Тасымалдағыш машиналары үздіксіз ағымымен бөлшекті жəне суылмалы жүктерін тасымалдау үшін, əдеттегідей, бір немесе бірнеше өзара байланысты технологиялық сызықтары шегінде жəне қашықтығында қолданылады.
Әрекет ету принципі бойынша конвейерлер, қысымды ауа ағынымен немесе өзіндік ағынымен іске асырылатын суылмалы жүгінің тасымалдауы, пневмотранспорттық орнатулар мен тасымалдағыш элементтерімен (сызық, пластина, шөміш, қырғыш, иірмек, ролик) механикалық байланысы нəтижесінде жүк тасымалданады (3.3 кесте).
Жұмыс органы ретінде оларда резеңке маталы арқанды сызықтары пайдаланылады. Резеңке маталы сызықтары өз араларында қабаттарымен желімделген жəне резеңкемен ылғалданған, маталы сызықтардан тұрады. Сызықтың сыртқы беттері резеңке қоршаулармен қорғалған. Резеңке маталы сызықтарының кейбір түрлері тасымалдау кезінде сусыма материалдарының түсуін алдын-
1 2 3
4 5
сурет. Сызықты конвейердің қҧрылғысы:
1 - жетектік барабан; 2– роликотіркеуішті жҥк текшесі; 3– конвейерлі сызық; 4- керме барабан; 5– керме қҧралы; 6- тіреуіштері; 7 – конвейердің жақтаулары; 8 – бос текшенің роликотіреуіші; 9 – конвейердің белегі
алатын, бүйірлі борттарымен жабдықталған. Борттары резеңкелі пластиналарынан орындалады, олардың тік нақыштамасы роликтер мен барабандарының сызығымен еңкеюі кезінде зақымынан қорғайды. Сызықтың еніне борттың биіктігінің қатынасы 0,4 аспау қажет.
Пластинкалық конвейерлер жол жоспарындағы бұралаң бойынша немесе еңкеюдің үлкен емес бұрышымен жəне көлденең бойынша ірі бөлшектеп жүктерін, сонымен бірге ірібөлшекті, абразивті жəне ыстық материалдарын тасымалдауы кезінде қолданылады. Жүк болатты арқан не тартқыш органы – тізбектеріне бекітілген, жазықты немесе үлгілі пластиналарында орналасқан. Жазықты пластиналарымен пластиналық конвейердің еңкеюінің рұқсат етілген бұрышы сызықтыққа қарағанда аз, өйткені пластина металлдарынан жүк материалының үйкеліс бұрышы, резеңке маталы сызығында қарағанда 2,5...3 есе аз. Жұмыс беттеріндегі көлденеі шығулары бар үлгілі пластиналары конвейер еңкеюінің бұрышын жоғарлатуға мүмкіндік береді.
Сызықты жəне пластиналық конвейерлердің өндірушілігі теңдеу бойынша анықталады