Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53
Магниттік азимут жəне магниттік ауытқу бұрышы
жүктеу/скачать 11,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 8.2-сурет .
| Магниттік азимут жəне магниттік ауытқу бұрышы.
Жердің магнитизмінің əсерінен еркін ілінген магниттік бағдар магниттік меридиан жазықтығының бағытына бағытталады. Магниттік бағдар осы қасиеттеріне байланысты жергілікті жердегі нүктелердің бағытын анықтауға мүмкіндік береді. Магниттік меридианның солтүстік бағыты мен қажетті нүктенің арасындағы көлденең бұрышты магниттік азимут дей міз. Ол А м əріпімен белгіленеді. Ол магниттік меридианның солтүстік бағытымен сағат тіліне бағыттас 0º пен 360º аралы- ғында өлшенеді. Географиялық жəне магниттік полюстердің жер шарындағы орындары əртүрлі. Сондықтан магниттік (нағыз) меридианның арасында магнит тілінің ауытқу бұрышы δ түзіледі. Магнит тілінің солтүстік шеті нағыз меридианнан батысқа немесе шығысқа ауытқуы мүмкін магнит тілінің батыстық бұрылуы теріс (-) шығыстық бұрышы оң (+) деп есептелінеді. 297 Жергілікті жердің белгілі бір нүктесіндегі магниттік ауыту бұрышының деректерін біле отырып, магниттік азимуттан нағыз азимутқа немесе дирекциондық бұрышқа өтуге болады. Магниттік азимуттан нағыз азимутқа өту үшін А н = А м + δ , бірақ бұрын А н γ α + = дəлелденуіне байланысты [8.2-сурет]. 8.2-сурет . ОL түзуіндегі бағыттарының бұрыштары: А– нағыз азимут; А м – магниттік азимут; α – дирекциондық бұрыш; γ – меридиандады жақындату бұрышы; δ – магниттік ауытқу бұрышы. Формуланың оң жақ бөлігін өзара теңестіру арқылы төмендегі мəндер шығады: А м γ α δ + = + одан = α А м + γ δ + δ - γ =π алгебралық айырмасын бағытқа тузету енгізу дейміз. Меридиандарды жақындату мен магниттік ауытқу бұрыштары туралы деректер топографиялық картаның əр бетінің оңтүстік бұрыштамасының астында жазылады. Магниттік ази- муттан дирекциондық бұрышқа өту үшін магниттік азимуттың мəніне түзетудің мəнін қосамыз [13.2-сурет]. α = А м +π; дирекциондық бұрыштан магнитті азимутқа өту үшін түзетудің мəнін аламыз. А м - α - π; 298 1 мысал: АВ түзуінің Амаг = 210º, магнит тілінің ауытқуы 3º АВ түзуінің нағыз азимутын анықта. А н = А м + δ =210º + 3º - 213º. 2 мысал: АВ түзуінің дирекциондық бұрышы α =68º магнит тілінің ауытқуы = δ 2º меридианды жақындату бұрышы 0 1 = γ ВС түзуінің магниттік азимутын анықта. А м = 68 0 – 3º10’ = 64º50’. 3 мысал: Магнит тілінің ауытқуы = δ -5º. Меридиандар- ды жақындату бұрышы γ = 2º, түзетудің, мəні π анықта: π ( ) 0 0 0 7 2 5 − = + − − = . 4 мысал: АВ түзуінің магниттік азимуты А м =85º бағытқа енгізілетін түзету π = -7º АВ түзуінің дирекциондық бұрышын анық та. α = А м + π = 85º - 7º = 78º. жүктеу/скачать 11,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|