48
§ 9. Жы лу құ бы лыс та рын да ғы энер гия ның сақ та лу
жә не бір түр ден екін ші түр ге ай на лу за ңы
I Жы лу оқ шау ла нған жүй еле рдегі
энергия ның сақ та лу за ңы
Жы лу оқ шау ланған жүй еде гі де не лер дің са ны
әр түр лі бо луы мүм кін.
Қор ша ған ор та мен жы лу ал мас пай-
тын денелер жүйе сін жылуоқшауланған
жүйе деп атайды.
Жүйе де гі де не лер дің жы лу ал ма суы олар дың
тем пе ра ту ра ла ры бір дей мәнге ие бол ған ша жү ре
бе ре ді. Энер гия қа был да ған де ненің жы лу мөл
ше рі оң көр сет кіш ке ие бо ла ды. Жүйеге кір
мей тін қоршаған де не лер мен жы лу ал ма су жүр
мей ді, сон дық тан де не лер жүй есі үшін жы лу
мөл ше рі нөл ге тең.
n
де не ден тұ ра тын жы лу оқ
шау лан ған жүйе үшін жы лу лық те петең дік
ке зін де гі жы лу лық ба ланс тең деуі:
Q
1
+ Q
2
...
n
=
0.
Екі де не ден тұ ра тын тұй ық жы лу оқ-
шау лан ған жүйе де гі жы лу лық те пе-тең-
дік ке зін де ыс тық де не нің бер ген жы лу
мөл ше рі су ық де не нің қа был да ған жы лу
мөл ше рі не тең бо ла ды.
Q
1
= Q
2
.
мұн да ғы
Q
1
– ыс тық де не нің бер ген жы лу мөл
ше рі,
Q
2
– су ық де не нің қа был да ған жы лу мөл ше рі.
II Ме ха ни ка лық энергияның жылу
энергиясына айналуы және кері үдеріс
Іш кі энер гия де не тем пе ра ту ра сын анық
тай ды, де мек ол жы лу мөл ше рімен байланысты.
Іш кі энер гия ны екі әдіс пен: жы луберілу жә не
жұ мыс атқару арқылы өз гер ту ге бо ла ды. Мы са
лы, те мір ші ме талл бұй ым ды өң деу ба ры сын да
оны екі әдіс пен: қы зып жат қан от қа са лу не ме се
бал ға мен ұру ар қы лы қыз ды ра ды.
Достарыңызбен бөлісу: 
