195
ПРОЕКТ
лық толқындар практикалық жағынан маңызды болып табылады. Олар
бөлшектер тербелісінің
Т
периодымен,
ν
жиілігімен және
λ
толқын ұзын-
дығымен сипатталады. Толқынның маңызды
сипаттамаларының біріне
толқын ұзындығы жатады.
Толқын ұзындығы
деп бір периодқа тең уақыт аралығындағы тол-
қынның тараған арақашықтығын айтады.
Төмендегі көріністе көршілес екі өркештің (немесе ойыстың) арақа-
шықтығы
толқын ұзындығымен сәйкес келеді (сурет 5.25).
Сурет 5.25:
а
)
көлденең,
ә
)
бойлық толқындардың таралуы
а
)
ә
)
λ
λ
7. Толқынның таралу жылдамдығы.
Механикалық толқын серпімді
ортада таралатындықтан, оның таралу жылдамдығы ортаның қасиетіне
байланысты. Толқынның бір ортадан екінші бір ортаға өтуі кезінде оның
жылдамдығы өзгереді, ал біртекті ортада белгілі бір тұрақты
v
жылдам-
дықпен тарайды.
Толқын жылдамдығы
деп толқын ұзындығының периодқа қатына-
сын айтады.
v =
/T
(5.22)
Ал
Т
тербеліс периоды
ν
тербеліс жиілігімен
T
=
1
ν
қатынасы арқы-
лы байланысқан, ендеше толқын жылдамдығы мына өрнекпен де анық-
талады:
v
=
.
8. Сейсмикалық толқындар.
Үлкен
ауқымдағы қатты денелердегі
толқындық қозғалысқа жер сілкінісі кезіндегі тербелістердің таралуы
жатады.
Жер сілкіну ошағынан немесе қандай да бір күшті жарылыстар-
дан кейін Жер астында таралатын толқындар
Достарыңызбен бөлісу: 
