Оқулық физика 9 проект башарұлы Р. т б
жүктеу/скачать 5,74 Mb. Pdf көрінісі
|
| таң-
балы атомдар деп атайды. Өйткені олардың белгілі ортадағы қозғалы- сын және мөлшерін (концентрациясын) радиоактивті сәулелерді тіркей- тін сезгіш аспаптар арқылы біліп отыруға болады. Жер асты құбырларымен ағатын сұйықтарға таңбалы атомдардан аз ғана қосып, олардың қозғалысын арнайы детектор арқылы бақылап, құбырдың жарылған жерін тез тауып алуға болады. Радиоактивті изотоптарды медицинада әртүрлі ауруларды емдеу үшін қолданады. Кобальт-60 шығаратын гамма-сәулелерді рак ісіктеріне қарсы пайдала- нады. Кобальт-60 радиоизотопын қалыпты кобальт-59 изотопын ней- трондармен атқылау арқылы алынады: 27 59 0 1 27 60 Co + = Co. n Гамма-сәулелер бұйымдардағы ақау мен жарықшақтарды анықтауға 279 ПРОЕКТ да қолданылады. Электр энергиясымен жұмыс істейтін рентгендік аппа- раттарға қарағанда шағын кобальт-60 изотопы алып жүруге ыңғайлы және тұрақты электр көзін қажет етпейді. Әрине, аса өткіш гамма-сәуле- лерден сақтану ережелерін қатаң орындап отыру керек. Фосфор-32 және йод-131 радиоизотоптары ішкі ақауларды анықтау- ға, өсімдік бойындағы және адам мен жануар ағзаларындағы тамырлар мен ішек-қарындағы заттардың қозғалысын бақылауға қолданылады. Сөйтіп, ішкі органдардың күйін біліп, ондағы жара мен ісіктердің диаг- ностикасы жасалады. Таңбалы атомдар бағалы заттарды, қымбат бұйымдарды, сондай-ақ ақша банкноттарын сараптау үшін де қолданылады. Радиоизотоптар- дың таңбалы атомдарын механизмдердің подшипниктеріне, қажалатын басқа да бөліктеріне алдын ала енгізіп, олардың бұзылу жылдамдығын радиоактивті үгінділер арқылы біле аламыз. 3. Табиғи және жасанды радиоактивті изотоптарда ядролардың өз- дігінен ыдырау процесі үздіксіз жүріп жатады. Демек, олар сыртқы ортаға және -бөлшектері мен гамма кванттарын үнемі атқылаумен болады. Мұндай радиоактивті сәулелерді жүктеу/скачать 5,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|