Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар манПВ» бас па сы, 2018. 304 б
жүктеу/скачать 13,17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Эле мен тар электр за ря ды – ша ма сы 1,6 · 10 –19 Кл элект рон за ря- ды на тең оң не ме се те ріс ең кі ші электр за ря ды.
- Естесақтаңдар Элементар заряд е = 1,6 · 10 –19 Кл . АР Элементар Элементар М
- Кл-ға Кл-ға а
- ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ ЛЕ РІ 1-тапсырма.
- Берілгені: q q F íÍ 1 2 10 1 1 = = = = ïÊë ХБЖ
- Жауабы: = 0,03 м. – А 124 124 РМ АН Н Н
- ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ ЛЕ РІ 2-тапсырма.
- Жауабы: r 2 2 5 = , . ì . r 2 – АР Р М
- Жат ты ғу 13
| Эле мен тар электр за ря ды – ша ма сы 1,6 · 10
–19 Кл элект рон за ря- ды на тең оң не ме се те ріс ең кі ші электр за ря ды. Де не нің ар тық элект рон да ры ның за ря ды бір элект рон за ря ды ның олар дың са ны на кө бейт ін ді сі мен анық тала ды: q e n e = ⋅ , мұн да ғы e Êë = − ⋅ − 1 6 10 19 , – элект ро н за ря ды, n e – ар тық элект рон дар дың са ны. Бұл жағ дай да ғы де не нің за ря ды те ріс. Егер де не элект рле ну нә ти же сін де элект рон дар жо ғал та тын бол са, он да де не нің за ря ды оң бо ла ды. Атом ядросындағы протондардың заряды оң болады. Тәжірибелер протонның заряды модулі бойынша электрон зарядына тең екенін көрсетті: q p = 1,6 · 10 –19 Кл , мұндағы q p – прото н за ря дының белгіленуі. Естесақтаңдар Элементар заряд е = 1,6 · 10 –19 Кл . АР Элементар Элементар М Есте Есте сақтаңдар сақтаңдар Элементар Элементар заряд заряд е е М А бойынша бойынша прото н прото н за ря дының за ря дының А А Н де де о ғал та тын о ғал та тын тондардың тондардың заряды заряды бойынша бойынша электрон электрон - не нің не нің за за о ғал та тын о ғал та тын П кө бейт ін ді сі мен кө бейт ін ді сі мен q e q e q e q e q e э э лект ро н лект ро н ря ды ря ды В В ріс ең кіші электр за лект рон да ры ның лект рон да ры ның за за ря ды ря ды за за за кө бейт ін ді сі мен кө бейт ін ді сі мен анық тала ды: анық тала ды: n n б эле мен тар эле мен тар заряд заряд деп деп б сы 1,6 · 10 ші электр заря а рі. рі. Э Э ле ку ла лар дың ле ку ла лар дың ішін ішін де гі де гі деп деп аталады. аталады. с – 1, 6 · 10 – 1, 6 · 10 –19 –19 Кл-ға Кл-ға «а «а лып лып т т ас тау » ас тау » Э Э лект рон ның лект рон ның де гі де гі п кі кі ші ші лект рон лект рон за за та ған. та ған. Ол Ол тә тә жі ри бе лер жі ри бе лер Кл-ға Кл-ға а А.Ф.Иоф А.Ф.Иоф фе фе де де шек шек сіз сіз еме еме ші ші бөлінбейтін бөлінбейтін за за ря ды ның ря ды ның за за за с фе фе де де не не ы е тіп», е тіп», а а т тас т тас а аа Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 124 ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ ЛЕ РІ 1-тапсырма. Ва куум да ор на лас қан 10 пКлға тең екі за ряд 1нН күш пен өза ра әре кет те се ді. Бұл за ряд тар бірбірінен қан дай ара қа шық тық та ор на лас қан? Берілгені: q q F íÍ 1 2 10 1 1 = = = = ïÊë ХБЖ 10 · 10 –12 Кл 1 · 10 –9 Н ешуі: за ряд тар дың өза ра әре кет те су кү ші Ку лон за ңы мен анық тала ды: F k q q r = 1 2 2 e . q q 1 2 = бол ған дық тан, Ку лон за ңы мы на түр ге ке ле ді: F kq r = 2 2 e . Алын ған қа ты нас тан за ряд тар дың ара қа шық ты ғын та ба мыз: r q k F r Êë Í ì Êë Í Êë ì Êë = = ⋅ ⋅ ⋅ ⋅ = = ⋅ ⋅ = − − − e . 10 10 9 10 1 10 10 3 10 3 12 9 2 2 9 11 9 ⋅⋅ − 10 2 ì . Жауабы: = 0,03 м. – ? А 124 124 РМ АН Н Н - П П r Ê r Ê r Ê r Ê r Ê = ⋅ = ⋅ 10 10 10 10 r Ê r Ê r Ê 10 10 = ⋅ = ⋅ = ⋅ В ВВВ r q r q k k F F r q r q r q e e 10 10 10 10 r Ê r Ê r Ê r Ê r Ê r Ê r Ê r Ê б ке ле ді: ке ле ді: F F за ряд тар дың за ряд тар дың а а F F kq kq r r = = 2 2 2 2 e e . . Алын ған Алын ған с бол ған дық тан, бол ған дық тан, Ку лон Ку лон п анық тала ды: анық тала ды: а әре кет те су әре кет те су анық тала ды: анық тала ды: с күш күш қа шық тық та қа шық тық та ор ор на на ы күш күш пен пен на на ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 125 ЕСЕП ШЫ ҒА РУ ҮЛ ГІ ЛЕ РІ 2-тапсырма. Ва куум да за ряд та ры 2 нКл жә не 8 нКл екі бір дей кіш кен е шар бірбі рі нен 2 м ара қа шықтық та орналасқан болатын. Шар лар ды бірбі рі не түй іс тір ген нен кей ін, олар ды өза ра әре кет те су кү ші бас тап қы мә нін е тең бо ла тын ара қа шық тық қа дей ін алып бар ды. Шар лар дың ара қа шық ты ғы қан дай? Берілгені: q íÊë q íÊë r ì F F 1 2 1 1 2 2 8 2 = = = = ХБЖ 2 ·10 –9 Кл 8 · 10 –9 Кл ешуі: за ряд тар дың өза ра әре кет те су кү ші Ку лон за ңы мен анық тала ды: F k q q r 1 1 2 1 2 = . Кө лем де рі бір дей шар лар ды бірбі рі не түй іс тір ген нен кей ін, олар дың әрқайсысының за ряды q q q = + 1 2 2 ге тең бо ла ды. Шар лар дың ара қа шық ты ғы өз гер ген жағ дай да ға на өза ра әре кет те су кү ші бұ рын ғы дай бо ла ды: F kq r 2 2 2 2 = . Те ңес ті ріл ген күш тер ден шы ға ты ны: q q r q r 1 2 1 2 2 2 2 = . Алын ған қа ты нас тан r 2 ні табамыз: r r q q q r r q q q q 2 2 1 2 2 1 2 2 1 1 2 1 2 2 = = + ; ( ) , r 2 9 9 9 9 9 2 2 10 8 10 2 2 10 8 10 10 10 4 1 = ⋅ + ⋅ ( ) ⋅ ⋅ ⋅ = = ⋅ ⋅ ⋅ − − − − − ì Êë Êë Êë Êë Êë ì 00 2 5 9 − = Êë ì. , Жауабы: r 2 2 5 = , . ì . r 2 – ? АР Р М М М М А А Н Н r r 2 2 r rr 2 2 = = = = - Алын ған Алын ған П П П Т Т е ңес ті ріл ген е ңес ті ріл ген Алын ған Алын ған В лар дың лар дың өза ра өза ра әре кет те су әре кет те су В F F kq kq r r 2 2 F F F 2 2 2 2 r rr 2 2 = = . . б олар дың олар дың ге ге тең тең бо ла ды. бо ла ды. ара қа шық ты ғы ара қа шық ты ғы а шар лар ды шар лар ды бір бір олар дың олар дың әрқайсысының әрқайсысының бо ла ды. бо ла ды. с анық тала ды: анық тала ды: бір бір п әре кет те су әре кет те су кү ші кү ші а қа шық ты ғы қа шық ты ғы кү ші кү ші с кіш кіш лар ды лар ды бір бір бі бі мә мә нін е нін е тең тең қа шық ты ғы қа шық ты ғы қан қан ы кіш кіш кен е кен е бі бі ы Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 126 Ба қы лау сұ рақ та ры 1. Ку лон за ряд тал ған бөл шек тер дің өза ра әрекеттесу кү шін анық тау үшін қан дай ас пап ты қол дан ды? 2. Ку лон за ңын тұ жы рым даңдар. 3. Нүк те лік за ряд тар дың әрекеттесу күш те рі нің ба ғы ты қа лай ба ғыт тал ған? 4. Ор та ның диэлектр лік өт імділігі не ні көр се те ді? 5. Қан дай за ряд ты эле мен тар за ряд деп атай ды? Жат ты ғу 13 1. Зарядтары 2 нКл және 8 нКл, өлшемдері бірдей екі өткізгіш шар ларды бірбірімен түйістіріп, қайта орындарына әкелді. Шарлардың түйістіргеннен кейінгі зарядтарын анықтаңдар. 2 Бірбірінен 10 см қа шық тық та ор на лас қан 1мкКл нүк те лік за ряд тар дың өза ра әрекеттесу кү шін анық таң дар. Егер за ряд тар ды су ға сал са, әрекеттесу кү ші қа лай өз ге ре ді? 3. 2 нКл жә не 5 нКл екі нүк те лік за ряд өза ра 9 мН күш пен әрекетте сетін болса, за ряд тар бірбі рі нен қан дай қа шық тық та ор на лас қан? 4. Бірбірінен 1 м қашықтықта ор на лас қан q 1 4 2 10 = ⋅ − Кл жә не q 2 4 6 10 = − ⋅ − Кл за ряд тар орталарында ор на лас қан q 3 4 4 10 = ⋅ − Кл за ряд қа қандай күшпен әрекет ететінін есептеңдер. Жат ты ғу 13 1. Зарядтары 6 нКл және 8 нКл, өлшемдері бірдей екі өткізгіш шар ларды бірбірімен түйістірді. Содан кейін екінші шарды өлшемі бірдей, зарядталмаған шармен жанастырды. Шарлар қандай заряд тарға ие болады? 2. 2 см ара қа шық тық та ор на лас қан 1 нКл жә не 4 нКл за ряд тар дың бос ке ңіс тік те жә не ке ро син де ор на лас қан кез де гі әрекеттесетін кү шін анық таң дар. 3. Ва куумда 1 Н күш пен әрекеттесетін, бірбі рі нен 1 м қа шық тық та ор на лас қан нүк те лік за ряд тар дың мә нін анық таң дар. 4. Нүк те лік за ряд тар дың әрекеттесу кү шін 4 есе ге арт ты ру үшін, олар дың арақа шық ты ғын қан ша есе азай ту қа жет? А 126 126 А Р Р 4. Нүк олар дың М см е ңіс тік те М анық таң дар. 3. Ва куумда 1 ор на лас қан Нүк те лік Нүк жүктеу/скачать 13,17 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|