Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж

Жоспарланған шығындар қисығын табу үшін оның құра-

мындағы барлық компоненттерді қосамыз (4.6-сурет). 

4.6-сурет. «Кейнс кресі» үлгісі

А нүктесінде жиынтық шығындар ұлттық табысқа тең болады. 

Бірінші жағдайда, егер Y

1

 ұлттық табыс деңгейі тепе-теңдік Y

-

ден жоғары болса, онда жиынтық шығындар өндіріс көлемінен аз 

1 

< Y

1

, бұл жағдайда ТМҚ көлемі артады. Сатып алушы-

яғни AD < AS құбылысы орын алады. Фирмалар осыны болдыр-

мас үшін өндіріс көлемін Y

0

-ге дейін қысқартуға мəжбүр болады.

2

 ұлттық табыс деңгейі тепе-теңдік 

0

-ден төмен болса, онда жиынтық шығындар өндіріс көлемінен 

2 

> Y

, бұл жағдайда ТМҚ көлемі кемиді. Сатып алу-

шылар тауарларды сатып алушылардың тұтынғанына қарағанда 

кем өндіреді, яғни AD > AS құбылысы орын алады. Сəйкесінше, 

фирмалар жұмысбастылық пен өндіріс көлемін Y

0

-ге дейін 

Сонымен, «Кейнс кресі» үлгісі – бұл бағалардың икемсіздігі 

мен экономиканың жұмыспен толық қамтылмағандығы жағда-

йында игіліктер нарығында инвестициялар мен жинақтар 

дың, 

96

жоспарланған шығындар мен ұлттық табыстың жəне сəй кесін-

ше, жиынтық сұраныс пен жиынтық ұсыныстың тепе-теңдігін 

қалыптастыру арқылы тиімді сұранысқа қол жеткізуді қарас-

тыратын кейнстік қысқа мерзімді макроэкономикалық тепе-

теңдік.

Кейнстік макроэкономикалық талдауда мультипликатор тео-

риясы аса маңызды орын алады. Мультипликатор ұғымы дəлме-

дəл аударғанда «көбейткіш» деген мағынаны білдіреді. Муль-

типликатор əсерінің мəні: жиынтық сұраныстың құрамындағы 

кез келген автономды құрауыштың (C, I, G, X

n

) бір мəрте өсуіне 

байланысты экономикадағы ұлттық табыстың бірнеше есе ар- 

туы. Немесе, ойымызды басқаша өрбітетін болсақ, суға тасталған 

тас өзінің айналасында толқындарды туғызатындай, экономикаға 

«тас талған» автономды шығындар табыс пен жұмысбастылықтың 

өсуі түріндегі тізбекті реакция əсерін туғызады.

Мысалы, жиынтық шығындардың бір құрауышы ретінде ав-

тономды тұтынудың ұлттық табысқа əсері арқылы автономды 

шығындар мультипликаторын зерттеуге болады. 

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: