Оқулық Қ.ӘБішев g è t э а І философия жоғары оқу орындары студенттері
жүктеу/скачать 8,52 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мүндаіл формалар - белгілі түрде үйымдасқан мазмүн, мазмүнның осы кезеңдегі даму заңы.
| 2. һикі немесе мазмүнды формалар.
Сыртқьі формальдық формалар мен мазмүнды формалар шын мәнісінде бір нәрсенің екі жагы. Сыртқы форма аяқталган нәтиженің коріну немесе үйымдасу жолы болатын болса, мазмүнды форма затта не басқа бір объективтік түрде бекітуден озгеше. Ол дамудың, қозгалы- стың оз формасы. Дәлірек айтсақ, реальдык дамуда түрган озгеру тәсілі, өзгерудің үйымдасу жолы. Бүл ой аныгырақ болу үшін мысал- дарга жүгінейік. Капитал немесе капиталистік ондіріс қатынастары қогамдық ондіріс дамуының белгілі кезендегі формасы дейміз. Бірақ ондірісті капиталистік формада үйымдастыру осы дәуірдегі қогамдық процес- тердің барлыгына мазмүн береді. Барлық қьізмет капитал үстемдік еткен дүниеде күн, қосымша күн өндіру үшін іске асады. Сондықтан бүл форма мазмүнның ең негізгі әрі мәнді жагы. Өндірістің осы си- патын ескермей, біз бүл қогамдагы негізгі мәнді де түсіне алмаймыз. 197 Мүндаіл формалар - белгілі түрде үйымдасқан мазмүн, мазмүнның осы кезеңдегі даму заңы. Сондықтан мазмүнды форма немесе мазмүн да- муының формасы шын мәнінде бір мазмүннан екінші мазмүнға өтудің, ж аңа мазмүн тууының жолы мен тәсілдері. Қозғалыстың формалары тікелей көзге түспейді. Оларды табу, аңғару үшін процестердің ішкі мән жағына өту қажет, ягни оларды сезім де, ақыл да мәннің ішкі жағынан ғана аңғара алады. Дүниедегі формалардың осы екі жағы адамдардың ойлауында да болады. Ойлаудың да, яғни, ішкі және сыртқы формалары бар. Ойлаудағы сыртқы формалар - қалыптаскан, түрақтанған ойлау фор- маларының ара қатынасы. Бір ойлаудан екінші ойлау туындауының динамикасы - формальдық логиканың айналысатын пәні. Ал ойлаудың өзі объективтік процестерден қалай туатынын, бол- мыстың жалпы формаларының ойлаудың жалпы формалары мен қалай байланысатындығы диалектикалық логиканың зерттейтін қатынасы, ятни ойлаудың болмысқа қатынасы. Жаңа мазмүнның болмыста қалай туатындығын осы екінші түрғыдан ғана түсінуге болады. жүктеу/скачать 8,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|