Байланысты: Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым минис-emirsaba.org
электрлік қыздырғыш аспаптар қатарына қосады. Қазіргі кезде бұл шамдарды, бір жағынан,
электр энергиясын көп мөлшерде үнемдейтін, екінші жағынан, сәулелік
шығымдылығы жоғары басқа жарық көздері ығыстыра бастады.
3. Аспаптарды ток көздеріне қосып, электр энергиясын пайдаланғанда
қысқа тұйықталу деп аталатын аса қауіпті құбылыстан сақтану қажет.
Мұндай қауіпті құбылыс екі жағдайда орын алады.
Біріншіден, қысқа
тұйықталу ток көзіне кедергісі өте аз аспапты қосқан кезде орын алады
(сурет 5.26,
а). Екіншіден, қысқа тұйықталу ток көзіне бірнеше құрал-
дар мен аспаптарды қатарынан пайдаланған кезде байқалады. Бірнеше
құралдар қатар қосылғанда тізбектегі токтың күші (
І) күрт өседі де, оған
қосылған аспаптар да, ток жүретін өткізгіш сымдар да
І 2 есе қатты қызады
(
Q = І
2
Rt). Жоғарыда көрсетілген қауіпті жағдайларға жол бермеу керек,
кері жағдайда өрт шығып, қымбат электр аспаптары істен шығады.
4. Әдетте қысқа тұйықталу жағдайында туындайтын қауіп-қатерден
қорғау үшін
балқымалы сақтандырғыштар деп аталатын арнайы құ-
ралдар қолданылады. Бұндай құралдардың халықаралық ортақ стандарт-
тары жоқ болғандықтан, әр елде әртүрлі сақтандырғыштар қолданылады
(сурет 5.27).
Сурет 5.27. Электр сақтандырғыштары
Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ
*
Книга предоставлена исключительно в образовательных целях
согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217
гіш – өзекшеден тұрады. Өзекшеден есептелген мөлшерінен үлкен ток
өтетін болса, ол лезде балқып кетеді де тізбектегі токты үзеді. Сөйтіп,
электр тізбегіне қосылған басқа құрал-жабдықтарды сақтап, өрт қаупінің
алдын алады.
