Оқулық Алматы : «Нұр пресс»

құрылымды
, 
мол
ақпаратты
,
баяндалуы
қисынды
,
білім
мəнін
ашу
жүйелікке
негізделеді
.
Дəрісбаян
ғылыми
-
көпшілік
жəне
академиялық
болып
ажыралады
. 
Өткен
материалды
қорытындылауға
,
қайталауға
шолу
 
дəрісбаяндары
қолданылады
.
Қазіргі
кезеңде
дəрісбаян
əдісін
қолданудың
көкейкестілігі
ірі
бөлімдер
мен
жеке
тақырыптарды
игеруде
оқу
материалын
топтап
ұсыну
(
блок
) 
тəсілін
пайдалану
қажетттігінен
туындап
отыр
.
Оқу
 
сөз
-
жарысы
(
дискуссия
)
əдіс
ретінде
нақты
проблема
бойынша
пікір
алмасуға
,
жекеленген
көзқарастар
білдіруге
негізделеді
. 
Сөз
-
жарыс
барысындағы
оқушының
ой
-
пікірі
өзінің
меншікті
шешімі
не
басқа
тұлғалардың
ғылыми
–
теориялық
ұсыныстары
болуы
мүмкін
. 
Оқу
сөз
–
жарысының
басты
қызметі
–
шəкірттердің
танымдық
ұмтылыстарына
дем
беру
.
Сөз
жарыс
жəрдемімен
оған
қатысушылар
жаңа
білімдерді
игереді
,
өз
пікірлерінің
дұрыстығына
не
қателігіне
көзін
жеткізеді
,
өз
көзқарастарын
қорғап
қалуға
үйренеді
,
басқалар
ой
топшылауларымен
есептесу
қажеттігін
түсінеді
.
Кітаппен
(
оқулықпен
) 
жұмыс
– 
кітап
оқу
сөздік
əдісінің
аса
маңызды
түрлерінің
бірі
. 
Бұл
əдістің
тиімділігі
–
оқушы
өзіне
қолайлы
жағдайда
,
өз
түсініміне
орай
оқу
материалын
қалауынша
қайталап
игеруге
мүмкіндік
алады
.
Баспа
көздерімен
оқу
жұмысын
атқарудың
бірнеше
жолы
бар
: 
- 
конспектілеу
- 
оқылған
ақпараттың
қысқаша
жазбасы
не
баяны
. 
Конспектілеу
түрлері
- 
түгелдей
көшіру
,
іріктеумен
таңдап
жазу
,
толық
не
қысқа
конспект
түзу
. 
Оқушы
конспектіні
үшінші
тұлғаның
атынан
емес
, 
өз
атынан
жасағаны
жөн
,
осы
жағдайда
оның
дербес
ойлау
қабілеті
дамиды
;
- 
тезистер
 
түзу
- 
негізгі
идеяларды
белгілі
бірізділікпен
қысқаша
баяндау
; 
- 
реферат
 
құрастыру
– 
тақырып
бойынша
бірнеше
ақпарат
көздеріне
шолу
беріп
,
олардың
мазмұны
мен
формасына
өз
бағасын
беру
; 
- 
мəтін
 
жоспарын
 
жасау
- 
мəтінді
бөлімдерге
келтіріп
,
əрқайсысына
атама
беру
; 
жоспар
жай
не
күрделі
болуы
мүмкін
; 
- 
сілтемелер
 
беру
(
цитирование
)- 
мəтіннен
өзгертілместен
бөліп
алынған
көшірме
. 
Сілтемеге
байланысты
қойылатын
талаптар
: 
əдептілік
болуы
, 
мағынаның
өзгеріске
түспеуі
,
сілтеме
алынған
еңбектің
авторын
,
атамасын
,
баспа
орыны
мен
атын
,
жария
жылын
,
бетін
дəл
келтіру
; 
- 
түсініктеме
 
беру
(
аннотация
)- 
оқылғанның
мəнді
тараптарын
жойып
алмастан
, 
қысқа
,
ықшам
баяндау
(
ауызша
не
жазба
); 

- 
пікір
 
беру
 
(
рецензирование
)- 
оқылған
жөнінде
өз
ойын
білдіруге
арналған
қысқаша
ауызша
не
жазба
баян
.
- 
анықтама
(
справка
) 
түзу
–
ізденіс
нəтижесінде
жинақталған
ақпарат
бойынша
мəлімет
. 
Анықтамалар
түрі
- 
өмірнамалық
дерек
,
сандық
- 
статистикалық
,
жағрапиялық
,
терминологиялық
жəне
т
.
б
. 
- 
формальды
–
қисынды
 
модель
 
жасау
- 
оқылғанды
сөз
-
сүлбе
(
схема
) 
күйінде
жеткізу
; 
- 
тақырыптық
 
тезаурус
 
құрастыру
- 
тақырып
,
бөлім
не
түгелдей
пəн
бойынша
тірек
ұғымдардың
реттелген
жиынтық
тізімін
жасау
;
- 
идеялар
 
матрицасын
 
жасау
 
- 
біртекті
заттар
,
құбылыстар
жөнінде
келтірілген
түрлі
авторлар
еңбектеріндегі
салыстырмалы
сипаттамаларда
кесте
формасына
келтіру
;
- 
пиктографиялық
 
жазба
–
сөзсіз
бейнелеу
. 
Білім
көзіне
орай
топтастырудың
жəне
бір
реті
- 
бұл
көрнекілік
 
əдістер
.
Көрнекі
əдістерді
пайдалану
барысында
ақпараттық
материалды
игеру
оқу
процесінде
көрнекі
құралдар
сүлбе
(
схема
),
кесте
, 
сурет
,
модельдер
,
приборлар
,
техникалық
құралдарды
тікелей
қолдануға
тəуелді
. 
Бұлардың
бəрі
оқушының
сезім
тетіктеріне
ықпал
жасауға
негізделіп
,
сөздік
жəне
практикалық
əдістермен
бірге
пайдаланылады
. 
Оқудың
 
практикалық
 
əдістері
 - 
оқушының
іс
-
əрекетіне
, 
оқу
қызметтеріне
негізделеді
. 
Бұлардың
басты
міндеті
–
тəжірибелік
ептіліктер
мен
дағдылар
қалыптастыру
. 
Мұндай
топтастыруда
жаттығу
,
лабораториялық
жəне
тəжірибелік
əдістері
бірігеді
. 
 
Жаттығулар
– 
материалды
игеру
не
игерілгеннің
сапасын
көтеру
мақсатында
оқу
əрекеттерін
(
ақыл
не
қызметтік
) 
көп
мəрте
қайталаумен
орындау
. 
Жаттығулар
ауызша
, 
жазба
, 
графикалық
жəне
оқу
-
еңбектік
болып
ажыралады
. 
Ауызша
 
жаттығулар
оқушылардың
сөйлеу
мəдениетінің
,
қисынды
ойлау
,
ес
,
зейін
,
таным
мүмкіндіктерінің
дамуына
ықпал
жасайды
.
Жазба
 
жаттығулардың
 
басты
міндеті
игерілген
білімді
бекіту
жəне
олар
бойынша
қажетті
ептіліктер
мен
дағдыларды
қалыптастырып
,
қолдануға
бейімдеу
. 
Оқу
-
еңбектік
 
жаттығулар
ерекше
əдістер
тобын
құрайды
. 
Бұларды
пайдалану
нəтижесінде
оқушылар
теориялық
біліктерін
еңбек
іс
-
əрекеттерінде
қолдануға
үйреніп
,
еңбек
құрал
-
саймандарымен
,
лабораториялық
жабдықтармен
қатынас
жасауға
дағдыланады
, 
құрастырушылық
-
техникалық
ептіліктерін
дамытады
. 

Оқушылардың
өзіндік
əрекеті
мен
дербес
жұмыс
істеуіне
байланысты
қалаған
жаттығу
қайта
жасау
, 
дағдылану
,
шығармашылдық
сипатына
ие
.
Оқу
процесінің
белсенділігін
көтеру
, 
оқу
тапсырмаларының
сапалы
орындалуына
түсіндірмелі
 
жаттығулардың
тиімділігі
орасан
. 
Бұлардың
мəні
– 
оқушы
орындап
жатқан
əрекетіне
сипаттама
береді
, 
осыдан
жаттығу
ісі
мен
білімі
көтеріңкі
саналылықпен
меңгеріледі
.
Лабораториялық
 
жұмыстар
əдіс
ретінде
оқушылардың
өз
бетінше
арнайы
приборлар
мен
құралдарды
пайдалана
отырып
,
тəжірибе
не
эксперимент
жүргізуіне
негізделген
. 
Жұмыс
дара
не
топта
жүргізіледі
. 
Бұл
əдісті
қолдану
барысында
оқушылар
жоғары
белсенділік
жəне
дербестікпен
қатысып
, 
зерттеу
істеріне
етене

жүктеу/скачать 1,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: