10.27 сурет. НВ-1 нивелирінің көру түтігінің
көру алаңы. Сол жағында байланысқан
деңгейдің көпіршіктері көрсетілген (А)
10.28 сурет . Н-10 КЛ
нивелиріның көру
түтігінің көру алаңы (Ə)
405 Құралдың қорабына көру түтігін өлшегіш тақтайшаға шама-
мен бағыттау қызметін атқаратын ойығы бар нысаналау тетіктігі
орнатылған (8, 9) Бағыттаушы винтті бұрау арқылы көру түтігін
өлшегіш тақтайшаға дəл бағыттайді. Үш аяқты штативте құралды
көлденең түзу жағдайға келдіретін үш көтергіш винт бар (4).
10.27 суретте тақтайшадан өлшем алу сəті көрсетілген.
Нивелирдің жіптер торы үш көлденең, бір тік жіптен тұрады.
Олардың ішіндегі негізгі жұмыс жібіне өлшеулер алынатын
ортаңғысы жатады. Шеткі екі қысқа жіп қашықтық өлшеу
қызметін атқарады. Суретте келтірілген мысал бойынша өлшеу
1280мм тең.
Н-10-КЛ нивелирінің көру түтігі бейнені тура береді. Онда
цилиндрлі деңгей орнын ауырлық күш бағытының жұмсақ не-
месе еркін сұйықтық бетте реттеуі анықтайды тербелмелі при-
змалары элементтері бар компенсатормен алмастырылған.
Компесатор нысаналау сызығын автоматты түрде көлденең
түзу жағдайға келтіреді. Осыған орай ұзақ еңбекті қажет ететін
көпіршік бейнесінің шетін үйлестірудің жəне оның көлденең
түзу жағдайын бақылаудың қажеттігі болмайды. Ол жұмысты
біршама жеңілдетеді. Нивелирдің төменгі бөлігінде көлденең
бұрыштарды өлшеу қызметін атқаратын 1º градустарға бөлінген
лимб орнатырылған [10.29-сурет].
Көлденең түзу жағдайға келтірілген нивелирдің лазерлі
сəулелері тақтайшаның фотоэлементіне əсер етеді.
10.29 сурет . Н-10 КЛ нивелирінің сыртқы көрнісі
406 Бұл фотоэлементтер тақтайшаны бойлай козғалып, көлденең
бағыттағы лазер сəулелерімен түйіліскенде, автоматты түрде
есептеп, нəтижелері мониторға беріледі.
