180
Ас қынөт кіз гіш тер ту ды ра тын күш ті маг нит
өріс тері үй ке ліс
жоқ кез де жыл дам ды ғын
600 км/сағ қа дей ін арт ты ра ала тын пой ыз ды
кө те ре ала ды (124су рет). Пой ыз дар дың маг нит ті
ілі нуі нің үш не гіз гі тех но ло гия сы бар: ас қынөт
кіз гіш
маг нит тер де, электр маг нит те рін де жә не
тұ рақ ты маг нит тер де.
«Маг нит ті жас тық ша да ғы»
пой ыз дар
ға
сыр дың со ңын да жа са п шы ға ры лып, Қы тай,
Жа по ния,
Гер ма ния, Оң түс тік Ко рея, Ұлыб ри
та ния си яқ ты бір қа тар ел дер де сы нақ тан өт кі
зіл ді. Трас са ның ұзын ды ғы Ұлыб ри та ния да
600
метр бол са, Қы тай да 30 кмге дей ін же тті.
Мұн дай жол дарды салу қымбатқа түсетіндіктен,
қолданыста дү ние жү зі бой ын ша Қы тай да «Пу
дун әуежайы – Лун ян Лу шан хай лық мет ро
стан сы сы» трассасы ғана қалды. Бар лық жол
дар да электрмаг нит те р қол да ныл ған.
Бі рін ші ас қынөт кіз гіш
маг нит ті жо лау шы лар
жо лын Жа по ния 2025 жы лы іс ке қос уды жоспарлап
отыр. 2015 жы лы Жа по ния да маг нит ті жас тық
шадағы пой ыз сы на қтан өт кі зіл ді, ұзын ды ғы 42 км
трас са да ол жыл дам ды ғын 603 км/сағқа дей ін
үде те ал ды (125су рет). Ол 500 км/сағ жыл дам
дық пен күн де лік ті жо лау шы лар та сы мал дау үшін
қол да ны ла тын бо ла ды. Сон да пой ыз жыл дам ды ғы
ұшақ жыл дам ды ғы на
жу ық тай ды әрі мұн да
энер гия шы ғы ны 10 есе аз бо ла ды.
Ас қынөт кіз гіш тер ді шек тік тем пе ра ту ра ға
дей ін сал қын да ту әзір ше көп шы ғын ды талап ете ді. а лымфи зик тер жо ға ры
тем пе ра ту ра лы ас қынөт кіз гіш ті зат тар ды із дес ті ру үс тін де.
Жо ға ры тем пе ра ту ра лы ас қынөт кіз гіш тік ра диотех ни ка мен ра диоэлек
тро ни ка да жу ық ара да тү бе гей лі өз ге ріс тер ге қол жет кі зуге мүмкіндік береді.
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Өт кіз гіш тің ке дер гі сі тем пе ра ту ра ға қа лай тәу ел ді?
2. Өт кіз гіш тің ас қынөт кіз гіш ті гі не ден бі лі не ді?
3. Ас қынөт кіз гіш тер қайда қолданы ла ды?
124-сурет.
ой ыз дың ас қынөт
кіз гіш маг нит тен жа сал ған жол
дағы қозғалысы
125-сурет.
Ас қынөт кіз гіш
маг нит тер де гі пой ыз.
Жа по ния 201 ж.
Жауабықандай
л т ас қы т
т р
та рал ма ды
А
180
180
А
3.
Р
Р
Р
Бақылау сұ
1. Өткізгіш
2. Өткіз
Ас
М
М
М
Жо ға ры
Жо ға ры
тро ни ка да
тро ни ка да
жу ық
жу ық
лау сұрақ
А
Ас қынөт кіз гіш тер ді
Ас қынөт кіз гіш тер ді
ал қын да ту
ал қын да ту
әзір
әзір
пе ра ту ра лы
пе ра ту ра лы
ас қынөт кіз гіш ті
ас қынөт кіз гіш ті
Жо ға ры
Жо ға ры
тем
тем
пе ра ту ра лы
пе ра ту ра лы
жу ық
жу ық
ара да
ара да
Н
ла ды.
ла ды.
дам ды ғы на
дам ды ғы на
жу
жу
10
10
есе
есе
аз
аз
бо ла ды.
бо ла ды.
Ас қынөт кіз гіш тер ді
Ас қынөт кіз гіш тер ді
шек
шек
тік
тік
әзір
әзір
ше
ше
көп
көп
ас қынөт кіз гіш ті
ас қынөт кіз гіш ті
-
да
да
пой
пой
ық тай ды
ық тай ды
П
кі зіл ді,
кі зіл ді,
ұзын
ұзын
дам ды ғын
дам ды ғын
603
603
км/с
км/с
Ол
Ол
500
500
км/с
км/с
ағ
ағ
о лау шы лар
о лау шы лар
т
т
а сы мал дау
а сы мал дау
пой
пой
ыз
ыз
В
аг нит ті
аг нит ті
ж
ж
о лау шы лар
о лау шы лар
қо
қо
с уды
с уды
ж
ж
оспарлап
оспарлап
м
м
аг нит ті
аг нит ті
жас
жас
тық
тық
ұзын
ұзын
ды ғы
ды ғы
ағ
ағ
қа
қа
б
тай да
тай да
«Пу
«Пу
хай лық
хай лық
мет
мет
ро
ро
лық
лық
ж
ж
ол
ол
о лау шы лар
о лау шы лар
б
а
етіндіктен,
етіндіктен,
«Пу
«Пу
а
с
гіш
гіш
дағы
дағы
с
п
п
пп
п
124-сурет.
124-сурет.
ой ыз дың
ой ыз дың
маг нит тен
маг нит тен
дағы
дағы
қозғалысы
қозғалысы
а
а
аа
а
аа
а
а
а
а
а
а
а
а
а
а
а
аа
а
а
аааа
а
аа
а
ааааа
а
ааа
аа
а
ааа
а
а
аааа
а
ааа
а
аааа
а
аа
а
аа
с
с
сс
с
сс
с
сссссс
с
сс
с
сссссссс
с
с
с
с
сссс
с
с
с
сс
с
с
сссссс
с
с
с
с
с
сссс
с
сс
с
сс
с
с
сс
с
с
с
с
сс
с
с
с
с
с
с
с
сс
сс
сссс
с
с
с
с
ссс
с
с
с
с
с
с
с
сссссссс
с
ы
ы
ыы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17
мая
2019
года
№
217