76
Қиып өтетін қалыпты цилиндрде құрылған картографиялық
торда қосалқы геометриялық жазықтық (цилиндр) глобуспен
жанасатын параллельдердің бойында
орналасқан екі нөлдік
бұрмалану сызығы бар. Нөлдік бұрмалану сызықтарының
аралықтары сығылатындықтан, параллельдердің бойындағы
ұзындық
масштабы бас масштабтан кіші, ал екі нөлдік бұрмалану
сызықтарының сыртындағы параллельдердің аралықтары гло-
бустан жобалау барысында созылатындықтан бас масштабтан
үлкен болады.
Қиып өтетін көлбеу цилиндрдегі
көлбеу цилиндрлі карто-
гра фиялық тордың солтүстік бөлігінде нөлдік бұрмалану сызық-
тарының пішіні түзу сызықты болып, орталық меридиан мен ен-
дік тері φ
1
жəне φ
2
болатын жанасатын параллельдерді перпен-
дику ляр қиып өтеді.
2.14-сурет.
Қиып өтетін цилиндрдегі көлбеу цилиндрлі
проекцияның
картографиялық торлары
Параллельдері мен меридиандарының пішіндері қисық бола-
ды. Көлденең цилиндрлі проекцияға əр бір көлденең цилиндрді
Гаусстың бір зонасын жобалауға пайдаланылатын Гаусс пен
Крюгердің проекциясы мысал болады.
Конустық проекциялар
. Конустық проекцияда
картографиялық торды тұрғызу үшін қалыпты жанасатын неме-
се қиып өтетін конустар қолданылады. Барлық қалыпты конусты
проекциялардың меридиандарының сыртқы пішіні бір нүктеден
таралатын сəуле тəрізді түзу, параллельдерінікі
концентрлі доға
сияқты болады. [2.16-сурет].