Салмақсыздық деп дененің тірекке немесе аспаға нормаль қысым күшін түсірмейтін күйін айтады. Салмақсыздық күй Жер төңірегінде орбита бойымен еркін қозғала-
тын (дәлірек айтқанда, үнемі еркін құлайтын) ғарыш кемелерінде орын
алады.
4. Лифтінің жоғары қарай үдеумен қозғал-
ған жағдайын қарастырайық (сурет 3.32). Мұн-
дай жағдайда
a үдеуінің бағыты
Оу өсіне қара-
ма-қарсы бағытталғандықтан, оның осы өстегі
проекциясының
а модулі нөлден кіші теріс таң-
балы санды қабылдайды (
а < 0). Олай болса,
дененің салмағын анықтайтын формула мына
түрде жазылады:
P =
m (
g –
a ) =
m [
g – (–
a )] =
=
m (
g +
а ) =
mg +
mа .
Бұл формуладан мынадай қорытынды туын-
дайды: лифт жоғары қарай үдей қозғалса, онда
дененің салмағы ауырлық күшінен артық бола-
ды (
P >
mg ), яғни салмағына салмақ қосып ауыр-
лай түседі.
Асқын салмақ деп тіректің немесе аспаның үдемелі қозғалысы- ның салдарынан дене салмағының артуын айтады. Асқын зор салмақты ғарышкерлер ғарыш зымыраны үлкен үдеумен
Жерден көтерілгенде де, Жерге ораларда да атмосфера қабаттарындағы
тежелу кезеңінде бастан кешеді. Сондай-ақ үлкен асқын салмаққа
ұшқыштар да ұшудың күрделі фигураларын жасағанда душар болады.
P = mg + ma формуласымен сипатталатын асқын салмақ құбылы-
сы орын алған жағдайда
артық жүктелу деген ұғым енгізіледі.
