Оқулық Алматы, 012 Əож 528(075. 8) Кбж 26. 12я73 т 53
жүктеу/скачать 11,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Меридиандарды жақындату бұрышы
| 295
8.1 сурет. Сызықтар бағыттарының бұрыштары: РР аймақтың біліктік меридианы координаттық торының тік бағыттағы Р 1 жəне Р 2 оған бағыттас жүргізілген картаның координаттық торының тік бағыттағы шақырымдық сызығы Мысалы: АВ түзуінің нағыз азимуты нА =60° болса, ВА түзуінің кері азимутын анықтау үшін 180°-ты қосамыз. Кері нА 60°+180°=240°, егер ВС түзуінің нағыз азимуты А н 320° тең болса, СВ түзуінің нағыз азимутын табу үшін А н кері 320°–180°=140°. Мысалдарда көрсетілгендей нағыз азимут 180° артық болса, кері азимутты табу үшін 180° аламыз, егер кем болса қосамыз. Барлық меридиандар полюстарында түйілісетіндіктен жер шарының əртүрлі нүктелерінде олар бір-бірімен параллель болмайды. Сондықтан бір түзудің бойында жатқан əртүрлі нүктелердің азимуттық өлшемдері əртүрлі болады. СD түзуінің М 1 , М 2 нүктесінде қиып өтетін РР, Р 1 Р 1 , Р 2 Р 2 нағыз меридиа- ны М нүктесінде қиып өтетін РР меридианымен параллель емес. Сондықтан, М 1 жəне М 2 нүктелерінің А н1 А н2 нағыз азимут- тары тең. Меридиандарды жақындату бұрышы . Егер СD түзуінің М 1 , М 2 нүктелерінде қиып өтетін Р 1 жəне Р 2 түзулеріне параллель М нүктесінде қиып өтетін РР меридианын жүргізсек, меридиан- дарды жақындату бұрышы γ шығады. М нүктесінің шығысында орналасқан нүктелер үшін меридиандарды жақындату бұрышы γ шығыстық деп атап, көрсеткіші оң (+), ал М нүктесінің ба- тысында орналасқандар (Р 2 Р 2 ) үшін меридиандарды жақындату бұрышы γ батыстық деп аталып, көрсеткіші теріс (-) деп белгіленеді [8.2-сурет]. 296 Суретке талдау жасайтын болсақ: А н1 = А н + γ ; А н2 = А н - γ ; D С түзуінің М нүктесіндегі А кері = А н ± 180°. Формуланың мəндерін орнына қойып, А н2 = А н ± 180°+ γ шығаруға болады. Əртүрлі нүктелердің тура жəне кері ази- муты 180°+ γ айырма жасайды. Географиялық меридиандардың солтүстік бағытымен координаттық тордың тік шақырымдық сызығының арасында түзілген меридиандарды жақындату бұрышы γ көрсеткіші 3º аспайды. Ол топографиялық картаның қосымша жабдықтаушы элементі ретінде оңтүстік бұрыштама астында көрсетіледі. А м γ δ α + − = ; α= А м + δ-γ; γ α + = A ; А н кері=320°–180°=140°. Мысалдарда көрсетілгендей нағыз азимут 180° кем болса, 180° қосамыз, егер артық болса аламыз. Нағыз азимут астрономиялық өлшемдерге негізделіп алынады. жүктеу/скачать 11,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|