Оқулық o p s 3 философия негіздері


көрсететін ұғым. “басқа мен” (табиғат, объект) накты өмір сүріп қана



Pdf көрінісі
бет95/525
Дата15.09.2022
өлшемі13,05 Mb.
#39158
түріОқулық
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   525
көрсететін ұғым. “басқа мен” (табиғат, объект) накты өмір сүріп қана 
коймай, “менте” эсер етіп, кейбір жағдайларда оның іс-әрекетін де 
айқындайды. “басқа меннің” (табиғаттың, объектінің) әсерімен болған 
іс-эрекетті біз танып-біле алмаймыз, бірақ бұл “әсердің тікелей 
сезінеміз. Сөйтіп, теориялык іс-эрекетгің негізінде бисаналык іс- 
эрекеттің жаткандығын көреміз. Ал “меннің” іс-эрекеті деп Фихте 
субъектінің “эдептілік мінез-кұлқын” айтады. Демек, адамның іс- 
эрекетінің максаты - эдептілік заңдары мен парызыңды орындау. Бұл 
максатты жүзеге асыруда коршаған ортамен тығыз байланысты адамның 
тэн табиғатынан туындайтын оның табиғи қабілеттері қарсы болады. 
“менге” карсы тұрып, оны іс-эрекетке итермелейтін “баска мен” 
дегеніміз, айналып келгенде осы.
Фихтенің “баска мені”, табиғаты, объектісі Кангтың “өзіндік заты” 
сиякты санадан тыс өмір сүрмейді, ол - сананың ерекше кызметінің 
қажетті туындысы. Бұл қызметтің ерекшелігі: санада осы қызмет жүріп 
жатканда, адамда ол туралы саналы ойлау кабілеті болмайды. 
Сондыктан да қарапайым күнделікті сана ол туралы ештеңе білмейді.
Сол себепті сананың осы ерекше қызметін карапайым сана біздің 
түйсігіміздің мазмұны, бізге табиғаттан берліген деп ойлайды. 
Қарапайым сананын бұл қателігін тек философиялык ойлау ғана түзете 
алады. Шын мәнінде, түйсігіміздегі мағлұматтар “меннің” (сананың) іс- 
әрекетінен туындаған “елестету” ғана. Демек, “меннің” бұл іс-эрекеті 
бірінші де, “баска - мен” мен “басқа - меннің” ажыраспас бірлігін 
байқап “көруге” болады. 
Бұл қабілетті фихте “интеллектуалды 
интуиция” деп атайды.
Фихтенің пікірінше, эрекетшіл “мен” әр уакытта да өзіні” карама- 
карсысының эсерімен козғалыска жэне іс-эрекетке түседі. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   525




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет