Оқулық Алматы, 012 Əож 330 (075. 8) Кбж
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
| 124
5.1-кесте. Мемлекеттік шығыстар мен кірістердің негізгі катего- риялары 1 Мемлекеттік шығыстар Мемлекеттік кірістер 1. Мемлекеттік тұтыну 2. Мемлекеттік инвестициялар 3. Трансферттер мен субсидиялар 4. Мемлекеттік қарызды жабу А) Мемлекеттік қызметкерлерге жалақы төлеу (Y g
) Ə) Тауарлар мен қызметтерді мемлекеттік сатып алу (С G ) (I G ) А) Үй шар- уашы лықтарына трансферттер (Тr
H ) Ə) Бизнес- ке субсидиялар беру (Tr
B ) (rD G ) 5. Мемлекеттік секторда жасалған игіліктерді сату (факторлық табыс) 6. Салықтар 7. Мемлекеттік қарызды жасау (Y G
А) Тікелей салықтар (Т х dir
). Ə) жанама салықтар (Т х ind ) (D G ) 1 Селищев А. С. Макроэкономика. 3 - е изд. - Спб.: Питер, 2005. Глава 4. 1. Егер мемлекеттік бюджеттің шығыстары оның кірістері- не тең болса, онда баланстанған мемлекеттік бюджет орын алады. 2. Егер мемлекеттік бюджеттің шығыстары оның кірістері - нен асып кетсе, онда бюджет тапшылығы орын алады. 3. Егер мемлекеттік бюджеттің кірістері оның шығыстары- нан асып кетсе, онда сəйкесінше, бюджет артықшылығы орын алады.
Қазіргі уақытта, əлемнің көптеген елдері өз бюджеттерін тапшылықпен орындап отырады. Соның ішінде, Қазақстанның республикалық бюджетінің қазіргі күйі жəне оның тапшылығы туралы да атап өтуге болады (5.2-кесте). 125 5.2-кесте. 2011-2013 жылдарға арналған Қазақстан республи калық бюджетінің түсімдері, шығыстары жəне тапшылығы туралы деректер Жылдар
Бюджет түсімдері Бюджет
шығыстары Бюджет
тапшылығы 2011
4 041,3 млрд. теңге 4 643,8 млрд. теңге 602,5 млрд. теңге 2012
4 365,1 млрд. теңге 4 947,0 млрд. теңге 581,9 млрд. теңге 2013
4 770,1 млрд. теңге 5 152,4 млрд. теңге 382,3 млрд. теңге Дерек көзі: www.minplan.kz Кестеден көріп отырғанымыздай, болжам бойынша осы жыл- дары экономиканың дамуымен қатар Қазақстан республикалық бюджетінің кірістері мен шығыстары да өсе түседі. Ал бюджет тапшылығы кемімелі сипатта болады, оның ЖІӨ-гі пайыздық үлесі азая береді. Яғни, бюджет тапшылығы 2011 жылға жал-
болады.
Экономиканың циклдік сипаты мемлекеттік бюджеттің ба- ланс тылығын тұрақты түрде қолдап отыруға мүмкіндік бер- мейді. Экономикалық құлдырау кезінде бюджет тапшылықты, ал өрлеу фазаларында артықшылықты болып табылады. Өз ке
зегінде, мемлекеттің бюджет тапшылығы немесе артық- шылығы экономиканың циклдік ауытқуларын жұмсартып от- ыру механизміне үнемі қатысып отырады. Дискрециялық бюд- жет-салық саясатының нəтижелерін экономиканың циклдік тол
қуларының нəтижелерінен айырмашылығын көрсету үшін то лық жұмысбастылық бюджетін есептеу қажет. Толық жұмыс- бастылық кезіндегі бюджеттің негізінде бюджет тапшы лығының мынадай түрлері ажыратылады: жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|