Қозуды өткізгштік. Қозу толқыны Кис-Фляк түйініндегі
ерекше ет торшалары - пейсмекерлерде пайда болады да, əрекет
потенциалы жүрекше еттеріне электрлік жолмен тарап, Ашофф-
Тавар түйініне жетеді. Одан əрі қозу толқыны Гис шоғыры арқылы
қарыншаларға əлсіремей (декрементсіз) жайыла тарайды.
Қозу толқынының таралу жылдамдығы жүректің əртүрлі бө-
ліктерінде бірдей емес. Жылы қанды жануарлардың жүрекше-
лерінің қабырғасымен ол секундына 0,8-1 м, қарыншалар мио-
кардында - 0,8-0,9, ал қарыншалардың өткізгіш жүйесінде 2-4,2
м жылдамдықпен тарайды (қаңқа еттерінде бұл көрсеткіш секун-
дына 4,7-5 м). Жүрекшелердің ет талшықтарынан Ашофф-Тавар
түйінінің торшаларына өтерде қозудың таралу жылдамдығы се-
кундына 0,02- 0,05 метрге дейін баяулайды. Осының арқасында
қарынша еттері жүрекше еттерінен кешірек қозады да, жүрек
бөлімдерінің жұмысы үйлесімді түрде атқарылады. Дұрыс жұмыс
істеп тұрған жүректе қарыншадағы қозу процесі жүрекшелерден
0,12-0,18 с. кеш басталады.
Жүректің өткізгіш жүйесінің қызметі бұзылса жүрек шек теуі
(блокада) байқалады. Шектеу сипатына байланысты бірнеше түрге
бөлінеді. Кис-Фляк түйінінен жүрекшелерге қозудың тара
луы
бұзылса, оны синоатриальдық шектеу деп атайды. Бұл жағдайда
жүрек тынымы ұзарады, жүрекшелер мен қарыншалардың же-
келенген жиырылулары туындамай қалады, Кис-Фляк түйінінде
пайда болған қозу импульсі жүрекке таралмайды.
Қозу толқынының жүрекшеден қарыншаға өтуі бұзылса,
жүрекше-қарыншалық шектеу байқалады. Бұл жағдайда шек-
теу не жүрекшелердің, не Ашофф-Тавар түйінінің, не Гис
шоғырының өткізгіштігінің бұзылуына байланысты туындай-
ды. Шектеудің бұл түрі үш деңгейде байқалуы мүмкін. Бірінші
деңгейлі жүрекше-қарыншалық шектеуде жүрекшелерден қа-
рын
шаларға қозу толқынының өту жылдамдығы баяулайды,
бірақ қарыншалардың жұмыс ырғағы бұзылмайды. Екінші дең-
гейлі шектеуде қарыншалардың жекелеген жиырылулары туын-
дамай қалады, ал үшінші деңгейлі толық көлденең шектеуде
қарыншалар 2-не 3-дəрежелі автоматизм орталықтарының əсе-
рімен жұмыс істейді де, жүрекшелер мен қарыншалар қыз-
метіндегі үйлесімдік бұзылады. Жүрек блокадаларын электро-
кардиография арқылы анықтайды.
|