Оқулық-атлас Алматы 0 е І £. W ( O m ) ' и и г }

534
9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кеңістігіндегі ағзалардың клиникалық анатомиясы
g h . s u p r a r e n a l i s
f a s c i a i lia c a
m . i l i a c u s
p le v r a
d i a p h r a g m a
f a s c i a d i a p h r a g m a t i c a
h e p a r
m . e r e c t o r s p i n a l e
a p o n e u r o s i s
m . t r a n s v e r s u s a b d o m in is
f a s c i a p r e r e n a l i s
p e r y t o n e u m
f a s c i a t o ld i 
p a r a r e t e r i u m
XII
f a s c i a t h o r e o lu m b a lis
a r c u s l u m b o c o s t a lis
m . q u a d r a t u s
lu m b o r u m
f a s c i a r e t r o r e n a lis
9.2. Оң жақтағы бүйрек түсындағы іш перде артындағы 
кеңістіктің май-шел кеңістіктер қабаттары (Г. Г. С тромберг 
бойынша жартылай схема)

Клинжалық анатомия
535
9.3. Құрсақтың сагиталды MRLs көрінісі

536
9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кеңістігіндегі агзалардың клиникалық анатомиясы
glandula 
supra renalis
diaphragma"
m esenterica
m. transveraus
abdominis; —- __ 1
a. et n. subaastalesjj
m. quadrattra lumboi 
n. iliohypoga itocu&j 
n. ilioinguina is
ganglion et truncus
celiacus 
truncus vagalis
posterior
v. hepatica
a. phrenica 
inferior
glandula
suprarenalis
m. iliacus; 
n. cutaneus 
femoris lateralis
m .p s o a s n
n. fem o ralisj
a. et plexus 
phrenicus inferior
fascia psoatisTl 
n. genitofemoralisj
a. et v. iliaca externa
A
recessu s 
idiapnragmaticus
costa 10
_ 
truncus 
sym pathycus 
m. obliquus 
externus 
obliquus 
internus
transversus 
abdominis 
m esenterica 
inferior
a. et v. testicularis
ureter
a. et v. testicularis 
ductus deferens
truncus celiacus
a. et v. renalis sinistra
a. m esenterica superior 
pars horizontalis duodeni 
intestinum tenue 
Б
aorta
9.4. Ішперде артындағы кеңістіктегі ағзалар мен 
қантамырлар ж ән е нервтер
А —ірі қантамырлары, бүйрек және бүйрекүсті бездер. Б — 12-елі ішектің 
горизонталды бөлігішң аорта және жоғарғы шажырқай артериясына қатьшасы

Ютанжалық анатомия
537
Ac 
colon ascendens
AF 
ventriculus
Ao 
aorta
Az 
v. azygos
CA 
a. celiaca
CC 
cart, costae
CD 
ductus cysticus
CHA a. hepatica communis
CHD ductus hepaticus communis
CL 
lobus caudatis hepatis
DBM mm. dorsi profundes
Dc 
colon descendens
D2 
pars descendens duodeni
D3 
pars inferior duodeni
E 
esophagus
FL 
lig. falciforme
GB 
vesica fellea
HA 
a. hepatica
Hz 
v. hemiazygos
IVC v. cava inferior
LC 
crus dexter diaphragm ae
LG 
glandula suprarenalis sinistra
LHV v. hepatica sinistra
LIL 
lobus inferior pulmonis sinistri
LL 
lobus sinister hepatis
LR 
lobus dexter hepatis
LRV v. renalis sinistra
MHV v. hepatica media
P 
pancreas
PA 
antrum ventriculi
PB 
cprpus pancreatis
PC 
bifurcatio portale
PF 
paranephron
PH
PS
PT
PU
PV(R)
QL
R
RA
RC
RF
RG
RIL
RP
RPV
RRA
RRV
RU
S
SA
SC
SF
SI
SMA
SMV
Sp
St
sv
Tc
TVP
XP
caput pancreatis 
m .p s o a s
о
cauda pancreatis 
processus uncina tus pancreatis 
rr. venae portae dextrae 
m. quadratus lumborum 
costa
m. rectus abdominis 
crus dexter diaphragm ae 
textus cellulosus spacii retroperitoneale 
glandula suprarenalis dextra 
lobus inferior pulmonis dexter 
pelvis renalis 
v. porta
a. renalis dextra 
v. renalis dextra 
ureter dexter
p rocessus vertebrae spinosus 
a. lienalis 
medulla spinalis 
flexura lienalis 
intestinum tenium 
a. m esenterica superior 
V. m esenterica superior 
splen
ventriculus
v. lienalis
colon transversus
p rocessus vertebrae transversus
p rocessus xiphoideus
9.5. Құрсақтың көлденең MRLs көрінісі

со
СП
м > я  
I 
| НС
е І в  
а ч о 
■в d ш 
к
а s я
^ ^ О!
и д S
a . re n a lis
л л и 
й В В 
ТЗ 13 
1-3
% $ з
S й о
£ Й Е
»
р,
ш
и
CD
О
а
&
н
я
-3
ft)
■о
2
0J
я
-а
{U
•о
й"
А
lig. arcuatum medianus 
truncus celiacus 
a. suprarenalis 
a. renalis
a. testicularis 
seu ovarica
a. m esenterica 
inferior
a. iiiaca communis 
a. sacralis mediana 
a. iiiaca interna 
a. iiiaca externa
9 
б
ө
л
ім
. 
Қ
ұ
р
с
а
қ
қу
ы
сы
н
ы
ң
іш
п
ер
д
е 
ар
ты
к
ең
іс
ті
ті
н
д
ег
і 
а
гз
а
л
а
р
д
ы
ң

Клиникалық анатомия
539
dextra
v. hepatica m ediana 
v. hepatica sinistra
v. phrenica inferior
v. iliaca externa 
v. sacralis mediana
v. suprarenalis
v. L1 
v. renalis sinistra
v. iliaca interna
v. testicularis seu ovarica
v. L2 
v. L3 
v. L4
v. iliaca communis
v. suprarenalis
v. L1
v. renalis dextra
v. testicularis seu ovarica 
v. L4
v. lumbalis a scen e d n s 
v. L5 
v. iliolumbalis
9.7. Төменгі қуыс венасы және оған әкелуші салалары

540
9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кеңістігіндегі ағзалардың клиникалық анатомиясы
p r o c e s s u s
t r a n s v e r s u s ( L 3 )
n . s p l a n c h n i c u s
lu m b a lis
p r o c e s s u s
t r a n s v e r s u s ( L 4 )
g l a n d u l a s u p r a r e n a l i s
g a n g lio n
c e l i a c u m
n o d u lu s
t e n d o m . p s o a t i s m in o r is
u r e t e r
v . c a v a in f e r io r
a . i l i a c a c o m m u n i s
lig . a r c u a t u m
m e d ia lis
c y s t e r n a c h y li 
a o r t a
n n . s p l a n c h n i c i
m a jo r e t m in o r
a . p h r e n i c a in f e r io r
9.8. А ғзалар нервтері, қ ұ р с а қ бағаны ны ң түйіндері 
ж ә н е си м п ати кал ы қ баған

Клиникалық анатомия
541
ductus hepaticus 
communis
a. hepatica 
dextra
gaster
a. renalis 
dextra et plexus
dexter
a. m esenterica 
superior
ganglion
celiacus
sinister
a. testicularis 
sinistra
9.9. Қ ұрсақтағы к е зб е нерві.
A — алдынан және артынан керініс
В — кезбе нерв бағаны (алдынан кврінісі), және құрсақ бағанының 
өрімі мен түйіндері және бүйректер (алды үстінен көрінісі)
plexus sympathicus 
a. hepatica sinistra
rr. hepatici
truncus vagalis
vagalis
anterior
dextra
renalis sinistra
a. phrenica inferior 
dextra 
et plexus
glandula 
suprarenalis 
dextra
a. gastrica sinistra
a. hepatica propria
pancreas
a. gastrica 
sinistra
a. gastroduodenalis
r. celiacus
a. gastrica 
sinistra
glandula 
suprarenalis 
sinistra
truncus celiacus
hiatus
esophagealis
truncus vagalis 
posterior
a. phrenica inferior 
sinistra et plexus

542
9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кеңістігіндегі ағзалардың клиникалық анатомиясы
г. a p i c a l i s
г.
г.
r. in f e r io r
p e lv is r e n a l i s
u r e t e r
p o s t e r io r
a p i c a l i s
9.10. а) Б үйрек а р т ер и я лары ны ң 
тар м ақ тар ы
9.10. б) Б үй рек сегм ен ттер і:
А —алдынан көрініс 
В — медиалды бетінен көрініс 
С — артынан керініс
a . s e g m e n t a l i s
a p i c a l i s
a . s e g m e n t a l i s j
p o s t e r io r
I
f ]
a .
s e g m e n t a l i s
in f e r io r
I I
9.10. в) С егм ен та р л ы ар т ер и я л а р .
A — алдьшан көрініс; В — артьшан көрініс

9
.1
1
. 
б) 
Се
гм
ент
ті
к 
а
р
т
е
р
и
я
л
а
р

9
.1
1
. 
а) 
Б
ү
й
р
ек
т
ің
 
а
р
т
е
р
и
о
г
р
а
м
м
а
с
ы
К
ли
ни
ка
лы
қ 
ана
то
м
и
я

544 
9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кеңістігіндегі ағзалардың клиникалық анатомиясы
В 
В
ф 
ш
1— 
і—
=
j
з
ю
<
9.12. Бүйрек пен несепағардың аномалиялары.
А — қосарланған түбек, Б — қосарланған түбек және несепағар;
В — несепағар қуыс венасының артынан айналып өтеді;
Г — бүйрек таға тәрізді; Д — бүйрек жамбас қуысында орналасқан

т
Клиникалық анатомия 
54
солдан оң ға ң ар ай м ү ш ен ің ү зы н д ы ғы бойы м ен өтіп, кейде бөлек 
ал кейде d u c tu s choledochus-пен бірге 12-елі іш е к т ің төмендейтіі 
бөлігінде (papilla va teri) аш ы л ад ы . D u ctu s choledochus пен d u c tu  
p a n c re a tic u s-тщ өзара орн аласуы әр тү р л і, к ей ж а ғд ай д а е к і өзеі 
12-елі іш ек к е енгенге дейін ң осы лы п кетед і, к ей ж а ғд ай д а екеу 
іш ек к е бөлек енеді. Ү йқы безі ө зегін ің 12-елі іш е к к е енер маңынд; 
д и ам етрі 2 — 3 мм-ге тең.
Үйңы безінің денесі кеу ден ің X II ж ән е белдің III о м ы ртқаларь 
арасы нда өзгерм елі орн аласады .
Б езд ің ң ү й р ы ғы н ы ң п р о ек ц и я сы , сол ж а ң т а ғы ом ы ртңалардь 
тік теу ш і бүлш ы ң етп ен Х ІІ-ш і ң аб ы р ға ар асы н д ағы бүры ш та про 
ек ц и ял а н а д ы . Б ү л ж а ғд ай осы н ү к тен і басңанда, п ан к р е ати т к езін
де ауы рсы н у б олаты н ы н түсін діреді (М эйо-Робсон сим птом ы ).
Ү йңы безі б асы н ы ң си н то п и ясы . Б езд ің басы н ы ң алд ы н д а, көл 
денең іш ек т ің ш а ж ы р қ а й ы н ы ң түбірі ж ән е ү й ң ы без — тоқ іш еі 
бай л ам ы н ы ң бөлігі о р н ал асқ ан . Қ ар м ақ тәр ізд і ө сін дінің алдындг 
ж о ғар ғы ш а ж ы р қ ай венасы өтеді. Ү йңы безі басы н ы ң ар тң ы ж о 
ғар ғы бөлігінде ж а л п ы өт өзегі, ң аң п а венасы к ө р ін ед і. Төменде 
бездің ар ты н а төменгі ңуы с вена, оң ж а ң бүй рек венасы м ен ар- 
териясы ти іп ж атад ы . Ү йңы безі басы н ы ң ж о ғар ғы оң ж а ң және 
төменгі ш еттері 12-елі іш е к т ің іш к і и іл ім ім ен ң о р ш ал ған . Үйңы 
безі басы ны ң қатерлі іс ік к езін д е ісін у і, ж а л п ы өт өзегін ң ы сы п , 
механикалы ң сарғаю белгісін ш ы ғар ад ы . Үйңы безі д енесінің си н ­
топиясы. А ғзаны алд ы н ан — ш арбы м ай ң ал тасы н ы ң ар тң ы қабы р- 
ғасының іш пердесі ж аб ад ы . Ү йқы бездің ар ты н д а к ө к бауы рды ң 
ңантамы рлары ж атад ы . Соны м ен бірге, осы ар ад а қ үр саң аортасы , 
қүрсаң бағаны (бездің ү стің гі қ ы р ы н д а) ж ән е ж о ғар ғы ш аж ы р ң ай
артериясы (бездің төм енгі ң ы ры н д а) о р н ал асқ ан .
П анкреатит немесе іш перде ар ты н д ағы гем ато м ал ар кезін д е, 
қүрсаң үстін сип ағанда, қ ү р с ақ ао р тасы н ы ң серп ін і н аш ар сезіледі 
(Воскресенский сим птом ы ).
Бездің ж оғарғы ш етінде к ү р саң б аған ы , ж ән е он ы ң тар м аң тар ға 
бөлінетін ж ері ж атад ы :
— ү й қы безінің ү стің гі ш етім ен к ө к бауы р ар тер и ясы өтуі мүм- 
кін;
—бездің төменгі қ ы р ы асты н ан ж о ғар ғы ш а ж ы р қ а й ар тер и ясы
ш ы ғады ;
—үйңы безінің төм енгі қ ы р ы н а , әр у а ң ы тта көлден ең тоң іш ек
ш аж ы р қ ай ы ти іп ж атад ы .
Үйңы без қ ү й р ы ғ ы н ы ң си н то п и ясы . Ү йқы бездің қ ү й р ы ғ ы , к ө к
бауыр ңаңпасы нда немесе одан 2 — 3 см к ей ін ж атад ы :

546
9 бөлім. Құрсақ қуысының ішперде арты кеңістігіндегі ағзалардың клиникалық анатомиясы
— без қ ү й р ы ғы н ы ң ж о ғар ы бетінде т а л а қ т ы ң қ а н т а м ы р л а р ы ор- 
н ал асқ ан ;
— без ң ү й р ы ғы н ан төм ен-көлденең іш е к ш а ж ы р ң ай ы өтеді;
— без ң үйры ғы алд ы н д а-асң азан о р н ал асқ ан . Ол ш арбы м ай 
қ алтасы м ен безден бөлінген;
— ү й ң ы безі қ ү й р ы ғы арты н д а сол ж а қ б ү й р ек тің ар тер и ясы , в е­
насы ж ән е сол ж а қ б ү й р ек тің ал д ы ң ғы беті көрін еді.
Үйңы безі, іш перде ар ты н д ағы к е ң іс т ік т е ң ал ы ң , созы лм ай ты н
ф асциалды ңаппен ң о р ш ал ы п , кө р ш іл ес а ғзал а р ға (аортаға, 12-елі 
іш ек к е) бекіген. Ж а р а ң а т ж ән е ң абы н у (п ан к р еати т) к езін д е, без- 
д ің ңабы со зы л м аған д ы қ тан , іш ін д егі п ар ен х и м асы н ы ң ң ан там ы р- 
л ар ы ңы сы лы п, өліеттен уі (некроз) м ү м к ін . Б ү л кезде емдеу әдісі, 
бездің қабы н кесу ар ң ы л ы ж ү р ед і. Үйңы безіне ж ету ж о л д ар ы :
1) асқазан -кө л д ен ең іш ек ар асы н д ағы байлам ды к есу ар ң ы л ы ;
2) асқ азан д ы төмен тар ты п , бау ы р -асқазан бай л ам ы н кесу 
ар қы л ы ;
3) көлденең тоң іш ек тің ш а ж ы р ң ай ы а р қ ы л ы ену.
Ү йқы безіне ең ы ң ғай л ы ену ж о л ы , асқ азан -т о қ іш ек б айлам ы н
кесіп ш арбы м ай ңуы сы а р қ ы л ы . А сқазан -б ау ы р бай л ам ы н кесіп
ену ы ң ғай сы з: байлам іш ін д егі там ы р л ар заң ы м д ан у ң ау п і бар. 
К өлденең тоқ іш ек ш а ж ы р қ ай ар ң ы л ы ену, ү й қ ы безін ж а л п ы тек- 
серуге тар л ау болады . Ж ә н е де, бүлай кесуден к ей ін п ери тон и ттің
ң ү р сақ ты ң төменгі қ аб аты н а өтуі ы ң ти м ал .
Кейбір ж ағд ай л ар д а, іш перде ар ты н д ағы к е ң іс т ік т е гі ф легм она 
кезінде, бел арң ы лы ену әдісі де ң ол дан ы лу ы м ү м к ін . Б ү н д ай кесу 
ңүрсаң алд ы н ан ж ү р гізіл ге н ену ж о л ы н а ң о сы м ш а ретінде — ү й қ ы
без ай н аласы н д ағы ш елді м ай ға д р ен аж ж а са у ға қ о л д ан ад ы .

жүктеу/скачать 28,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: