9.6. Липидтердің алмасуы жəне оның реттелуі
Липидтердің биологиялық маңызы. Липидтер деп май мен
май тектес заттардан құралған органикалық қосылыстар тобын
айтады. Мал массасының орта есеппен 10-20 пайызы липидтер-
ден құралған.
Денедегі май протоплазмалық жəне қордағы болып екіге
бөлінеді. Протоплазма майына торша мембранасының, мито-
хондрийдің, микросоманың құрамына енетін майлар жатады.
Оның құрамы мен мөлшері едəуір тұрақты, көп ауытқымайды.
Май ми торшалары, жыныс бездері жəне шəует құрамында
айтарлықтай көп болады. Қордағы майға тері шелінің майы, шар-
бы майлары, бүйрек, жүрек сияқты ағзалар маңында жиналған
майлар жатады. Май торшалары - адипоциттер, альвеолалық
ұлпалар мен ет талшықтары арасында да орналасады. Адипоцит-
тер құрамындағы майлар ұлпаларда энергия жинақтаудың ерек-
ше түрі.
Майдың биологиялық құндылығы – оның энергия көзі бо-
луында. Организмде 1 г белок немесе көмірсулар тотыққанда
16,7 кДж энергия бөлінсе, 1 г май 38,9 кДж энергия бөледі. Со-
нымен қатар майлар организмнің өсу факторы болып табылатын
линол қышқылының көзі, жылу изоляторы, кейбір биологиялық
белсенді заттардың (простагландин, стероидты гормондар, холин,
т.б.) негізі. Олар майда еритін А, Д, Е дəрмендəрілерінің ішектен
сіңірілуіне мүмкіндік туғызады, қой шайырының, құстардың тері
майының құрамына енеді.
Достарыңызбен бөлісу: |