Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі ұсынған


q зарядтармен қоса белгілі бір химиялық элементтердің m



бет136/203
Дата17.10.2023
өлшемі0,98 Mb.
#116969
түріОқулық
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   203
Байланысты:
Оқулық физика 8 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым минис-emirsaba.org

q зарядтармен қоса белгілі бір химиялық элементтердің 
массаларын да өздерімен бірге тасиды (сурет 5.30). Олар электродтардың
беттерінде бейтарап атомдарға айналып, таза химиялық элемент түрінде
бөлініп шығады. Бұл құбылысты
электролиз деп атайды. Электролиз
химиялық элементтерді электролит ерітінділері нен бөліп алуға жол
ашты. Мысалы, электролиз арқылы 1807 жылы Г. Дэви бірінші рет элек-
тродта бөлініп шыққан
натрий элементін (сурет 5.30) ашқан болатын.
Электролиз деп 
тұрақты токтың әсерінен электролиттің 
ерітіндісіндегі заттардың электродтарда бөлініп шығу құбылысын 
айтады.
6. Электролиз процесінде электродтарда бөлінетін заттардың мөлше
-
рін алғаш рет мұқият зерттеген М. Фарадей болды. Ол әртүрлі электро-
Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ
*
Книга предоставлена исключительно в образовательных целях
согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217



148
лит ерітінділері арқылы электр тогының әртүрлі мөлшерін өткізіп, оларға


сәйкес электродтарда бөлінген заттардың массаларын таразыда өлшеу арқылы
анықтап отырды. Көптеген өлшеулердің нәтижелерін салыстыра келіп, Фа-
радей 1832 жылы электролиз процесінде бөлінетін заттардың массаларының
ток күшіне тәуелділік заңдылығын ашты. Эксперимент жүзінде ашылған бұл
заңдылық Фарадей заңы деп аталады да, былайша тұжырымдалады:
Электролиз кезінде электродта бөлінетін заттың массасы элек-
тролиттен өтетін зарядтың мөлшеріне тура (немесе ток күшіне
пропорционал:
m = kq = kIt,
мұндағы:
m – бөлінген заттың массасы; q = It – электролит арқылы 
уақытта өткен зарядтың мөлшері;
I – электролиттен өткен ток күші;
k – электрхимиялық эквивалент деп аталатын пропорционалдық коэф-
фициент.
7. Электролиттерден ток өткен кезде электродтарда заттардың бөліну
құбылысы өнеркәсіпте кең қолданыс тапты. Электролиз құбылысының
ашылуы өнеркәсіпте бұрын болмаған
электрметаллургия, гальваносте-
гия және гальванопластика сияқты жаңа салаларды туғызды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   132   133   134   135   136   137   138   139   ...   203




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет