Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б


Радиоактивті ыдырау деп қандай ыдырауды айтады? Оның ядроның бө- ліну реакциясымен қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?  2



Pdf көрінісі
бет191/219
Дата22.12.2023
өлшемі5,74 Mb.
#142615
түріОқулық
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   219
1. Радиоактивті ыдырау деп қандай ыдырауды айтады? Оның ядроның бө-
ліну реакциясымен қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар? 
2. Жартылай ыдырау периоды деп қандай уақыт аралығын атайды?
3. Радиоактивті ыдырау заңын кімдер ашты және оның формуласы мен 
графигі қалай өрнектеледі?
4.

-ыдыраудың өрнектерін қалай жазамыз? Мұндай ыдырау не себептен 
туындайды?
5. Төмендегі мысалдарда келтірілген есептердің шығару жолдарын түсінді-
ріңдер.
Есеп шығару мысалы
1-есеп.
Азот изотопы 
7
13
N
– радиоактивті элемент. Осы изотоптың 
ядросы ыдырағанда, ядролық реакция мына си-патта жүреді:
7
13
6
13
N
C + ?

Массалық және зарядтық сандардың сақталу заңдарын пайдаланып, 
белгісіз бөлшекті анықтаңдар. Ядроның мұндай түрленуі ыдыраудың 
қандай түріне жатады?
(энергия).
Сұрақтар
?
Берілгені
6
13
C

А
2
= 13; 
Z
2
= 7 
Z
A
3
3
X

?
Есеп мазмұнын талдау
Белгісіз туынды бөлшекті 
Х 
деп белгілейік. Оның 
массалық саны 
А
3
, ал заряд саны 
Z
3
болсын. Көрсе-
тілген белгілеулерді ескере отырып, азот ядросы-
ның ыдырау реакциясын мына түрде жазайық: 
7
13
6
13
N
C + 
Z
A
3
3

X
, мұндағы 
А

= 13 – азот атомы ядросының массалық 
саны,
А

= 13 – көміртек атомы ядросының массалық саны, 
Z
1
= 7 – азот


267
ПРОЕКТ
атомы ядросының зарядтық саны, 
Z
2
= 6 – көміртек атомы ядросының 
зарядтың саны. Массалық сандардың сақталу заңы бойынша мыналар-
ды аламыз:
А
1

А
2

А
3
немесе 13 = 13 + 
А
3
, бұдан 
А
3
= 0. 
Зарядтың сақталу заңы бойынша мыналарды аламыз:
Z
1

Z
2

Z
3
немесе 7 = 6 + 
Z
3
, бұдан 
Z
3
= 1.
Шешуі:
Белгісіз бөлшектің массалық саны нөлге (
А
3
= 0), ал зарядтық 
саны бірге (
Z
3
= 1) тең, яғни 
1
0
X
. Эксперименттік зерттеулер мұндай бөл-
шектің электронға 

( )
1
0
e
кері бөлшек 
+
( )
1
0
e
екенін анықтады. Олардын
массалары да, зарядтары (
е
) да бірдей, алайда заряд таңбалары қарама-
қарсы болып келеді. Бөлшектердің мұндай жұптарын 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   219




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет