Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар ман­ПВ» бас па сы, 2018. 304 б



Pdf көрінісі
бет116/199
Дата18.10.2023
өлшемі13,17 Mb.
#117933
түріКнига
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   199
Кү­ті­ле­тін­нә­ти­же
а ра ра ты қып с д р
 
л тр т ы ы
таб аты
д р
м талл т м п ра
ту ра сы а т у л д л
с пат та ала сы дар
178
178
РМ
А
е дер гі нің
е дер гі нің
тем пе ра ту ра ға
тем пе ра ту ра ға
Ом
Ом
Н
кіз гіш
кіз гіш
к
к
е дер гі сі нің
е дер гі сі нің
түрде
түрде
бо ла ды:
бо ла ды:
Н
тем пе ра ту ра ға
тем пе ра ту ра ға
-
е дер гі сі нің
е дер гі сі нің
П
үшін
үшін
кес те сін де
кес те сін де
к
к
ей бір
ей бір
бе ріл ген.
бе ріл ген.
шік ті
шік ті
к
к
е дер гі ге
е дер гі ге
В
тал дың
тал дың
мен 
мен 
шік ті
шік ті
өлшем
өлшем
бірлігі:
бірлігі:
үшін
үшін
=
=
В
1
1
273
273
К
К
–1
–1
К
К
К
ей бір
ей бір
б
мен 
мен 
шік ті
шік ті
(1
(1
α
α
)
)
ез де гі
ез де гі
ме 
ме 
е дер гі сі,
е дер гі сі,
а
ды ру
ды ру
шік ті
шік ті
к
к
е дер гі сі
е дер гі сі
с
к
к
е зін де гі
е зін де гі
ли ту да сы ның
ли ту да сы ның
ар
ар
туы
туы
э
э
ды ру
ды ру
к
к
е зін де
е зін де
п
етеді.
етеді.
ін де рін де гі
ін де рін де гі
ион 
ион 
дар
дар
сай ды.
сай ды.
Амп 
Амп 
е зін де гі
е зін де гі
а
туы
туы
мо
мо
ле ку ла лар
ле ку ла лар
ға лы сы ның
ға лы сы ның
етеді.
етеді.
М
М
е тал дар дың
е тал дар дың
дар
дар
өте
өте
с
ле ку ла лар
ле ку ла лар
ы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


179
II. Ас қынөт кіз гіш тік 
Өт кіз гіш тер дің тө мен гі тем пе ра ту ра да ғы қа си­
ет те рін зерт тей оты рып, 1911 жы лы ни дер лан д­
тық фи зик
­
Х.Ка мер линг­Он нес
­
ас қынөт кіз гіш тік 
құ бы лы сын бай қа ды. Ас қынөт кіз гіш тік құ бы лы­
сы ның мә ні мы на дай: 
0 К­ге жа қын төменгі тем­
пе ра ту ра ларда көптеген ме та л дар дың ке дер гі сі 
се кір ме лі түр де нөл ге дей ін тү се ді.
Зат ас қынөт кіз гіш ке ай на ла тын тем пе ра­
ту ра шек тік тем пе ра ту ра деп аталады. 
Сы нап 
үшін шек тік тем пе ра ту ра 4,12 К (122­су рет), ал 
қор ға сын үшін 7,3 К­ге тең.
Тө мен гі тем пе ра ту ра да элект рон дар крис­
талдық тор ион да ры ның ке дер гі сін се зін бей­ақ 
өт кіз гіш бойы мен қоз ға ла ала тын жұптар құрайды. 
Олар өз қоз ға лыс та рын ион дар дың тер бе ліс те рі мен 
үй лес ті ре ді. Ас қынөт кіз гіш тер де ток ты сақ тау 
үшін ток кө зі қа жет емес. Жо ғар ы тем пе ра ту ра дағы 
зат тар дың ас қынөт кіз гіш ті гі элект р тех ни ка мен 
ра диотех ни ка ға тү бегей лі өз ге ріс тер ен гі зе ала ды. 
Ол электр то гын энергия шығынынсыз жүр гі зу ге 
мүм кін дік бе ре ді. 1986 жы лы лан тан мен ба рий дің 
то тық ты қос па сы алын ды, олардың шек тік тем пе­
ра ту ра сын 100 К­ге дей ін кө те руге қол жеткізілді.
III. Ас қынөт кіз гіш тер ді пай да ла ну 
Ас қынөт кіз гіш тік көлденең қи ма сы кі ші рек 
өт кіз гіш тер де ора сан зор ток тар ды алу ға мүм кін дік 
бе ре ді. Еуро па лық ядро лық зерт теулер жүр гі зу 
ор та лы ғы ның (C RN) зерт ха на сын да 20000 А­ден 
жо ға ры элект р тогын жеткізе тін ас қын өт кіз гіш тер 
шы ға рыл ды (123­су рет).
Үл кен ток тар қу ат ты маг нит өріс тер ін ту ды­
ра ды. Ас қынөт кіз гіш маг нит тер эле мен тар бөл­
шек тердің үдет кіш те рін де қол да ны ла ды. Мұн дай 
маг нит тер C RN­де гі Үл кен ад рон дық кол лай дер­
лер де пай да ла ны ла ды. 
Ас қынөт кіз гіш тер ден сұй ық ге лий мен сал­
қын да ты ла тын электр маг нит тер мен қу ат ты 
электр лік ге не ра тор лар дың орам да ры дай ын да­
ла ды.
0
1
Т К 
 ( ) 
122-су­рет.
 Сы нап ке дер гі сі нің
тем пе ра ту ра ға тәу ел ді лік
гра фи гі
Жауабы­қандай
 
 с б п т л тр ам
да ры б с лар ды 
 л қ с қа
 д
 п 
 т д
 
 а ры р у л
т т р д т
р у д т
у л д л л т ту ра 
пр п р 
ал б лып 
та был ма ды
123-су­рет.­
 зерт ха на ла рын да 
жа сал ған ас қынөт кіз гіш ті
ка бель дер


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   199




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет