Отанды* медицина 4леуметтануыны' даму

2.1. Медицина леуметтануы леуметтану ылымдарыны саласы ретінде 
65
т"р ындар денсаулы ына байланысты леуметтік мселелерді зерттеп, 
танитын леуметтану саласы болып табылады. Денсаулы сатау мен 
медицина леуметтануыны масатын анытай отырып, А. 
М. Ано-
хин медицина леуметтануы — науастарды алдын алу, емдеу жне 
леуметтік-ебектік сауытыру т"р ысынан сауытыру шараларыны 
леуметтік аспектілерін арастыратын денсаулы сатау саласы болып 
табылады. Ол науасты дрігермен, медбикелермен, баса да адамдар-
мен жне "йымдармен леуметтік арым-атынастарыны ерекшелік-
терін, леуметтік факторларды денсаулыа серін, соны ішіндегі 
психикалы факторларды зерделеп таниды.
Отанды# леуметтануда 1960 жылды ортасына дейін леуметтік-
гигиеналы# зерттеулер то#татыланымен, ал ылыми пнні 'зі ша-
шыра#ы т%рде «денсаулы# са#тау $йымы» т%рінде 'мір с%ріп, осы 
кезе аралыында кеестік денсаулы# са#тау саласыны теориялы# жне 
тжірибелік жетістіктерін лем #ауымдастыы мойындаан болатын. 
1959 ж. Миланда (Италия) «+оам жне леуметтану» атты IV =лемдік 
леуметтанулы# конгрессте т$ыш рет медицина леуметтануы сек-
циясы $йымдастырылып, оны т'раасы болып КСРО А корреспондент 
м%шесі, «Денсаулы# жне леуметтік жадай» атты баяндамасын $сын-
ан Н. И. Гращенков т'раа болып таайындалды.
1960-шы жылдары леуметтік гигиенаны ресми трде айта рлеуі 
наты леуметтану пніні мойындалуымен атар жрді. ХХ . 60–70 
жылдарыны соында елде медициналы-леуметтік жне медицина-
лы-леуметтанулы мселелерді белсенді зерттеу басталды. Медици-
на леуметтануы саласында іргелі теориялы ж"мыстар мен зерттеулер 
жзеге асырылды (Ю. П. Лисицын, Г. И. Царегородцов, Е. М. Изуткин, 
И. В. Давыдовский, В. П. Петленко, Г. Х. Шингаров жне т.б.).
Жалпылай ал анда арастырылды:
медицинаны леуметтік мселелері;
●
медицинада ы леуметтік жне биологиялы факторларды зара 
●
араатынасы мен р лі
1
;
леуметтік гигиенаны р лі мен орны;
●
буржуазиялы медицина леуметтануы мен леуметтік гигиена а 
●
сыни к зарас;
медицинаны философиялы мселелері;
●
диалектикалы материализм жне медицина;
●
халы денсаулы ы жне леуметтану.
●
1
Ол уаытта «Медицина леуметтануы» атауы маманды негізінде енгізілмеген болатын. 

66 
II Блім. Медицина леуметтануы
азіргі кездегі медицина леуметтануыны дамуын 2 кезеге б луге 
болады. Бірінші кезеде отанды медицина леуметтануыны ылыми 
зерттеулері леуметтік-экономикалы парадигмалар негізінде алып-
тасты. Б"л кезеде медициналы мекемелер ызметіні леуметтік-
экономикалы факторларына жне ел т"р ындарыны денсаулы ына 
экономикалы салдарлар мен "былыстарды серіне баса назар ау-
дарылды, сонымен атар, трлі елдердегі денсаулы сатау жйелеріне 
салыстырмалы талдаулар жасалды
1
. Осы кезеде жзеге асырыл ан ме-
дицинада ы жне денсаулы сатау саласында ы рдістерді сипаттауда 
леуметтік-экономикалы тсілдер біратар шынайы леуметтік-эко-
номикалы, теориялы-дістемелік а идаларды алыптасуына, ме-
дицина саласында ы (жеке мердігерлік, мердігерлік "жымдарда кіші 
жне орта дегейлі медициналы ызметкерлерді ж"мыстарын "йым-
дастыру трлері, денсаулы сатау саласында ы шаруашылы меха-
низм) жаа технологиялар а негіз болды.
Келесі кезеде, ресейлік медицина леуметтануыны ылыми ба-
ытыны та ы бір негізі аланды — ол денсаулы сатау саласында ы 
леуметтік маркетинг болып табылады. Денсаулы сатау жне меди-
цина салалары тек статистикалы т"р ыдан ана емес, сонымен атар, 
леуметтік діс-тсілдемелер арылы да зерттеле басталды — я ни, 
леуметтік рекет т"р ысында арастырылды. Ол з алдына, масат-
ты трде медициналы-леуметтанулы жйелер мен леуметтік рдіс-
терді к здей отырып, денсаулы сатау саласында ы зекті мселелерді 
зерттеуге септігін тигізді. Жинатал ан ке к лемді эмпирикалы ме-
дициналы-леуметтанулы мліметтер салыстырмалы зерттеулерді 
сенімді базасына айналды жне ресейлік денсаулы сатау саласы 
трансформациясы рдісіні наты задылытарын тереірек тсінуге 
ммкіндік берді.
Заманауи отанды медицина леуметтануыны даму кезеі, ал-
ды ы кезедегі теориялы-дістемелік жетістіктерді олдана отырып, 
делген ылыми дстрлерді сатайды жне осыны негізінде жаа 
теориялы ба ыттарды алыптастырады.
1 
Атал ан ба ытты рсімделуіне Ресейді медицина леуметтануында ХХ асырды 60–
90 жылдары жеке ылыми ба ыт ретінде алыптасты. Ол экономикалы-леуметтік ба ыт-
та Новосібір аласыны экономикалы леуметтану мектебінде дамыды. Оны к шбас-
шысы академик И. Заславская болды (даму жолында Р?А академигі А. Г. Аганбегян зор 
ебек сіірді). Медицина леуметтануыны келесі мектебі Мскеу аласында ашылды, ол 
жерде еуропалы жне американды леуметтік ойлар мен жетістіктер басты орында бол-
ды. Ол Ресейді ылыми о амына классикалы жне заманауи ойларды трансляциялау а, 
лемдік леуметтануды интеграциялау а, плюрализмні теориялы жне дістемелік ам-
тамасыз етілуін баылау а зор ыпал етті. 

2.1. Медицина леуметтануы леуметтану ылымдарыны саласы ретінде 

жүктеу/скачать 1,31 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: