532 9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кещстігіңцегі ағзалардың клиникалық анатомиясы
9.8. Үйқы безі Үйңы безі іш перде ар ты н д ағы к е ң іс т ік т ің ж о ғар ғы бөлігінде ор-
н аласңан (10.23 сурет).
Ол доға т әр ізд і, асты н дағы ж а тң ан о м ы р тң алар денесіне сәй кес,
и ілген. Ф ронталды б ағы тта бездің п іш ін і әр тү р л і болады:
1) тік е бағы тта;
2) бүры ш тан ы п и ілген;
3) Х-тәрізді.
Үйңы безі үш бөліктен түрады :
1) басы;
2) денесі;
3) қү й р ы ғы .
Үйңы бездің басы 12-елі іш е к т ің и іл ім ін д е о р н ал асң ан . Б езд ің
осы бөлігі ж а л п ы өт өзегі ж ән е ү й қ ы безбен бірге 12-елі іш е к т ің тө-
мендейтін бөлігіне ти іп ж а т ад ы . Б езд ің басы денесінен, ң аң п а ве-
насы өтетін сайм ен бөлінген (9.12 сурет).
Без денесінің ж о ғар ғы , төм енгі ж ән е ал д ы ң ғы ш еттері бар. Одан
басңа, бездің алд ы ң ғы , ар тң ы ж ән е төм енгі беттерін аж ы р а та д ы .
Б ездің арты нда к ө к бауы р там ы р л ар ы н ы ң с ай л ар ы бар.
Б ездің ң ү й р ы ғы конус тәр ізд і нем есе алм ү р т тәр ізд і болады .
Скелетотопиясы: Үйңы безі I ж ән е II бел о м ы р тң ан ы ң ж о ғар ғы
ңы ры деңгейінде орн аласады . Б ез со п аң ш а п іш ін д і к ел ед і, оны ң
басы, денесі ж ән е ң ү й р ы ғы болады . Б езд ің басы , он, ж а ң т а ж а т а
ды ж ән е p ars descendens duodeni-M en ң о р ш ал ад ы , ал қ ү й р ы ғ ы к о к
бауыр қаң п асы н а дейін ж етед і. Ү йңы безінің денесі д и аф рагм а-
ны ң белдегі а я қ ш а л а р ы н а н сол ж а ң т а , сол ж а ң б ү й р ек тің алды ң-
ғы бетіне ты ғы з ж ан асы п , ш ам ам ен он ы ң орта деңгей ін е о р н ал аса
ды. Ү йқы безі мен 12-елі іш е к т ің тө^іенгі гори зон талд ы болігі (pars ho rizontalis inf. duodeni) ар асы н ан ж о ғар ғы ш а ж ы р ң ай там ы р л ар ы
өтеді (a. et v. m esen terica sup), оны ң ар ты н д а v. ca va in ferio r, v. po r tae, от ж о л ы өзегі (d u c tu s choledochus) ж атад ы . Ip i қ ан там ы р л а-
ры на d u c tu s choledochus-тъщ м үн дай ж а ң ы н орн аласуы ү й ң ы безі-
нің ісігі кезінде об ту р ац и ял ы ң сарғаю ды ң п ай д а болуы н, соны м ен
ңатар төменгі қуы с ж ән е қ а ң п а вен ал ар ы ж ү й есін д е ң ан а й н ал у бү-
зы л ы сы н ы ң болуы н түсін діреді. Ү йңы безінің ж о ғар ғы қ ы р ы н ы ң
арты нда к ө к бауы рды ң л и м ф а тү й ін д ер і ж а тад ы (In. lienalis). Ү йқы безінің денесі алд ы н ан —к іш і ш арбы м ай ң у ы сы н ы ң арт-
қ ы қабы рғасы болы п таб ы латы н , іш п ер д ен ің п ар и еталд ы ж ап ы -
раңш асы м ен ж аб ы л ған . Ү йңы безінің ү зы н д ы ғы тү р аң ты емес.
Оның орташ а үзы н д ы ғы 12 — 14 см, ал ені 3 — 8 см, қ ал ы ң д ы ғы
2 — 3 см. Б езд ің ш ы ғар у өзегі ү й қ ы безі өзегі (d u c tu s p a n c re a tic u s)