- нонконформизм, конформизм мен девианттық кылыктың өрістеуі; - рационалдыкты шектеу, тылсым сана кабаттарымен манипуляциялар жүргізу, жалғыздык, үрей, шарасыздык сенімдерінің өрістеуі; - стандартты карапайымдалған тіршілік ету баламаларын жасанды ұсыну. Біз үлттык идеяны ақыл таразысынан өтіп халыктың басым бөлігі кабьшдаған ұлттық кұндылықтар жүйесі деп түсінеміз. Үлттық идея Қазакстанда жүріп жаткан мэдени мүраларды жаңғырту үрдісі мен әлемдік өркениет ыкпалымен туындаған жаһандану процесінің аракатынасында карастырылуы тиіс. Соңғы процестің объективтік негіздеріне өркениеттің акпараттық толқьшының қарыштауы, Кеңес Одағы таркағаннан кейін батыстандыру мен америкаландырудың жаңа пэрменге ие болуы, бұкаралық мэдениет үлгілерінің жаңа тәуелсіз елдерде барынша таралуы, этникалыктан өркениеттіліктің басымдылыкка ие болуы т.т. жатады. Қазақстанда ұлттык идеяның калыптасуына үш суперөркениеттердің тоғысуында орналасуы (православтық, мүсылмандык жэне конфуцийлік), мэдени-әлеуметтік транзиттік, тоталитарлык жэне атеистік сана калдыктары, номадалык діл архетиптері ыкпал етеді. Баска да ТМД елдерінде сиякты, 330
Қазакстанда ұлттык идеяны іздеу амбивалентті кұбылыс болып табылады. Қазіргі өркениеттік жэне ұлттык-рухани кұндылыктарға карай бетбұрыс әлемдегі елу озык елдердің катарына косылуға себебін тигізе алады. Қазіргі әлемде әрбір елдегі ішкі процестер мен дүниежүзілік