Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және гылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011
көйлектік маталардың тек бір артикулынан түрады. Ол жүмсақ, аз салмақты
жүктеу/скачать 6,36 Mb. Pdf көрінісі
|
көйлектік маталардың тек бір артикулынан түрады. Ол жүмсақ, аз салмақты және жақсы жылу сақтағыш қасиеті бар, борпылдақ мата. Ол тегісбоялған болып шығарылады (боялған талшықтан жасалған). Костюмдік ала шұбар және фасонды маталар топшасы матаның бір түрі - боялған иірімжіптен жасалған, күнқағарлық трикодан түрады. Триконың тағайындалуы атауына сәйкес. Шұғалық топша негізінен мықты білікшеге оралған, жаймалық өрімді маталардан түрады. Нәтижесінде материалдың беттігі киізтүрде болады және ондағы өрім мүлдем көрінбейді. Бүл үлкен масса- лы, ауаны, суды мүлдем өткізбейтін, өте тығыз материалдар. 1 м 2 матаның салмағы 360-760 г, ені - 140-160 см. Шүғаның ассортименті фуражкалық, кительдік, мундирлік, шинельдік және шалбарлық шүғалармен көрсетіледі. Шүғадан басқа ассортиментте атластық өріммен өндірілген және тегіс жылтыр өң жақ беттікпен сипатталатын, мундирлік касторлы болып келеді. Пальтолық маталардың топшасы жоғары сапалы таза жүнді пальтолық маталардың әртүрлі артикулдарымен көрсетіледі. Олардың кейбірі мықты білікшеге оралған, киізтүрді беттікті, кейде көрінетін тоқымалы өрімді болады. Бүл маталар шамалы аз массамен, жоғары кеуектілігімен, борпылдақтығымен және жоғары жылусақтағыш қасиетімен сипатталады. Олардың 1 м 2 матаның салмағы 442-580 г, ені - 150 см. Өңделуі бойынша мата ассортименті біртегіс боялған, меланжды болуы мүмкін, маталар көп түсті гаммада боялады. Драптардың топшасы пальто дайындауға арналған, ең қалың, тығыз және кеуекті маталар ассортиментін қүрайды. Бүл драптың әртүрлі артикулдарының көпшілігі қосарланған өріммен өндіріледі және жоғары қалыңдықпен сипатталады. 1 м 2 драптың салмағы 455-751 г, ені - 142 см. Драптың негізгі массасы боялған талшықтан жасалады және әртүрлі әсерге боялудың жоғары беріктігімен сипатталады. Көптеген драптар меланжды және 180 сирек ала шүбарлы болып шығарылады, драптың беті таралған және қырқылған түкті болады. Драптың ассортиментіне мақпал, ратин, кастор, Столичный, Мо- ренго, Осенний, Северный сияқты драптар жатады, осы жоғары сапалы драптар әйелдер және ерлер пальтосын дайындауда қолданылады және жақсы жылусақтағыш қасиетімен және жоғары тозуға төзімділігімен сипатталады. Жұқа шұғалы жартылай жүн маталарының тобы олардың қүрылымына байланысты әртүрлі тағайындалған едәуір көп мата са- нымен көрсетіледі. Ассортиментке осы маталардың белгілі қасиетіне әсер етуші, әртүрлі талшықтардан қүралған маталар кіреді. Осы топтың барлық маталары міндетті түрде білікшеге (әлсіз немес күшті) орала- ды, нәтижесінде олардың беттігі түкті немесе киізтүрді болады. Маталардың ассортименті оның тағайындалуын анықтайтын, мате- риал қүрылымына байланысты топшаларға бөлінеді. Көйлектік маталар топшасы қүрылымы бойынша жартылай жүнді жүқа шүғалы маталардың 120-дан аса әртүрлі артикулдары- нан қүралады. Олардың көбі вискозды штапельді талшықпен және штапельді лавсанмен немесе капронмен жүннің екі, үшкомпонентті қоспаларымен өндіріледі. Бүл матада жүн талшығының мөлшері 15- 73% қүрауы мүмкін. Маталар жаймада және талшықта тегісбоялған, меланжды болады. Оларды өңдеу үшін жаймалық, саржалық, крептік және үсақ өрнекті өрім қолданылады. 1 м 2 матаның салмағы 194- 336 г, ені көбіне 140-160 см. Ассортиментке көйлектік, костюмдік- көйлектік, белдемшелік және жейделік маталардың әртүрлі артикул- дары қатысады. Шевиоттардың топшасы мақталы негізді және жүнді негізлі саржалық өрімді маталардың ассортиментін біріктіреді. Кейбір мата- лар вискозды штапельді талшықпен жүннің қоспасынан өндіріледі. Осы топшаға штапельдік капронмен немесе лавсанмен және виско- залы штапелді талшықпен жүннің қоспасынан алынған, костюмдік крептер және диагональдар жатады. Маталар біртегіс боялған (олар көбінесе күңгірт түстермен боялған) болып өндіріледі. Матадағы жүн талшығының мөлшері 33-58%, 1 м 2 матаның салмағы 314-422 г, ені - 140-160 см. Осы топшадағы маталар сырт киімдерге, костюм- дерге, шалбарларға, пальтоға және мектеп формасын дайындау үшін қолданылады. Костюмдік жолақ және фасонды маталар топшасы костюмдік трико мен костюмдік маталардың (300 аса) әртүрлі артикулдарының үлкен мөлшерімен көрестіледі. Мата ассортименті қүрылымы, дай- ындалуы бойынша да үлкен әртүрлілікпен сипатталады. Маталардың негізгі массасы вискоздық штапельді талшықпен жүннің қоспасынан немесе тағы үшінші компонент - штапельді капронды немесе лав- санды қосу арқылы өндіріледі. Көптеген маталардың қүрылымы 181 вискоздық жібекпен ширатылған жартылай жүн иірімжібінен немесе штапельді иірімжіптен тұрады. Бұл матадағы жүннің құрамы 14-64 %, 1 м 2 салмағы 250-650 г, ені - 140-150 см. Маталар біртегіс боялған, меланжды болып шығарылады. Ассорти- мент триконың әртүрлі артикулынан - Брянское, Весеннее, костюмдік, ширатылған, Спорт, Молодежное, костюмдік, шалбарлық, пиджактық маталарынан тұрады. Шұғалық топша жаймалық өрімді жартылай жүн матасы - шұғаның екі түрін біріктіреді. Матаның бірінші түрінде негізі мақта иірімжібінен және арқауы жүндік иірімжіптен, ал екіншісі вискоздық штапельдік талшықпен жүн қоспасынан өндіріледі. Шұғаның әртүрлі құрылымы олардың әртүрлі қасиеттерін анықтайды. Шұғаның негізгі ерекшелігі құрамында жүн талшығының мөлшері (55-80 %), 1 м 2 760 г, матаның ені - 140-150 см. Маталар тегіс боялған және меланжды бо- лып өндіріледі. Шұғаның атауы олардың тағайындалуын анықтайды, яғни матрастық, шинелдік, кительдік, мектептік және костюмдік. Пальтолық маталардың топшасы 600 аса санға жеткен әртүрлі артикулды, ең көп таралған ассортиментті құрайды. Пальтолық маталардың ассортименті 1 м 2 - 315-570 г дейінгі орташа салмағымен, жоғары кеуектілікпен және қалыңдықпен сипатталады. Маталар әртүрлі өрімдермен өндіріледі және олардың түктік немесе киізтүрді беттігін қамтамасыз ететін, мықты немесе болмашы білікшеге орала- ды. Өңделуі бойынша маталар біртегіс боялған, меланжды және ала шұбар болады. Жүн талышығының мөлшері 15-80 %. Осы топшадағы мата ассортименті пальтолық маталардың әртүрлі - Весна, балалар пальтосы, пальтолық, Стрелка, Моршанская, Пушок, ерлер пальтосы, Меланж, Дорожная, әйелдер пальтосы, бүртік, Школь- ница және Полет артикулдарымен көрсетіледі. Драптардың топшасы пальтоға арналған көптеген ауыр маталардың ассортиментінен тұрады, олардың көпшілігі үш немесе төрт жіп жүйесінен жасалған қосарланған өріммен өндіріледі, 1 м 2 741 г. Ассортименттің аталуы Троицкий, Юность, балалар, әйелдер, ерлер, Уран, Пулковский, Донецкий, Осенний, Москва, Комета, Современ- ник, Артек және Моренго драптардан тұрады. Түктік маталардың топшасы грунттық жібі мақта иірімжібімен, ал түгі - жүннен немесе вискозды штапельді талшықпен жүннің қоспасынан жасалған пүліштің артикулдарының қатарымен көрсетіледі. Осы барлық маталар жоғары жылусақтағыштық қасиетті, тегіс боялған, меланжды және қыстық киімдерді дайындауда қолданылады. Дөрек шұғалы таза жүндіматалардың тобы үш топшадан тұрады. Маталар дөрекі жүннен өндіріледі, сол үшін олар үлкен қаттылықпен, қалыңдықпен және дөрекілікпен сипатталады. 182 Шұғалық топшаға мықты білікшеге оралған, жаймалық өрімді маталар жатады. Мата өте қатты, біртегіс боялған, 1 м 2 мата салмағы 760 г. Пальтолық маталардың топшасы пальтолық меланждық балалар матасының бір артикулынан түрады. Түктік маталардың топшасы жартылай дөрекі жүннен өндірілген, тегісбоялған және меланжды түкті шүғаның бірнеше артикулда- рынан қүралған. Осы маталардың ерекшелігі биік таралған түгі болып есептеледі, ол түкті қырқу мен тегістеу, тарау жолымен алынады, нәтижесінде түк мата жазықтығына перпендикулярлы орна- ласады. Материалдың жоғары кеуектілігі бүйымды жақсы жылылықты өткізбеушілік қасиетін қамтамасыз етеді. 1 м 2 түкті шүғаның салмағы 592-704 г, ені - 142 см. Осы топшаның маталары пальтоны дайындауға қолданылады. Жұқа шұғалы жартылай жүн маталарының тобы мақтамен не- месе штапельді талшықпен жүннің қоспасынынан алынған, жоғары сызықтық тығыздықты шүғалық иірімжіптен өндірілген, маталардың ассортиментін біріктіреді, осы топ пальтоға арналған үш топшадан түрады. Бүл маталар қатты үйысқан, киізтүрді беттікті болады және үлкен қаттылықпен, массамен, қалыңдықпен сипатталады және киім ассортиментінің аз түрінде қолданылады. Шұғалық топша 1 м 2 матада 760 г, ені 140-150 см, тығыз үйысқан, дөрекі шүғалы жаймалық өрімді ассортименттен түрады. Матаның тағайындалуы олардың аталуымен анықталады: яғни шинельдік, мекемелік шүға. Олар меланжды және біртегіс боялған, кейбірі - суға төзімді өңдеумен болуы мүмкін. Жүннің мөлшері 65-80 % қүрайды. Пальтолық маталардың топшасы 1 м 2 мата салмағы 480- 630 г, борпылдақ қүрылымды және қүрамында 35-73 % дейін жүн талшығының мөлшері бар дөрекі шүғалық пальтолық маталардың ассортиментін қүрайды. Бүл маталар топшасына пальтолық, мүғалімдік пальтолық, әйелдерге арналған пальтолық, Маяк, Волна пальтолық ма- талар жатады. Драптардың топшасы 1 м 2 мата салмағы 592-634 г, 40 % жүннен түратын, дөрекі шүғалы жартылай жүнді драптардың бірнеше арти- кулдарынан түрады. Драптар біртегіс боялған және тығыз киізделген болып өндіріледі. 6.7. ТРИКОТАЖ ЖАЙМАСЫНЫҢ АССОРТИМЕНТІ Трикотаж жаймасының ассортименті әртүрлі, өндіріс әртүрлі талшықты қүрамды жаймаларды өндіреді: мақталы, жүнді және жібекті. Әсіресе, химиялық талшықтан жасалған жібек жаймасының ассортименті кең тараған әрі көп. Әртүрлі қүрамды талшықтар негізгі 183 қасиеттері мен тағайындалуы бойынша трикотаждық жайманың ерекшелігін қамтамасыз етеді, ал қасиеті өз кезегінде трикотаждық жаймалар өндірілген, өрімдермен анықталады, 1 м 2 30-84 г дейінгі ша- мада ауытқиды. Трикотаждық жаймалар талшықтық қүрамы бойынша топқа және өндірілген тәсілі және машина түрі бойынша топшаға бөлінеді, әрбір топша өрімі бойынша жайма түріне бөлінеді. Ассортименттің осы- лай бөлінуіне топтарға, топшаларға сәйкес трикотаждық жаймаларға арналған артикуляция жүйесі орнатылады, олардың артикулының бірінші саны жайманың талшықтық қүрамын, екіншісі - өндіру тәсілі мен тоқу машинасының түрін, үшінші және төртіншісі - топшадағы жайманың қатарлық санын білдіреді. Топтар мен топшаларға бөлінуі келесі сызба түрінде көрсетуге болады: 0 - мақта иірімжібінен жасалған жайма, 1 -жасанды жібектен жасалған жайма, 2- химиялық талшықпен біріктірілген мақта иірімжібінен жасалған жайма, 3- синтетикалық жібектен жасалған жайма, 4- эластикалық және көлемді жіптерден жасалған жайма, 5-жасанды жібекпен біріктірілген синтетикалық жіптен жасалған жайма, 6-аралас иірімжіптен жасалған жайма, 7- көлемді иірімжіптен жасалған жайма, 8-жүн иірімжібінен жасалған жайма, 9-жібек пен иірімжіптің әртүрлі түрімен араластырылған түрімен жасалған жайма. Осы топтардың әрбірі сәйкесінше трикотажды өріммен өндірілуі мүмкін және келесі топшаларға бөлінеді: 1-біркелкі таралған жайма, 2-қосарланған жайма, 3-үршықты жайма, 4- рашель-үршықты және негізі тоқылған рашелдік жайма, 5- жалпақ фангалық жайма, 6 - дөңгелек фангалық жайма. Бөлінуі бойынша трикотаждық жаймалардың ассортиментінің негізгі белгісі олардың тағайындалуы болып табылады. Жаймалар тағайындалуы бойынша екі түрге бөлінеді: ішкиімдік бүйымдарға арналған жаймалар және сырт киімдік бүйымдарға арналған жайма- лар. Ішкиімдік бүйымдарға арналған трикотаждық жаймалар барлық талшықтар түрінен және барлық дерлік өрім түрінен өндіріледі. Осы түрдің жаймасы екінші түрдің жаймасынан аз массасымен ерекшеленеді, бірақ оларды қүрайтын талшықтың табиғатына байла- нысты әртүрлі салмақты болады: 1 м 2 мақта жаймасында салмағы 130- 200 г, химиялық талшықтан жасалған жаймада - 115-185 г, ал капрон- ды талшықтан жасалған жаймада - 35-125 г дейін ауытқиды. Қыстық ішкиімге арналған 1 м 2 салмағы 285-410 г. Біржағынан ішкиімдік трикотажды жаймалар салмағына тәуелсіздік олардың гигиеналық қасиеттерінің қатынасында белгілі талаптармен көрсетіледі. Олар ылғал тартқыштық, жүмсақ, қысымсыз қозғалысты, созылмалы, ауа және бусіңіргіштігі жоғары, сонымен қатар жууға, буға, қажалуға бояуының беріктіктігі жоғары болуы қажет. 184 Ішкиімдік тиркотажды жайманың негізгі салмағы осы талаптарды қанағаттандырады, бүдан басқа синтетикалық талшықтардан жасалған кейбір жаймалар, бір жағынан жаймалардың ауа және бу сіңіргіштігін жоғарылату үшін оларды жоғары емес тығыздықты суретті өрімнің әртүрлі туындысынан өндіріледі. Осындай трикотаждан жасалған бүйым тез жуылады, бірақ жайма беттігіне тамған, теріден шыққан тер үшін жиі жуып түруды талап етеді. Жақсы ылғал сіңіргіш және жоғары тозуға төзімділік қасиетпен сипатталатын, мақта-лавсанды иірімжіптен жасалған ішкиімдік жай- малар кеңінен тарады. Жоғары электрленушілікпен сипатталатын, хлоринді талшықтан жасалған трикотаж жаймасының ассортименті емдік ішкиім ретінде қолданылады. Бүйымның сыртқы түрін жақсарту үшін, беттік жағы жібек жібінен, ал ішкиімнің жақсы гигиеналық қасиетін, оның ішінде тердің жақсы сіңуін қаматамасыз ету үшін, теріс жағы - мақтадан жасалған жамылғылы жайма ішкиімдік жайма ассортиментінде ең үлкен орын- ды алады. Әйелдер менерлердың жылы ішкиіміндайындау үшін қолданылатын жүн жаймасы ішкиімдік жайма ассортиментінде орташа меншікті орынға ие. Бүл жаймалар бүйымның жоғары жылусақтағыштық қасиеті мен жақсы бусіңіргіштігін қамтамасыз етеді. Ішкиімдік бүйымдарға арналған трикотажды таңдау және өңдеудің технологиялық тәртібін орнату кезінде ең алдымен вискозалы және ацетатты жібектен жасалған трикотажды жаймалардың өзімен бірге тігімді жасау орнында ілмекті тартқанда, тігін инесінің үлкен тесуімен, тіккенде жайма беріктігінің азаюымен сипатталуына ерекше назар ау- дару қажет. Мақта мен вискоза талшығынан жасалған трикотажды жаймалар жуу кезінде бойлық бағытында шамалы отырады және жиі көлденеңнен үлғаяды. Осындай жаймадан жасалған ішкиімді конструк- циялау кезінде кейбір бүйымдардың ені бойынша тарлануын және три- котажды жайманың отыру көлемімен байланысты үзындығы бойынша шамалы қосымшаларды қарастыру қажет. Сырт киімдерге арналған трикотажды жаймалар бірінші жайма түріне қарағанда 1 м 2 жаймада 430 г, ал кейде одан жоғары үлкен массасымен ерекшеленеді. Бүл жаймалар свитерлер, көйлектер, блузкалар, көкірекшелер, жемпірлер, әйелдер, ерлер және бала- лар костюмдері, пальтолары, әртүрлі спорттық бүйымдар үшін қолданылады. Сыртқы бүйымдарға арналған жаймалар тағайындалуына сәйкес бүйымға қатысты әртүрлі қүрылымды және қасиетті трикотаждық жай- маны алуға мүмкіндік беретін, табиғи жібек пен зығырдан басқа, барлық талшықтардан, әртүрлі өрімдерден өндіріледі. Жайма тегісбоялған, меланжды, ала шүбар тоқылған, ақ, баспа суретті, жуылған, металдық жіпті болуы мүмкін. 185 Сыртқы бұйымдарға арналған жаймаларға ішкиімдікке қарағанда, бірнеше басқа талаптар қойылады. Бәрінен бұрын олар қызмет көрсетудің барлық кезеңінде немесе ұзақ уақытта тігін өндірісі бер- ген бұйымның пішінін сақтауды қамтамасыз ететін, пішін тұрақылығы болуы керек. Жоғарғы киімді дайындауға арналған жайма жақсы жылусақтағыш қасиетімен сипатталады. Сыртқы трикотажды өңдеу үшін басты түрде жүн, химиялық талшықтарды, кейде аз мөлшерде мақтаны қолданады. Өйткені мақталы трикотаждық жаймалардың пішін тұрақтылығы төмен және сыртқы түрінің дайындалуы бойынша жүн және синтетикалық талшықтарды қолданады. Трикотажды жайма ассортиментінде басты орынды ала шұбар жайма мен жаккардты ірі суретті жайма алды. Кейбір трикотажды жаймалардың жылусақатғыш қасиетін жоғарылату үшін олардың теріс жағын таралған түкпен жасады. Бұйымды модельдеуге арналған трикотажды жаймаларды таңдау кезінде, сондай-ақ, осы жаймалардан киімді конструкциялау кезінде көптеген көлденең тоқылған өрімдер бойлық бағытта трикотаждың отыруын және көлденеңде созылымдығын ұлғайтатындығын ескеру қажет. Созылмайтын трикотаждың жаңа құрылымы ерлер костюмін модельдегенде және дайындағанда қолданылады. Бұл трикотаж құрылымында синтетикалық талшық бар, ол синтетикалық талшықты жұмсарту температурасы кезінде пішіннің қалыптасу қасиетімен си- патталады және әртүрлі ерлер костюмінің моделін жасауға мүмкіндік береді. Трикотаждық созылмайтын жаймалар әйелдер костюмі мен жеңіл пальтосында қолданылады. Тегіс және суретті беттікті пүліштік жаймалар 11, 13,3, 16,6, 22,2 текс вискозалы жіппен араласқан 11,8, 16,5, 18,5 текс сызықтық тығыздықты мақта иірімжібінен өндіріледі. Жайма сыртқы түрі әдемі, жақсы гиигиеналық қасиеті бар, жақсы пішін сақтағыштығымен ерекшеленеді, олардың беттік тығыздығы - 220-315 г/м 2 . Жайма ішкиімдерде және сырт киімдерде қолданылады (балалар костюмінде, футболкаларда). Жақсы көркемдік-түстік әсерлі жоғарғы трикотаждық жаймалардың әртүрлі ассортименті келесідей фасонды иірімжіптен өндіріледі: 175- 180 текс сызықтық тығыздықты түйіндік, ілмектік - 130 текс, бұрымды - 100 текс, тарақты біркелкілікті - 175 текс қолдану арқылы. Фасон- ды иірімжіпке компенент ретінде 22 текс х 2, 31 текс х 2 сызықтық тығыздықты жүн, 28 текс х 2 жартылай жүн, 25 текс; 25 текс х 2; 31 текс х 2 ПАН талшығынан алынған жоғары көлемді иірімжіптер, 11 текс х 2 полиэфирлі, 5 текс полиамидті жіптер, 430 текс жартылай жүн біркелкілік қолданылады. Толық емес ластик аумағында толық емес аралас престелу, иілмелі біртегіс өрім пайдаланылады. 186 Шибарқытты жайма жоғарғы трикотажды (көйлектерді, белдем- шелерді, костюмдерді) дайындау үшін арналған, ол 18, 20 кл. дөңгелек тоқымалы қүрылғыда және 18, 22 және 26 кл. негіздік тоқымалы ма- шиналарда өндіріледі. Дөңгелек тоқымалы қүрылғыдан алынған жай- ма пішінтүрақтылығы жоғары, мыжылмайды және аз отырады, ол полиэфирлі текстурленген жіптерден және олардың әртүрлі шикізат түрімен - мақта иірімжібімен, созылмалы және капронды жіптермен араласуы арқылы өндіріледі, олардың беттік тығыздығы - 180-220 г/м 2 . Негіздік тоқымалы машинадан алынған шибарқыттүрді (бойлық және көлденең ши-шилі) капронды және вискозалы жіптерден ара- лас және пүліштік өрімдерден жасалады. Олар да пішінтүрақтылығы жоғары, мыжылмайды, бірақ дөңгелек тоқымалы қүрылғыдан алынған жаймаға қарағанда гигиеналық және жеңіл (150-190 г/м 2 ), көбіне бала- лар ассортиментінде қолданылады. Жеңілдетілген пішіні түрақты аз отыратын трикотаждық жайма дөңгелек тоқымалы қүрылғыда келесідей өрімдермен өндіріледі: жалаң жүктеу/скачать 6,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|