Оқулық o p s 3 философия негіздері
жүктеу/скачать 13,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| эрі
жаратылыстану ғылымдарыны ң озық үлгілі бірлігі ретінде араб мүсылман әлемінде танымал болуына аль-Кинди мен эл-Фараби философиясының тікелей ыкпал тигізгені белгілі. Еуропалықтарға Авиценна деген атпен белгілі болтан ол, Орта Азияда, Бүқара каласының маңында дүниеге келеді. Иран мемлекетіндегі Исфахан атты калада философия жэне медицина саласы бойынша дәріс алып өз білімін жетілдіреді. Ибн-Сина жан-жақты терең білімді, философ, дәрігер, акын эрі саяси қайраткер болтан екен. Ол жүзден аса ғылыми кітаптар жазыпты. Олардың ішінде ең әлемге танымал болтан атагын ншгыс пен батысқа танытқан “Сауыгу кітабы” деп аталатын медицина жайлы жазган кітабы. Ол гасырлар бойы шығыс жэне батыс дәрігерлері үшін бага жетпес білім көзіне айналган еді. Ибн-Синаның философиялық пштармасы он сегіз бөлімнен түратын “Сауыгу кітабы” логиканы, физиканы, математиканы жэне философияны қамтыган. Арабтар элемінде Ибн-Синаның аты керметпен аталатын еді. Оны біресе “философтар патшасы” деп атаса, біресе “дэрігерлер атасы” деп дәріптеген. Философияда Фараби багытын жалғастырғанымен Ибн-Сина араб перипатетизмнің негізін калаушы болды. Оның болмыс туралы ілімі материяны мэңгі жаратылыстан тыс күбылыс ретінде қарастырады. Алайда бұл кагиданы діни көкарастармен байланыстыруға мэжбур болтан. Мысалы, ол кұдайдың бар екендігіне шүбә келтірмейді. Дүние шындыктың мүмкіндігі гана. Ол уақытган тыскары кұдайдың жагдай туғызуына байланысты шындыққа айналады. Адамның рухын Ибн-Сина дененің бейзаттык формасы ретінде қарастырады. Денелердің қайта тірілуі мүмкін емес дейді. Ибн Сина жалпы үғымдар (универеалиялар) мэселесін өте қызык түрде шешкен. Оның ілімі бойынша жалпы ұгымдар үш түрде өмір 59 |