араласуға мүмкіндік алады .  3

процесіндегі
ой
өрісінің
даму
жолын
көрсетеді
. 
Оқушылар
дайын
білімдерді
,
қорытындыларды
тек
қана
түсініп
,
есте
қалдырумен
шектеліп
қалмай
,
дəлелдер
қисынына
,
ой
пайымдау
тəсіліне
бақылау
қояды
. 
Мұндай
əдісті
қолдану
барысында
оқушылар
таным
процесінің
тікелей
қатысушысы
болмағанымен
,
мұғалімнің
ой
топшылауларына
зер
сала
отырып
,
өздеріде
проблема
шешуге
үйреніп
барады
.
Танымдық
процестің
біршама
жоғары
деңгейде
танылғаны
- 
бұл
бөлшектеп
 
ізденіс
(
эвристикалық
)
 
əдісі
. 
Бұл
əдіске
байланысты
оқушылар
күрделі
оқу
проблемасын
толықтай
бастан
-
аяқ
шешпестен
, 
проблеманы
бөлшектерге
келтіріп
,
оларды
бірінің
ізімен
екіншісіне
жауап
тауып
отырады
.
Оқытушы
мұндайда
оқушының
ізденіс
əрекетіндегі
əр
қадамына
назар
сала
отырып
,
оған
бағыт
-
бағдар
сілтейді
. 
Оқудың____зерттеу____əдісі'>Оқудың
 
зерттеу
 
əдісі
– 
оқушының
білім
игерудегі
шығармашылдық
ізденісіне
басты
назар
аударады
. 
Бұл
əдісті
қолданудағы
басты
мақсат
- 
оқушының
білім
игерудегі
саналылығын
көтеру
,
құбылыстар
мен
оқиғаларды
нақты
күйінде
қабылдамай
,
олардың
мəн
-
мағынасына
тереңдей
ұғынуға
үйрету
,
қорытындылар
жасауға
баулып
, 
игерген
білім
,
ептілік
жəне
дағдыларын
тұрмыста
қолдануға
жаттықтыру
. 
Бұл
əдістің
бір
кемшілігі
– 
көп
уақыт
жұмсауды
талап
етеді
. 
Жоғарыда
аталған
дəстүрлі
əдістерінің
бəрі
оқушының
таңдау
,
есте
қалдыру
,
мұғалімнің
айтқанын
қайталау
əрекеттерін
дамытуға
бағытталып
,
шын
мəніндегі
шығармашыл
еңбек
,
белсенді
таным
мүмкіндіктерін
өрбітуде
тиімсіздік
танытады
. 
Бұл
кемшілікті
белсенді
жəне
жедел
əдістермен
толықтыруға
болады
. 
Оқудың
 
белсенді
 
əдістері
 
– 
оқушы
іс
-
əрекетіне
өнімділік
,
шығармашыл
- 
жасампаздық
жəне
ізденісті
- 
зерттеу
сипатын
беретін
жол
-
жобалар
тобы
. 
Оқу
танымдық
процесте
шəкірт
белсенділігін
көтеруге
дидактикалық
 
ойындар
,
нақты
 
ситуатцияларды
 
талдау
,
іскерлік
 
ойындар
, 
 
проблемді
 
мəселелерді
 
шешу
, 
алгоритм
 
бойынша
 
оқу
,
ақыл
 
шабуылы
 (“
мазговая
 
атака
”), 
жеке
 
ұғымдармен
 
жұмыс
 
істеу
. 
Жедел
 
əдістер
 
– 
қысқа
уақыт
аралығында
оқу
сеанстарына
ұзақтай
ендіру
жолымен
көзделген
іс
-
əрекетке
үйретуде
қолданылады
(
шомдыру
əдісі
). 
Бұл
əдістер
бизнес
,
маркетинг
,
шет
ел
тілдерін
,
практикалық
психология
мен
педагогиканы
оқытуда
кең
қолданылуда
.
Қазіргі
уақыттары
жалпы
педагогикада
теориялық
негізін
тауып
,
оқу
-
тəрбие
процесіне
еніп
жатқан
бұрын
соңды
естімеген
əдістер
тобын
келтіруге
болады
: 
суггестопедия
- 
иландыру
жолымен
оқыту
; 
гипнопедия
–
ұйқыда
оқыту
; 
фармакопедия
-
дəрі
-
дəрмек
қолданып
оқыту
. 
Бұл
əдістердің
бəрі
адамның
табиғатындағы
, 
ішкі
мүмкіндіктеріне
қозғау
салып
оқытуға
бағытталған
. 

Сонымен
,
əдіс
көп
, 
оның
топтастырылуы
да
сан
қилы
, 
əрқайсысы
өз
алдына
тиімді
де
,
кемшілігі
де
жоқ
емес
.
Осынысына
көз
жібере
отырып
,
зерделі
ұстаз
оқу
мақсатына
, 
мазмұнына
,
алдындағы
оқу
субъектіне
сай
келетін
нақты
əдіс
таңдайды
, 
оны
қолданудың
жолдарына
мəн
береді
. 
 
8.3.
Оқу
 
құрал
 – 
жабдықтары
 
Оқу
əдістері
белгілі
оқу
( 
дидактика
) 
құрал
- 
жабдықтарымен
іске
асырылады
. 
Оқу
 
құрал
-
жабдықтары
-
бұл
білім
алу
, 
ептіліктер
қалыптастыру
көздері
. «
Оқу
құрал
–
жабдықтары
»
түсінігі
кең
жəне
тар
мағынада
қолданылады
. 
Тар
мағынада
бұл
түсінік
оқу
жəне
көрнекі
құралдары
, 
көрсетпе
жабдықтар
, 
техникалық
саймандар
жəне
т
.
б
. 
байланысты
. 
Ал
кең
мағынада
оқу
құрал
-
жабдықтары
деп
білім
мақсатын
іске
асыруға
жəрдемші
жағдаяттардың
бəрін
түсінеміз
, 
яғни
оқу
əдісі
, 
формасы
, 
мазмұны
, 
сонымен
бірге
оқудың
арнайы
бұйымдарының
бəрі
осы
оқу
жабдықтарын
құрайды
. 
Оқу
құралдарының
көмегімен
дүниені
тікелей
де
жанама
тануды
жеңілдетеміз
. 
Олар
, 
əдістер
сияқты
оқу
, 
тəрбиелеу
жəне
дамыту
қызметтерін
атқарып
, 
оқушыларды
ынталандыруға
, 
оқу
-
танымдық
іс
-
əрекетті
басқару
мен
бақылауға
пайдаланылады
. 
Дидактикалық
құралдар
төмендегідей
тіркеледі
: 
- 
көру
(
визуалды
) 
құралдары
-
кестелер
, 
карталар
, 
табиғи
объекттер
ж
.
т
.
б
.; 
- 
есіту
(
аудио
)
құралдары
-
радио
, 
магнитафон
, 
əн
-
күй
аспаптары
ж
.
т
.
б
.; 
- 
есіту
-
көру
 
құралдары
-
дыбысты
фильмдер
, 
теледидар
ж
.
т
.
б
.; 
- 
сөздік
 
құралдар
 
- 
оқулықтар
, 
мəтіндер
; 
- 
оқу
 
процесін
 
авмоматтастырушы
 
құралдар
– 
тіл
кабинеттері
,
компьютерлер
,
ақпараттық
жүйелер
,
телебайланыс
- 
қатынас
тораптары
; 
- 
сөз
,
сөйлеу
,
ым
-
ишара
,
дене
 
қозғалыстары
.
 
8.4. 
Оқу
 
əдістері
 
мен
 
құралдарын
 
іріктеу
 
 
Педагогикалық
қызмет
əдістері
мен
жабдықтарын
таңдау
көптеген
объектив
жəне
субъектив
себептерге
тəуелді
,
атап
айтатын
болсақ
,
олар
:
- 
оқу
заңдылықтары
жəне
оларға
негізделген
принциптер
; 
- 
адамның
оқу
,
тəрбие
жəне
дамуына
байланысты
жалпы
мақсаттар
; 
- 
нақты
білімдену
–
тəрбие
міндеттері
; 

- 
оқуға
болған
ынта
деңгейі
; 
- 
нақты
оқу
пəнінің
əдістемелік
ерекшеліктері
; 
- 
материал
мазмұны
; 
- 
материал
игеруге
бөлінген
уақыт
; 
- 
оқу
материалының
саны
мен
күрделілігі
; 
- 
оқушылардың
дайындық
деңгейі
; 
- 
шəкірттердің
оқу
дағдыларының
қалыптасу
дəрежесі
; 
- 
дəріс
түрі
мен
құрылымы
; 
- 
оқушылар
саны
; 
- 
балалар
қызығулары
мен
ықыласы
; 
- 
оқу
еңбегі
процесінде
қалыптасқан
ұстаз
бен
шəкірт
арасындағы
қарым
-
қатынас
(
қызметтестік
не
əміршіл
- 
əкімшіл
); 
- 
материалды
– 
техникалық
қамсыздандырылуы
; 
- 
педагогтың
тұлғалық
ерекшеліктері
мен
біліктілік
деңгей
- 
дəрежесі
.
Аталған
жағдайлар
мен
шарттарды
ескере
отырып
,
оқытушы
нақты
əдіс
пен
құрал
– 
жабдықты
іріктеу
,
таңдау
жөнінде
шешім
қабылдайды
немесе
дəріс
өткізудің
жағдайына
орай
бірнеше
əрқилы
əдіс
не
құралды
біріктіре
пайдалануды
көздейді
.

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: