЛЫ 64. Трансляцияға қатысатын фермент пептидилтрансфераза 65. Ақуыз синтезінің сатыларының бірі кодон мен антикодонды тану болып табылады. Екінші триплет а-РНҚ-УАУ. Қай триплет т- РНҚ –ның антикодоны? АУА 66. Қандай РНҚ аминқышқылдарды рибосомаларға тасымалдайды Трнқ 67. Әрбір аминқышқылы немен шифрленген? Кодон 68. Трасляцияға қатысады трнқ 69. Бос аминқышқылдарының активтенуіне қатысатын фермент Аминоацил трнк синтетаза 70. Ақуыз синтезінің үдерісін анықтаңыз 71. Трансляцияға қатысатын фермент пептидилтрансфераза 72. Аминқышқылының бірнеше кодонмен кодталуын анықтайтын генетикалық кодтың қасиеті артықтылығы 73. Мағынасыз кодондар саны үшеу 74. ДНҚ молекуласындағы триплеттер қатары ақуыз молекуласындағы аминқышқылдар қатарына сәйкестігін анықтайтын генетикалық кодтың қасиеті колиенарлығы 75.Тірі ағзаларда генетикалық кодтың бірдейлігін көрсететін қасиеті универсальдығы 76. Триплетпен не кодталады? аминқышқылымен 77. Генетикалық кодтың бірлігі триплет 78. Прокариоттардағы трансляцияның басталуы рибосоманың пептид орталығына аминқышқылдың қосылуымен байланысты. Келесі аминқышқылдардың қайсысы синтезделген ақуыз молекуласында бірінші болып табылады? фенилметионин 79. Жасушаға рибосоманың құрылымына әсер ететін препараттар енгізілді. Қай процесстер бірінші бұзылады? Транскрипция 77. Генетикалық кодтың бірлігі: кодон,триплет 78. Прокариоттардағы трансляцияның басталуы рибосоманың пептид орталығына аминқышқылдың қосылуымен байланысты. Келесі аминқышқылдардың қайсысы синтезделген ақуыз молекуласында бірінші болып табылады? Фармилметионин 79. Жасушаға рибосоманың құрылымына әсер ететін препараттар енгізілді. Қай процесстер бірінші бұзылады? трансляция 80. Амино-ацил- т-РНК-синтетаза байланыстырады: т-РНҚ-ны аминқышқылдарымен байланыстырады 81. Рибосоманың қандай функциональдық орталығында полипептидтік тізбек түзіледі 82.Пептидил-трансферазаның қызметі қамтамасыз етеді: аминқышқылдарын байланыстыру 83. Жауаптардың қайсысы антикодон анықтамасы болып табылады? қарсы кодон үш нуклеотидтен құралған тасымалдаушы(траспорттық)РНҚның бөлігі 84. Қандай фермент бос аминқышқылының активтенуіне қатысады?85. Пидилтрансфераза қандай үдерістерге қатысады? трасляцияға қатысады 86. Рибосомада синтезделген полипептид, 54 аминқышқылынан тұрады. Ақпараттық РНҚ-да синтез кезінде матрица ( қалып ) болған қанша кодон бар? 54кодон 87. Пептид синтезі жөнінде ақпарат тасымалдаушы,110 амиқышқылдарының қалдықтарынан тұратын ДНҚ ұзындығы қандай ? 330 нуклеотид 88. Генетикалық кодтың қасиетінің бірі оның арнайлылығы. Ол нені білдіреді? екі мағыналы еместігі 89. Полипептидтік тізбектегі аминқышқылдар құрамындағы нуклеотид жұбының өзгеруі- нүктелік мутациядан екені анықталды. Бірақ түзілетін аминқышқылы өзгеріссіз қалады. Бұл генетикалық кодтың қандай қасиетіне негізделген? қайта жабылмайтындығы 90. Бір кодонның бір аминқышқылын кодтайтын қасиеті генетикалық кодтың қандай қасиетін көрсетеді? триплеттілігі 91. Кодондар арасында тыныс белгілерінің болмауын көрсететін генетикалық кодьың қасиеті: Үздіксіздігі 92. Әрбір кодонның өзіне тән аминқышқылын кодтайтын генетикалық кодтың қасиеті: Арнайылығы 93. Лактозалық оперонды активтендіретін не? Индуктор 94. Лактозалық опероның элементі: Промотор,репрессор ген оператор құрылымдық гендер,z,y.a 95. Лактозалық оперонның активтенуі үшін қажет: репрессор-ақуызының индуктормен байланысуы 96. РНҚ-полимераза байланысатын геннің бөлігі: Промотор 97. Опероның негативті бақылануындағы лактозаның ролі: Индуктор 98. Лактозалық оперонда оператормен байланысатын ақуыз: Репрессор 99. Оперон компоненті: Құрылымдық гендер 100. Репрессор-ақуызы байланысатын геннің бөлігі : Оператор 101. Эукариоттар гендері экспрессиясының посттрансляциялық деңгейдегі реттелуін бақылайтын факторлар: ақуыз молекулаларын синтездегеннен кейін селективті активациялау, инактивациялау немесе компартментациялау ,белоктар-шаперондар, фолдаза 102. Эукариот генінің активтілігінің реттелу деңгейлері: Транскрипциянық гендік деңгейінде 103. Эукариоттар гендері экспрессиясының посттрансияциялық деңгейдегі реттелуінің бұзылуы, қандай аномальдық заттардың түзілуіне әкеледі: Ақуыз 104. Эукариоттардағы гендер экспрессиясының реттелу типтері: ұзақ және қысқа мерзімді 105. Сплайсинг үдерісінің өзгеруі қай деңгейдегі реттелуге мысал бола алады: посттранскрипциялық 106. Эукариоттардағы гендер белсенділігінің реттелуіндегі энхансердің рөлі: транскрипция процесін жоғарылатады. 107. Постранскрипциялық деңгейдегі про-а-РНҚ-ға тән: посттранскрипциялық модификацияға төтеп беруші ядродан шыққанға дейін ДНҚ-ның матрицасындағы құрылымдық гендерде транскрипцияда синтезделетін өте үлкен өлшемді РНҚ бөлімі. 108. Эукариот гендерінің белсенділігі транскрипциялық деңгейде қандай өнімнің түзілуіне әкеледі: а-РНҚ 109. Прокариот генінің экспрессиясын реттеуші жүйе: Индукцияланатын жүйе 110. Лактозалық оперонның элементі не? Промотор,репрессор ген оператор құрылымдық гендер,z,y.a белок репрессор,индуктор 111. Лактоза оперонының активсізденуі үшін белок-репрессор немен байланысады? оператормен 112. Лактоза оперонының позитивті бақылануы үшін не қажет? циклдық АМФ-катболизмдік активтендіруші белок (цАМФ-КАБ ) 113. Репрессибельді жүйенің соңғы өнімі- ол: корепрессор немесе репрессор 114. Лактозалық оперонда транскрипция жүру үшін индуктордуң репрессор ақуызымен байланысуы қай жерде жүреді? Лактоза жасушағы енген кезде 115. Репрессибельдік жүйеде апорепрессор немен байланысады? корепрессормен байланысады 116. Промотор қандай қызмет атқарады? РНҚ-полимеразамен байланысу 117. Прокариоттардың гендер активтілігінің оперондық реттелуі реттелудің қай деңгейі? Транскрипциялық деңгей 118. Гендер активтілігінің транскрипциялық деңгейінде синтезделеді ДНҚ көшірмесі немесе А-РНҚ, репрессорлық белоктар немесе ферметтер 119. Генен синтезделеді Белок (фермент,нәруыз,ақуыз) 120. Гендер экспрессиясы нені сипаттайды? 121. Егер лактозалық оперон белсенді болмаса, оператор немен байланысады? репрессор белогімен 122. Зертханалық жағдайларда, сайленсерлерді зерттеу үшін эксперимент жүргізілді. Эукариоттардағы сайленсер генінің гендер белсенділігіндегі рөлі: транскрипция жылдамдығын төмендету 123. Эукариот гендерінің белсенділігі транслияциялық деңгейде қандай өнімнің түзілуіне әкеледі Белок 124. Адамдарда лактозаны лактаза ферменті ыдыратады. Лактозаның ыдырамауы немен түсіндіріледі: 125. Эукариот гендерінің экспрессиясының реттелу типтері қысқа мерзімді немесе қайтымды реттелу және ұзақ мерзімді немесе қайтымсыз реттелу 126. Эу,,кариот гендерінің экспрессиясының реттелу типтері қысқа мерзімді немесе қайтымды реттелу және ұзақ мерзімді немесе қайтымсыз реттелу 127. Адениннің гуанинге алмасуынан болатын гендік мутация Транзиция (репликация қателігі) 128. Триплеттегі нуклеотидтің өзгеруінен мағналы кодонның мағнасыз кодонға айналуына алып келетін гендік мутация нонсенс-мутациялар 129. Динамикалық мутациялар тән, тек адамдарға 130. Қандай үрдістің дұрыс жүрмеуі гендік мутациялардың себебі болады? физикалық, химиялық және биологичлық мутагендік факторлар 131. Адамдарда УК сәулесінің әсерінен терінің пигментациясы күшейеді. Бұл қандай өзгеріс нәтижесінде пайда болады? 132. Темекі түтініндегі химиялық элементтер ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтерд қатарын аденинді тиминге немесе гуанинді цитозинге алмастыра алады. Бұл қандай мутация? Трансверсия (репликация қателігі) 133. Нейтралды мутацияларға алып келе алатын генетикалық кодтың қасиеті рецессивті мутациялар гетерозиготалы генотипте фенотипте жарыққа шықпайды ,яғни бейтарап болады. 134. Мутация бірлігі қалай аталады? мутон 135. Транзиция – бұл 136. Трансверция – бұл 137. β-каротин, С және Е дәрумендері ДНҚ-дағы спонтанды өзгерістерді төмендететіні белгілі. Бұл заттар қандай топқа жатады? Антимутагендер 138. Күн сәулесі әсерінен адамның тері жасушаларындағы ДНҚ молекуласында көбіне байқалатын өзгеріс 139. SOS репарациясының ерекшелігі 140. Репликация кезінде ДНҚ полимераза қызметінде болуы мүмкін қателіктер ДНҚ молекуласының ұштарының репликацияланбай қалуы 141. Рекомбинативтік репарация кезінде қалпына келетін тізбек Ілесуші тізбек 142. Репарацияның қандай түрінде зақымдалмаған комплементарлық тізбек қажет емес? Мисметч 143. ДНҚ молекуласындағы бір тізбекті үзілулерді фосфодиэфирлік байланысты қалпына келтіретін фермент 144. Бұл репарция жүйесі ДНҚ молекуласында зақымдалулар көп болып, жасуша тіршілігіне қауіп төнгенде іске қосылады. Қандай репарация типі туралы айтылып тұр? SOS репарация 145. Жасушаның ісіктік трансформациялануына алып келетін факторлар Канцерогендік 146. Қалыпты жасушаның ісік жасушасына айналу үдерісі Канцерогенез 147. Жасушаның ісіктік трансформациялануына себепші болатын вирус Папилома 148. Жоғарыда келтірілгендердің қайсысы физикалық канцерогендерге жатады, көрсетіңіз: УК сәуле радиоактивті ионданушы сәуле 149. Протоонкогеннің онкогенге айналу жолын анықтаңыз: 150. Жасушадағы гендер трансформациясының қандай қасиеттері онкогенездің себебі болуы мүмкін: 151. Аномальды ажалсыз жасушалардың штаммдары қалыпты жасушаларға қарағанда қартаймайды және белсенді фермент болады. Қатерлі ісік жасушаларында белсенді болатын фермент 152. Хромосомалардың конденсациялануын белсендендіреді 153. Жасушаның постмитоздық кезеңдегі генетикалық материалдың мөлшері 154. МРF белсенділігінің бірден төмендеуі әкеледі Цитотомияға (Цитотомия-цитоплазманың бөлінуі) 155. Жасушаның өсуі, органоидтардың бастапқы қалпына келуі, ақуыздармен ферменттердің белсенді синтезделуін бақылайтын кешен Цтк-д4, 156. !ДНҚ молекуласының бір тізбегі нуклеотидтерден тұрады: АТЦАЦЦЦГ ДНҚ молекуласының екінші тізбегінің нуклеотидтік қатары қандай? ТАГТГГГЦ 157. а-РНҚ-ның қызметі ақпаратты рибосомаларға тасымалдау 158. Ағзалардың ерекшелігін көрсететін нуклеотидтердің арақатынасы А+Т/Г+Ц 159. Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) генетикалық ақпараттың тасымалдаушысы, оның құрылымдық мономері тұрады: Нуклеотид 160. Эукариоттарда ДНҚ-ның орыны Ядро 161. ДНҚ тізбектерінің бірі нуклеотидтерден тұрады: AAATTT. Осы ДНҚ молекуласының екінші тізбегіндегі нуклеотидтердің тізбегі қандай? ТТТААА 162. Бір ДНК молекуласында құрамында тимині бар нуклеотидтер мөлшері Т-25%. Осы ДНК молекуласындағы А, Г, Ц нуклеотидтерінің пайыздық мөлшерін табыңыз. А=Т-25% , Г=Ц-25% 163. ДНҚ молекуласында нуклеотидтердің 31% -ы аденин. Бұл молекулада цитозині бар нуклеотидтер қанша? А=Т 31%, Г=Ц 19% 164. ДНҚ молекуласының фрагментінде келесі жұп нуклеотидтер болады: А Г Ц Т Ц Г А Т Ц Г Т Г Ц Т Чаргафф ережесіне сәйкес келмейтінді анықтаңыз: Т=Т 165. Ақпаратты РНҚ-ның пісіп жетілу үрдісінде арнайы ферменттердің көмегімен интрондар қырқылып және экзондар тігіледі (процессинг). Геннің ақпаратты бөлігі қалай аталады? Экзондар 166. Олар да өздері бақылайтын геннен едәуір алыс орналасқан және транскрипция жылдамдығын төмендететін нуклеотидтік қатарлардың арнайы жүйесін анықтаңыз? Сайленсер 167. Прокариоттарда полипептидтік тізбектердің синтезделуі санын анықтау үшін ақпаратты болатын геннің бөлігі: Цистрон 168. Структуралық (құрылымдық) гендердің алдында орналасып, транскрипцияның аяқталуы (терминация) жайлы белгі беретін арнайы нуклеотидтер жүйесі. Осы реттеуші қатарды анықтаңыз? Аттенуатор/Терминатор. 169. Адам жасушасында транскрипция процесі жүріп жатыр. РНК-полимеразаға тәуелді ДНК бойымен жылжитын фермент белгілі бір нуклеотидтер тізбегіне жеткенде транскрипция процесі тоқтады. Осы ДНК бөлігі қалай аталады? Терминатор 170. Эукариот гендерінің құрылымдық бөлігі мағыналы және мағынасыз учаскелерден тұратыны белгілі. Полипептидтік тізбектегі аминқышқылдарының реті жайында ақпарат беретін геннің бөлігі қалай аталады? Экзон 171. Прокариоттардың гендеріндегі нуклеотидтер қатарының дұрыс орналасуы олардың гендерінің экспрессиясында маңызы зор. Геннің бөліктері берілген: Промотор. Аттенуатор. Экзондар. Оператор. ЦААТ-бокс. Интрондар.Прокариот генінің бөліктерінің дұрыс қатарын құрастырыңыз. Прокариоттарда Промотор-Оператор-Аттенуатор-Экзондар Артықтары ЦААТ,Интрондар(эукариоттарда) 172. Транскрипция кезінде РНҚ полимеразалары байланысатын нуклеотидтер тізбегі. Олар құрылымдық гендердің алдында орналасқан. Осы реттеуші қатарды анықтаңыз? Промотор 173. Транскрипцияның басталу нүктесінен сол жақта орналасқан нуклеотидтер тізбегі (100-200 жұп нуклеотид). реттеуші бөліктен тыс орналасқан және транскрипцияның жылдамдығын жоғарылатады. Осы реттеуші қатарды анықтаңыз? Энхансер 174. ДНК тізбегін ажырататын фермент қандай нөмермен белгіленгенін анықтаңыз және қалай аталады? Хеликаза №9 175. Репликативті айырды тұрақтандыратын фермент қандай нөмермен белгіленгенін анықтаңыз және қалай аталады? SSB ақуыздары №10 176. Аденин 600 000 , ал гуанин— 2 400 000 тең болғанда, ДНҚ молекулаларының репликациясына қанша және қандай бос нуклеотидтерді қажет етеді? А-Т Т=6000000 Г=Ц Ц-2 400 000 177. Адамның бір сомалық жасушасының 46 хромасомадағы ДНҚ молекуласының барлық массасы 9⋅10−9 мг. Репликациядан кейін ДНҚ молекуласының массасы неге тең болады? 18*10-9 178. Репликативті фрагменттерді тігетін фермент қандай нөмермен белгіленгенін анықтаңыз және қалай аталады? Лигаза №4 179. Сома жасушасының репликациясынан кейінгі №2 сурет қандай өзгеріске ұшыраған? Хромосомалардың теломерлік ұштарының қысқаруы+ 180. «Хейфлик лимиті» нені білдіреді? Хромосомалардың теломерлік ұштарының қысқаруы+?/ жасушаның бөліну шегін+ 181. Теломераза циклының қай сатысы б - әріпімен белгіленген Элонгация 182. Теломераза циклының қай сатысы в - әріпімен белгіленген Транслокация 183. Суретте қандай процесс көрсетілген? Транскрипция+ 184. Репликация процесінде кері 3'→ 5 ' экзонуклеазды белсенділігі бар, бұрыс синтезделген нуклеотидтерді түзеуге қабілетті фермент ДНҚ полимераза 185. Репликация процесінің басталуы ДНҚ молекуласының арнайы нуклеотидті (АТ) тізбектерінде қос тізбек арасындағы сутекті байланыстар үзілуімен жүреді. Осы үрдісті атқаратын фермент Геликаза н/е хеликаза 186. Сызықты ДНҚ молекуласында хромосоманың теломерлік учаскелері толық репликациялануы жүрмейді, бірақ кей жасушаларда хромосоманың теломерлік учаскесі арнайы ферменттің көмегімен толығымен репликацияланады . Мысалы (сперматозоидтар немесе ісік жасушалары) Бұл қай фермент? Теломераза ферменті 187. Репликация процесінде геликаза ферменті ДНҚ молекуласының арнайы нуклеотидті (АТ) бірізділігін танып, қос тізбек арасындағы сутекті байланыстарды үзеді. Репликация кезеңді анықтаңыз Репликация инициациясы 188. Репликация процесінде ДНҚ жаңа тізбектерін синтездеу үшін ДНҚ полимеразаға праймер қажет. Праймер синтездеуші фермент РНҚ праймаза 189. Репликация кезінде праймерлер ДНҚ полимеразаны активтендіргеннен кейін, арнайы ферменттер көмегімен жеке нуклеотидтерге ыдырауы жүреді. Праймерді ыдырататын фермент ДНҚ-полимераза 1 190. Тұмаудан жазылған балада а-РНҚ-ның синтезінің артуына байланысты иммуноглобулиннің мөлшері көбейді. Қорғаныштық ақуыздардың көбейюі қандай процесс нәтижесінде жүзеге асады? Транскрипция 191. ДНҚ молекуласының келесі нуклеотидтік қатары берілген: 5'-GGACTA-3 ' 3'-CCTGAT-5 'Түзілген а-РНҚ-ның нуклеотидтік қатары: 5'-GGACUA-3 ' Транскрипцияның бағытын сипаттайтын нұсқаны көрсетініз униполярлы 192. Молекулалық биологияның орталық догмасы бойынша ақпарат тұқымқалаушылық бағытымен беріледі деген ұғым болды «ДНҚ-РНҚ-ақуыз» .Ал ретровирустарда бұл қалай беріледі? Ретровирустарда: РНҚ-РНҚ РНҚ-ДНҚ ДНҚ-белок 193. Бір адамның әртүрлі жасушалары бір мезгілде түрлі белоктарды синтездеуге қабілетті. Бұл мүмкін, себебі:Альтернативті сплайсинг процесі жүреді 194. РНҚ жетілген молекулаларының пайда болуымен РНҚ полимеразасының молекулалық массасы азаятын биохимиялық реакциялар жиынтығы Процессинг 195. -РНҚ-полимеразаның қандай бірлігіне жатқыза аламыз? 196. Прокариоттардың проматорындағы -35 жүйеліктің қызметі? РНҚ-полимеразаның сигма суббірлігі ең алғаш осы сайтпен байланысады,”танылатын жүйе” деп аталады 197. ДНҚ келесі тізбектен тұрады деп есептейік: AATTGCTTA. Осы ДНҚ негізінде пайда болған а-РНҚ тізбегін тап. УУААСGAAУ 198. Прокариоттарда транскрипция кезінде промотормен қосылып ширатылған қос тізбекті ДНҚ-ны тарқатып, оны қайтадан ширатылған қалпына келтіреді- РНҚ-полимераза 199. Ішек таяқшасы бактериясында (E. coli) РНҚ-полимеразасының промоторлық жүйелермен байланысуы ашық промоторлық кешенінің немесе комплексті қалыптастырушы ферметтерді корсетіңіз? корфермент және холофермент 200. Бастапқы транскрипция өнімінің пострансрипциялық модификациялану үрдісі аталады Процессинг 201. Ядрода, митохондрияда, пластидтерде а-РНҚ молекуласының биосинтезі ДНҚ-ның тиісті учаскелерінде РНК полимераза қатысуымен жүреді: Кодтаушы учаскеде 202. Транскрипция үрдісінде РНК-полимеразаның матрицалық тізбек бойымен 5 - тен 3 - ке қарай бағытта жылжуы, оның алдында транскрипциялық айырдың түзілуі болса, ал соңында ДНК қос ширатпасының қалпына келуі жүреді. Транскрипция кезеңін атаңыз Элонгация 203. Эукариот транскрипция процесінде біріншілік транскрипция өнімі ішінде кодталмайтын тізбектердің кесілуі және қалған РНК-ның кодталатын фрагменттерін тігілуі, нәтижесінде функционалды-белсенді РНҚ молекуласы қалыптасуы жүреді. Бұл аталады Альтернативті сплайсинг 204. Қандай процесс нәтижесінде бір біріншілік транскрипция (пре - мРНК) негізінде бірнеше жетілген а РНК түзіледі. Бұл аталады Процессинг 205. Эукариоттар гендерінде иницияция жүреді: Промотор 206. Ересек адамның гемоглобиніні полипептидтік тізбегі (HbA) екі α- және екі β-пептидтік тізбектерден тұрады және глобулярлық құрылымға ие. Бұл функциональды активті ақуыздың құрылымы қандай? Төртінші реттік, глобулярлы 207. Триплетте төрт азоттық негіздердің үш түрлі үйлесімдері 4³=64 кодонды құрайды, сондықтан аминқышқылдары әр түрлі триплетпен кодталған. Ақуыз синтезі үшін пайдаланылатын аминқышқылдардың т-РНҚ санының көп болуы немен түсіндіріледі? Тербеліс болжамы 208. «Генетикалық код» тақырыбы бойынша студенттерден сұрау барысында оқытушы: «Генетикалық код неліктен универсалды?» деген сұрақ қойды. Бұл сұрақтың дүрыс жауабы: «Себебі ол ...» Қарапайымдылардан бастап, адамға дейін бірдей және біркелкі қызмет атқарады сонымен қатар барлық тірі организмдегі белоктар 20 түрлі АҚ тұрады 209. Белгілі бір белоктардағы аминқышқылдары туралы ақпарат транскрипция нәтижесінде ДНҚ молекуласынан а-РНҚ-ға триплеттер түрінде көшіріледі. Бір триплет кодтайды. Аминқышқылдарын 210. Трансляция нәтижесінде амин қышқылдардан тұратын полипептидті тізбек түзіледі, бірақ ол дайын өнім емес, ол өзінің нативті түріне айналуы үшін бірнеше құрылымдық деңгейлерден өтуі тиіс. Ақуыз қасиеті анықталатын құрылымы Төртінші реттік 211. Прокариоттарда трансляцияның басталуы рибосоманың пептидті орталығына ерекше амин қышқылының жалғануымен байланысты. Синтезделген ақуыз молекуласында бірінші болып табылатын амин қышқылды анықтаңыз: Формилметионин 212. Рибосомада синтезделген полипептид тізбегі 62 амин қышқылдарынан тұрады. Оның синтезі кезінде матрица болған а-РНҚ-дағы кодондар санын анықтаңыз 186 213. Трансляция процесінің элонгация сатысында амин қышқылдар арасында байланыс түзіледі. Бұл үрдіс рибосоманың қандай орталығында іске асырылады? Амиқышқылдық орталық 214. Прокариоттарда транскрипция нәтижесінде бірден а-РНҚ түзіліп трансляция бірден жүреді, ал эукариоттарда транскрипция өнімі болып пре-а-РНҚ түзіліп, ол одан әрі ядрода күрлі өзгерістерге ұшырап трансляцияға дайын болғанда цитоплазмаға өтеді. Трансдаляция процесінде а-РНҚ қызметі: Белок жайлы ақпаратты рибосомаға тасымалдау 215. Рибосоманың А орталығына кезекті УАА, УАГ, УГА мағынасыз кодондарының бірі орналасқан кезде, оларды eRf факторы танып, кешенде гидролизді стимулдайды. Процесс кезеңін анықтаңыз: Терминация 216. Жасушада репрессор –ақуызы белгілі. Осы ақуыздың аминқышқылдық ретін қандай ген кодтайды? Реттеуші ген 217. Полипептид молекуласындағы аминқышқылының қалдықтарының тізбегі белгіленеді. Бұл жүйе ДНҚ-ның мұндай бөлігінде нуклеотидтердің белгілі бір орналасуына сәйкес келетін ген 218. Триптофан оперонын триптофан тоқтататады. Триптофан қалай опероның жұмысын тоқтатады? Оператормен байланысу арқылы 219. Экспериментте E. Coli-дің жасанды ортада өсуіне лактоза ендіргенде бета-галактозидазаның белсенділігінің жоғарылауы байқалды. Лактоза оперонының қандай бөлігін репрессордан босатады? Оператордан 220. Гендер белсенділігінің реттелу типін анықтаңыз Транскрипциялық Трансляциялық Посттрансляциялық 221. Рибосоманың антибиотикалық молекулаларды қосудан кейінгі жұмысының өзгеруі реттелудің қай деңгейіне мысал бола алады? Транскрипция 222. Индуктор болмаған кездегі репрессор белогінің байланысу орны: Оператор 223. Құрылымдық гендердің транскрипциясын төмендететін реттеуші гендер: Репрессор 224. Прокариоттық гендер белсенділігінің регуляциясы қандай деңгейде жүзеге асады: Транскрипциялық Трансляциялық Посттрансляциялық 225. Эукариоттық гендер белсенділігінің регуляциясы қандай деңгейде жүзеге асады: Геномдық Транскрипиялық Трансляциялық Посттрансляиялық 226. Ген белсенділігінің регуляциясы прокариоттарда қандай деңгейде жүзеге асады: Транскрипциялық Трансляциялық Посттрансляциялық 227. Ген белсенділігінің регуляциясы эукариоттар да қандай деңгейде жүзеге асады: Геномдық Транскрипиялық Трансляциялық Посттрансляиялық 228. Эукариоттардағы ген экспрессиясының регуляциясының бұзылуы посттрансляциялық деңгейде қандай аномальді құрылымдардың пайда болуына алып келеді: Белок немесе фермент 229. Прокариоттарда транскрипциялық бақылаудың қандай түрі кездеседі: Позитивтік,негативтік 230. Бөліп алу, фрагменттерге бөлу, идентификациялау және көп мөлшерде ДНҚ молекуласын көшіру процестері: ДНҚ клондау 231. Бұл әдіс тұқым қуалайтын және жүре пайда болған ауруларды, мысалы, гемофилия, қатерлі ісік, СПИД-ті емдеу үшін қолданылады. 232. Адамдарда ген тасымалдаушы ретінде қолданылатын плазмидтер емес, ал ДНҚ бөлімдері бір локустан екіншісіне бір хромосома ішінде немесе бір хромосомадан басқасына ауыса алады. Олар қалай аталады? 233. Жасушаны митозға “өткізетін”және сол жерде өтетін үдерістерді реттейтін циклин-CDK кешені 234. Жасуша үшін «геномның қарауылы болып саналатын» яғни ДНҚ зақымдануын бақылайтын, ақуыз 235. ДНҚ молекуласының қос тізбекті үзілулері себебінен цикл тексеру нуктесінде тоқтайтын кезең 236. Хромосомалардың хроматидтерге ажырауын қамтамасыз етеді 237. Митоздың метафазасында циклдың тоқтау себебі 238. Хромосомалардың максимальды спиралдануын және хромосомалардың экватор жазықтығында ретпен орналасуын қамтамасыз ететін кешен 239. Хромосомада репликацияның толық аяқталмауының себебінен циклдың тоқтау 240. Жасушалық құрлымдардың қайта түзіліп, қалпына келтіруі, жасушаның өсуі мен құрылыстық белоктардың және ферметтердің қарқынды синтезделуі, энергияның мол жинақталуы сияқты күрделі процестерді қамтамасыз ететін кешен 241. Гемолитикалық анемияның ауыр түрімен ауыратын науқастың гемоглобиннің бета тізбегіндегі глутамин аминқышқылының валинге алмасуына байланысты эритроциттерінің пішіні орақ тәрізді. Мутацияның қандай типі анемияның дамуына себеп болған? 242. Генетикалық зертханада ақ Вистар егеуқұйрықтарының ДНҚ молекуласымен жұмыс барысында нуклеотидтердің алмасуы жүргізілді. Нәтижесінде полипептидтік тізбекте тек бір ғана аминқышқылы өзгерді. Байқалған өзгеріс қандай мутация нәтижесі болып табылады? 243. Жасушада геннің құрылымдық бөлігіндегі бірінші экзонда мутация болды. Ондағы жұп нуклеотидтер 290-нан 288 болып азайды. Бұл қандай мутация типі? Фреймшифт 244. ДНҚ молекуласындағы матрицалық тізбекте мутация нәтижесінде ТАЦ триплеті АТЦ триплет өзгерді. Мұндай мутация типі аталады: Нонсенс 245. Дюшен үдемелі бұлшықет дистрофиясында науқастарда аномальды дистрофин ақуызының синтезделуіне алып келетін экзондардың делециялары анықталады. Мутация типін анықтаңыз Фреймшифт 246. ГАЦ триплетінің қайталанулары экспанциясы гентингтон ауыруына алып келеді. Бұл мутацияның қандай типі? Динамикалық мутация 247. Темекі түтінінің құрамындағы химиялық элементтер ДНҚ молекуласының химиялық құрамын өзгертеді: аденинді тиминге немесе гуанинді цитозинге алмастырады. бұл қандай мутация? Трансверция 248. ЦАГ триплетінің қайталанулары экспанциясы гентингтон ауыруына алып келеді. Бұл мутацияның қандай типі? Динамикалық мутация 249. Химиялық мутагендер ДНҚ молекуласының химиялық құрамын өзгертеді: аденинді тиминге немесе гуанинді цитозинге алмастырады. Бұл қандай мутация? Трансверсия 250. Триплеттегі нуклеотидтің алмасуынан оның мағынасыз триплетке айналуына алып келетін гендік мутация Нонсенс мутациялар 251. Геннің қандай бөлігіндегі мутация ақуыздың немесе ферменттің синтезінің артуына (гиперморфты мутация) алып келеді Регуляторлық мутациялар 252. Төменде келтірілген сызба бойынша мутация типін анықтаңыздар 253. Төменде келтірілген сызба бойынша мутация типін анықтаңыздар 254. Төменде келтірілген сызба бойынша мутация типін анықтаңыздар Трансверсия 255. Үш нәрестенің ДНҚ-сын молекулалық-генетикалық талдау жасағанда бірінші балада НТО -1 генінде ЦГГ триплеттері 350 рет, ал екіншісінде – 780, үшінші нәрестеде 42 рет қайталанатыны анықталған. Бұл жағдайды қалай түсіндіруге болады? 256. Ақуыздардың немесе ферменттердің синтезделуінің төмендеуіне (гипоморфты мутация) алып келетін мутация жүреді Регуляторлық мутаця 257. Аутосомды рецессивті мутация бойынша гомозиготалы пигменттік ксеродермамен ауыратын балалар туылғанда қалыпты болып өмірге келеді. Бірақ, ерте балалық шақтарында күн сәулесі әсерінен олардың терілерінің зақымдалуы байқалады. Қандай үдерістің бұзылыстары пигменттік ксеродерма ауыруына алып келеді? Эксцизиялық репарация бұзылған 258. ДНҚ-да зақымдалулар көп болғанда жасуша эксцизиялық репарация арқылы оларды толығымен жөндеп үлгермейді. Нәтижесінде осындай ДНҚ молекуласында репликациядан кейін бастапқы тізбектегі зақымдалған жерге комплементарлы жаңа тізбекте нуклеотид қойылмай «бос қуыс» қалады. Репарацияның қандай типі арқылы аталған өзгерістер жөнделеді? Пострепликативтік репарация 259. Әйел соляриде болғаннан кейін терісінде жаңа түзілістердің көбейгендігін байқады. УК сәулесі әсерінен нуклеотидтер жүйесіндегі өзгерістер жаңа түзілістердің себебі болып табылады. Қандай үдерістің дұрыс жүрмеуі жаңа түзілістердің пайда болуына алып келді? Мутантты ДНҚ молекуласы бұзылуы 260. УК сәулесі ДНҚ тұтастығын бұзып, мутацияға алып келетін пиримидиндік димерлердің түзілуіне алып келеді. Неліктен сәулеленген жасушалар қараңғыға қарағанда жарықта көбірек тіршілік қабілеттілігін сақтайды? Фотолиаза ферменті әсерінен 261. ДНҚ молекуласында тиминдік димерлердің түзілуіне алып келеді Мутагеннің әрекетіне байланысты 262. Қандай репарация типіне жаңа синтезделген ДНҚ молекуласының тізбегіндегі өзгерістердің жөнделуі, ал бастапқы тізбектегі зақымдалулардың сақталып қалуы тән? Пострепликативтік репарация 263. ДНҚ молекуласының зақымдалған жерінің табылып, кесіліп алынуы, қайта синтезделуі және тігілуі жүруі қандай репарация типіне тән? Эксцизиялық репарация 264. Азотты негіздерді алмасуы 25% жағдайда синонимдік триплеттердің түзілуіне алып келеді деп есептелінеді. Бұл жағдайды қалай түсіндіруге болады? 265. Алкирлеуші агенттер олармен әрекеттесетін молекулаларға алкил (метил, этил, пропил, бутил) топтарын қосуға қабілетті болып келеді. Бұл мутагендер ДНҚ-дағы пурин және пиримидин негіздерді алкирлейді. Қандай ферменттің көмегімен бұл өзгерістер қалпына келеді? 266. ДНҚ молекуласында ультракүлгін сәулелері, химиялық заттар, кейбір дәрілер, рентген сәулелері әсерінен өзгерістер болды. Жасуша тіршілігіндегі критикалық кезеңге жетті. Осындай жағдайда қандай репарация типі іске асуы мүмкін? SOS-Репарация 267. Мисмэтч репарация кезінде қате қойылған, зақымдалмаған, қалыпты жұптаса (A•T, C•G) алмайтын қателіктерді жөндейді. Бұл қателіетер репликация кезінде ДНҚ полимераза қызметімен байланысты. Қандай ДНҚ полимеразалар осындай қателерді түзетеді? Метилаза 268. Матрицалық тізбектің нуклеотидтерімен комплементарлы байланыс аалатын азоттық негіздер бар. Мысалы, цитозиннің өзгерген формасы аденинмен байланыс түсе алады. Полимераза бұл негізді жаңа тізбекке қосып синтездеуі мүмкін. Бұл өзгерістерді қандай репарация типі жөндеуге қабілетті Эксцизиялық репарация 269. Жасушада ДНҚ-дағы дезаминдену, алкилдену және де басқа да құрылымдық өзгерістерді танитын көптеген ферменттер каластары қызмет атқарады. Қандай ферменттер туралы айтылып тұр? 270. Адамдарда репарация жүйесінің бұзылыстарынан дамитын көптеген аурулар анықталған. Бұл аурулардың кейбір түрлері ерте қартаюға алып келеді. Төменде келтірілген синдромдардың қайсысы осы топқа жатады? Блум синдромы – бұл жоғарғы фотосезімталдық және репарацияның бұзылуымен сипатталатын ауру. Синдромның клиникалық белгілері бойдың өсуінің тежелуі, терінің гипопигментациясы, мойында және бетте «көбелек» тәрізді қызыл дақтардың болуы, ісік ауруларына бейімділік. 271. Жасушаішілік органеллалардағы кальцийді реттейтін препараттарды қолдану, жасушаішілік Ca2 + деңгейінің жоғарылауы эндонуклеаздардың тікелей белсенді болуына және митохондрияның өткізгіштігінің жоғарлауына байланысты апоптоздың индукциялануына алып келуі мүмкін. Апоптоздың іске асырылуына Ca2+,Mg2+ тәуелді эндонуклеазалар қатысады. Апоптоздағы Ca2+,Mg2+ тәуелді эндонуклеазалврдың қызметін анықтаңыз. ДНК фрагментациясы (хромосомаларды тек нақты, линкерлік учаскелерде ғана ажыратады) ДНҚ молекуласын бұзып, фрагменттерге ыдыратады; 272. Арнайы жасушаның өлімінен (некроздан) апоптоздың ерекшелігі тән: Апоптоз бағдарланған өлімі 273. Қандай жасуша өлімі үшін осы келтірілген сипаттамалар тән: хроматиннің тығыздалуы және жасушаның жиырылуы (қитоплазманың тығыздалуына байланысты ) жүреді, хроматин ядрода гомогенді масса түрінде орналасады, цитопалазма көлемі кішірейеді, жасуша өзінің пішінін өзгертеді? Апоптоз 274. Липидтердің пероксидті тотығуының салдарынан митохондрия несінің жоғарлауына алып келеді Мембранасының өткізгіштігі 275. Жедел лейкозбен ауыратын науқаста сүйек кемігін биопсиясын иммуноцитохимиялық зерттеуде ДНҚ фрагментациясы апоптозға тән белгілері бар жасушалардың саны көп мөлшерде кездесті. Апоптозда ДНҚ фрагментациясы ферменттің көмегімен жүреді: Ca2+,Mg2+ тәуелді эндонуклеазалар 276. Емізулі баланы зерттелгенде, қолдың үшінші және төртінші саусақтарының қосылып қалғандығы анықталады. Апоптоздың типін анықтаңыз Бұйрық апоптоз 277. Алғаш рет бакуловируста апоптоз ақуыздарының ингибиторлары анықталды. Осы ашылудан кейін ашытқы саңырауқұлақтардан, сүтқоректілерге дейінгі барлық эукариоттарда ингибиторлар гомологтары анықталды. Апоптоз ақуыздарының ингибиторларының негізгі рөлі 3, 7, 9 каспазларының белсенділігін басып тастау. Апоптоз сигналдарының берілуін тоқтататын ингибиторды анықтаңыз? IAP 278. 10-12 аптасында түсік тастау қаупі болған жүктіліктен, 2600,0 г. салмақпен бала туылды. Туылғаннан кейін 12 сағаттан соң баланы тексергенде жағдайы ауыр болып, құсулар байқалды. Өкпенің екі жақты көптік қырылдары естіледі. Іші кебіңкі, жұмсақ. Балаға өңештің туа біткен ақаулығы диагнозы қойылды. Бұйрықтық апоптоздың бұзылуынан болатын өңештің даму ақаулығы қайсы? Өңештің атрезиясы 279. Ауру Д., 62 жаста, бұрын от жағушы болып жұмыс істеген, ауруханаға түскендегі шағымдары, жалпы әлсіздік, бірден азуы, дауысының жуандауы, тыныс алудың қиындығы, ауызындағы жағымсыз иістің, құрғақ жөтелдің болуы. Ларингоскопия жасағанда жұтқыншақтан ісік анықталды Апоптоздың қандай типі бұзылғанда ісіктің осы түрінің дамуына алып келеді? Ішкі 280. Екінші күні тексеру кезіндегі орташа ауырлықтағы баланың күйі: терісі қызғылт шырышты қабыршықты, тіндердің тургорі біршама азайған. Асқазанын тексеру барысында 40 мл қою-қоңыр түсті қоймалжың зат бөлінді. Іш қуысының радиографиясын қарау кезінде, ащы ішектің атрезиясы, ішектің бітеулігі анықталды. Қандай механизм жұмыс істемеді баланың қуысты мүшелеріндегі қуыстардың түзілуінде? Апоптоз 281. Осы сатыда қалыпты жасуша геномының тұрақсыздығына, бақылаусыз және тоқтаусыз бөліну қабілетіне ие болады, бірақ өсудің реттелуі жасушааралық және ұлпалық бақылауда болады. Қатерлі ісіктің кезеңін анықтаңыз: Промоция 282. Осы кезең барысында трансформацияланушы жасушаның 10 есленіп көбеюі жүреді. Бұл кезеңнің ұзақтығы шамамен 15 жылдан 30 жылға дейін созылады. Қатерлі ісіктің кезеңін анықтаңыз: ПРОГРЕССИЯ-промоция 283. Қатерлі ісік жасушалары жасушааралық байланысқа жауап беретін, беткейлік ақуыздардардан байланысты жоғалтып, негізгі ісіктен бөлініп, қан тамырларына еніп және оның беткі қабаты арқылы басқа мүшелерге таралады. Бұл көрініс қалай аталады? МЕТАСТАЗ 284. Ісік бір немесе одан да көп жасуша ағзаның бақылауынан шығып, бөліну жылдамдай бастағанда пайда болады. Жасуша бөлінуінің ағзаның бақылауынан шығуын сипаттайтын ісіктің қасиеті қандай? АВТОНОМДЫЛЫҒЫ 285. Метастазданған ісіктерде көбінесе бірнеше типті жасушалар кездеседі, бірақ олардың бастапқы және кейінгі өсуі әдетте бір топ ісік жасушаларына байланысты болады. Бұл бір бастапқы жасушадан пайда болған жасушалар. Осы қатерлі ісікке тән, қасиетті анықтаңыз Моноклоналдылығы 286. Жасушада терең өзгеріске ұшырап, қатерлі ісік жасушаларының инвазивті өсуіне және метастазға әкелетін ісік жасушасының қасиеті онкогенездіңқай сатысына сай келеді: 287. Қандай фактор адам қалының (қатерлі емес ісік) түсінің өзгеруіне себеп болады? УК сәулесі 288. Әрбір адамда жасушалық циклдың өзінің гендер жиынтығы бар, оның әрқайсысы жасушалық циклдың ақуызын кодтайды. Жасушалық бөліну үрдісін бақылайтын гендер қандай гендер тобына жатады? Реттеуші ген 289. Пигменттік ксеродерма ауруымен ауыратындардың терілері күн сәулесіне өте сезімтал болып келеді. Сондықтан, тері рагі дамуы мүмкін. Қандай ферменттің синтезінің дұрыс жүрмеуі аталған ауруға алып келеді? Нуклеаза 290. Бұл репарция жүйесі ДНҚ молекуласында зақымдалулар көп болып, жасуша тіршілігіне қауіп төнгенде іске қосылады. Қандай репарация типі туралы айтылып тұр? 291. Дәрігерге 46 жастағы науқас М., үнемі аз мөлшерде қақырықтың бөлінуімен құрғақ жөтелдің, бас айналуының, әлсіздіктің болатынына шағымданды. 15 жыл бұрын ол атом электр станциясында болған апатты жоюға қатысқан. Лак және бояу шығаратын, химиялық өндіріс орнында жұмыс істейді. 25 жыл бойы күніне 10-15 темекі шеккен. Бір жыл бұрын өзін нашар сезінгендіктен темекіні тастаған. Бронхоскопия жасағанда негізгі оң бронхтың ісігін анықтады. Ісіктің пайда болуының себебі нақты қандай мутация болуы мүмкін? Протоонкогендік, антионкогендік мутация 292. Ісіктік вирустар ісіктердің өзіне емес, жасушаның генетикалық аппаратына онкогенді енгізіп, жасуша геномына жалғап, көбеюге қаблетті қатерлі ісіктердің пайда болуына себеп келеді. Қандай вирустар онкогенді вирусқа жатады? ДНК вирус, онковирус Папилома, Эпштайн Барр вирусы, герпес вирусы,гепатит в вирусы 293. Жасушалық циклдың протеинкиназасының ингибиторларының зақымдануынан себебінен туындайды? 294. Жиі скринингті адамның қатерлі ісік ауруына тұқым қуалауға бейім гендеріне қатысты жағдайларда ұсынуға болады. Қандай гендер сүт безі қатерлі ісігіннің тұқым қуалау қаупінің жоғары болуын ақтайды? 295. Әрбір адамның жасушаларында жасушалық циклдің ақуыздарын кодтайтын, жасушалық цикл гендер жиынтығы болады. Жасушалардың бөліну үрдісін бақылауға қайсы гендер тобы жатады? 296. Соляриде қабылдағаннан кейін әйелдің терісінде ісіктердің көбейгендігі анықталды. Ісіктің пайда болу себебі ультракүлгін сәулелердің әсерінен нуклеотидтер тізбегінің бұзылуы болды. Қай процестің бұзылуы ісіктердің пайда болуына алып келеді? Репарация 9) голондриялық жүктеу/скачать 7,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|