Қазақ әдебиеті (оқыту қазақ тіліндегі сыныптар үшін)

«Әдебиет – халық өмірінің айнасы». Қазақ әдебиеті бүгінгі ақын-жыраулардың шығармалары ғана емес, оның сандаған ғасырлық тарихы бар. Қазақ әдебиетінде халық басынан кешірген әр кезеңнің бет -бедері, жетістігі мен ауыртпашылығы, тұрмыс-тіршілігі мен ойлау жүйесі жатыр . Адамзат құдіретімен жасалған тарихи ескерткіштер мен мәдени, әдеби мұралар – даналықтың көзі, ұлттың шежіресі, халықтың өмір тәжірибесі. Осы мұралар арқылы қалыптасатын тарихи сана жастарды «ойлай алатын адам» дәрежесіне көтереді. Өткен ұрпақтың қол жеткізген жетістіктері қандай ұстанымдарға сүйеніп жүзеге асырылды; қашан, қайда, қалай құрды деген сауалдарға жауап іздеу арқылы қоғамдық ортаны тануға; адамзаттың тілі арқылы қандай ұлы шығармалар жазылды деген ойларға жетелеп, өздігінен талдау-қорытынды жасауға үйретеді.

10 -11-сыныптардағы оқу процесінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген (ҚР Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы № 393

жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ әдебиеті» пәнінен типтік оқу бағдарламасы қолданылады;

жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ әдебиеті» пәнінен типтік оқу бағдарламасы.

Пән бойынша оқу жүктемесі:

қоғамдық-гуманитарлық бағыты бойынша:

10-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағат; 11 -сыныпта аптасына 3 сағаттан, барлығы – 102 сағатты құрайды. - жаратылыстану-математика бағыты бойынша:

10-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағат; 11-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағатты құрайды.

Жазба жұмыстарына (шығарма) қойылатын талаптар (29-кесте).

29-кесте – 10-11-сыныптарға ұсынылатын жазба жұмыстарының саны

Сыныптар
Жазба жұмыстар түрлері

Оқу тоқсандары

Барлығы

І
ІІ
ІІІ

ІҮ

10
Шығарма

2
8

1
4

3
12

2
8

1
4

3
12

10
Шығарма

2
8

2

Барлығы:

2
10

2
8

2

Барлығы:

2
10

Шығарма – оқушының туған халқының әдебиетінен алған білімін өз ойымен, дүниетанымдық көзқарасымен еркін ұштастыра отырып баяндайтын шығармашылық төл еңбегі. Оқушыдан көркем шығарманы өзіндік ой-пікірі, көзқарасы тұрғысында терең талдап пайымдауы, әсерлі, көркем тілмен жүйелі баяндауы талап етіледі.

Оқушы шығармасының құрылысы: тақырып, жоспар, эпиграф (мүмкіндігіне қарай, міндетті емес), кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерден тұрады.

Шығарманы жазуға қойылатын негізгі талаптар:

тақырыпты оқушының өз ойы және өз сөзі арқылы және жазып отырған тақырыбынан алшақтамай, оның мазмұнын нақты аша білуі;

артық баяндау, дәлелдемелерге жол бермеу;

шығармадағы болған жайды баяндауға аз сөзге көп мағына сыйғызу;

шығарманың барлық бөліктері тақырып және негізгі ой арқылы бір-бірімен байланысты болу;

шығарманның кіріспе және қорытынды бөлімін қоса алғанда тұтас жұмыстың 4/1 бөлігіндей болу шарт;

шарт;
барлық айтылған ойды жинақтап, тұжырымдап, тиісті қорытынды

жасау;
шығармада қолданылған жазушының өмірбаянына, әдеби шығарманың жазылу тарихына, тарихи оқиғаларға, кейіпкерлерге қателіктер жіберілмеуі керек;
оқушының жұмысы стильдік біртектілігі мен тіл шеберлігіне қарай бағаланады.
Оқушы шығармасының көлемі түрлі жағдайларға: стилі мен жанрына, тақырыптың мазмұны мен сипатына, олардың жалпы дамуына байланысты болғандықтан кестеде берілген шығарма көлеміне мұғалім үлгі ретінде қарауы қажет (30-кесте).

30-кесте. Шығарма көлемі мен уақыты

Сынып
Көлемі (оқушы дәптерінің беті)
Уақыты
10
6-8 бет
90 минут
11
6-8 бет
90 минут

Сыныпта жазылатын шығармаға сабақ кестесінен қатарынан екі сағат беріледі.