жалкыны танып білу керек. Себебі біздің сезім мүшелерімізге жалкы заттар әлемі эсер етеді де, біз оларды танымның эртүрлі сатылары арқылы танып-біле аламыз. Сезімдік танымның бірінші сатысында адамдар жануарлар сиякты, сезімдік түйсіктерімізге эсер ететін заттар туралы алғашқы мағлұматтар аламыз, екінші сатысынды - тәжірибелік (эмпейриа) танымда сезімдік түйсіктеріміздің кайталанған кұбылыстарды есте сақтап калуы аркасында оларды танып-білуімізге мүмкіндік туады. Үшінші сатысында - “өнер” (эңгіме көркемөнер т.б. Туралы емес), практикаға негізделген танымны” ерекше сатысы - адамдар жеке заттарды танып кана коймайды (тәжірбиедегідей) одан гөрі тереңірек түсіп, кейбір заттарға тэн ортак касиеттер мен себептерін танып біледі. Ал заттардың себептерін, болмыстың мэнін, әсіресе алғашқы бастамаларды жэне алғашкы козғаушы күшті түсініп-білу - ол акыл- ойдың кызметі. Ондай танып-білу тек философияға ғана тэн. Аристотельдің пікірінше, адамдар “коғамдық жануарлар”. Отбасының, коғамның табиғи дамуының аркысында мемлекет пайда болады. Мемлекетгің табиғаттан айырмашылығы, онда көптеген элеуметтік т.б. Қатыныстардың өріс алғандығы. Мемлекет басшысы, калыптаскан коғамдык жағайларға сэйкес адамдар ды баскаруы тиіс. Әсіресе жастарды тэрбиелеу мәселесі басты максат болу керек. Аристотельдің философиясынын эсерін эллиндік-римдік, ортағасырлық, жаңа замандык жэне казіргі философиялык көзақарстардан байкаймыз. 46
