Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015
Ауруды' 4леуметтік-м4дени факторлары
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2.2.2. Ауруды' 4леуметтік-м4дени факторлары
Ауруды леуметтік-демографиялы факторлары адамны жынысы, жасы жне отбасылы жа дайын амтиды. Жынысты# р'лдер алдымен биологиялы жа ынан айындалады жне атал ан мдениеттегі ал ашы ебек б лінісімен байланысты. Осы ан байланысты рбір жыныс шін зіндік ауру "рылымы тн. +азірзі заманда батысты# т%рге жататын йелдерге к'бінесе невро- тикалы#, депрессия жне инволюциялы# б$зылыстар тн болса, ал ерлер %шін психопатиялы# шеберді б$зылуы, маск%немдік жне маск%немдік 2.2. Медицина леуметтануы пні жне міндеттері 71 психоз жиі кездессе, ерлер 'те жиі миокардия инфарктісіне, ас#азан жа- расына, сонымен #атар, ерлер жазатайым о#ыс жадайлара жиі $шы- райды. Адамны психикалы денсаулы ы мен отбасылы жа дайы арасын- да ты ыз байланыс пен атынас орна ан, ол адамны жынысымен де айындалады. Психикалы денсаулыты е жо ары дегейі алдымен некеде т"р ан ерлерде, одан кейін ешашан некеде т"рма ан йелдерде, одан кейін некеде т"р ан йелдерде белгіленген. Е т менгі психика- лы денсаулы дегейі жал ызбасты ерлерде, ажырасан жне жесір ал ан йелдерде байалады. Денсаулы психологиясы к зарасы бо- йынша азіргі о амда ы йел р лі дст рлі медициналы білім мен біліктілікті сатаушысы ретінде аныталады. Медициналы к мек пен кеес шін е жиі мамандар а ж гінетіндерді негізгі к зі — жасы "л ай ан йелдер болып табылады. Жеке адамны ал ашы биологиялы сипаты жас болып табыла- ды. Дст рлі о амдарда адамдар жасы "л ай ан адамдар ережеге сй- кес не "рлым жо ары леуметтік-мртебелік позиция а ие. серлерді к пт рлілігі жне к птектілігі адамны жасы мен денсаулы ыны бай- ланысын анытауды иындатады. Адамны жасымен 'зарабайланыстылы# рбір денсаулы#ты зерттеу- дегі ж$мысында кездеседі. К'бінесе, нашар ж%йке-психикалы# денсаулы# 25–35 жастаы ерлер тобында жне 45–55 жастаы йелдер тобында к'рініс береді. Ресейлік популяцияда адамны денсаулыы жасы $лая т%с- кен сайын нашарлайды, ал американды# популяцияда соы онжылды#- та б$ндай #$былыс бай#алмайды. [ндірістік тадауларда ж%йелі т%рде адамны жасы мен денсаулыыны парадоксальды байланысы ай#ындала- ды. Б$л %рдіс «дені сау ж$мысшыны сері» деген атауа ие болды: 55–60 жне одан %лкен жастаы адамдарды денсаулыы одан жасы кіші 'ндіріс- те ж$мыс істейтін адамдар тобына #араанда жа#сы дегейде. Т"л а зіні мірлік циклы а ымында 3 негізгі серді басынан т- кереді, я ни, олар денсаулы жа дайына з серін тигізеді. Б"ндай серлерді біріншісі — когортты сер немесе тарихи сер, о ан барлы "рпа "шырайды. Когортты "былыстарды сері "заа созылады. Эмпирикалы# т$рыда длелденген, балалы# шаы А+Ш-таы «$лы дадарыс» жылдарында 'ткен ерлер 'міріні барлы# кезеінде леуметтік бейімделуде #иынды#тара $шыраан. Денсаулыа сер ететін серлерді екіншісі — нормативті «ои а- лар», я ни, оу а т су, некеге отыру, нрестені д ниеге келуі, зейнет- керлікке шы у жне т.б. Б"ндай ои алар т"л а а патогенді т рде сер етуі де, етпеуі де м мкін. 72 II Б лім. Медицина леуметтануы Б$ан мысал ретінде жоары о#у орындарында білім алуды алуа бо- лады. Бізді елімізде жне батыс елдерінде ж%ргізілген к'птеген зерт- теулерді нтижелері бойынша не$рлым жоары дегейлі стресс жне онымен байланысты ауру белгілері студенттерде ж$мыс істеуші жас- тара #араанда ана$рлым жоары екені аны#талан. Rмірлік цикл а ымында ы шінші сер — нормативтік емес, я ни, кейбір жеке топтарды кілдеріне ана тн «ои алар». Б"лар а зада ы ауру, ылмысты жауапкершілікке тартылу, со ыс имылдарына аты- су жне т.б. нормативтік емес ои алармен к бінесе, мірлік циклды жеке сатыларында ы патологиялы серлерді байланыстырады. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|