168
1-кесте. Сыртқы ерітіндінің түсін мембраналардың бұзылу көрсеткіші
ретінде бағалау
Шыны түтіктің
№
Әсері
Бояудың болуы
1
Қайнатылмаған су
2
Қайнатылған су
3
50%
этил спиртінің ерітіндісі
2. Үш таза шыны түтікті алыңыз, әрбіреуіне үш текшеден салыңыз.
Қызылша текшелері салынған бірінші шыны түтікке таза су құйыңыз,
оның
1
/
3
толтырыңыз (бақылау), екіншіге – дәл солай
1
/
3
су құйыңыз
және спирт шамының үстінде қайнатыңыз, үшіншіге - 50% этил
спиртінің ерітіндісін құйыңыз.
3. 20 минуттан кейін әрбір шыны түтіктегі
тәжірибенің нәтижесін
тіркеңіз және кестеге жазыңыз (1-кесте, 3-сур.).
4. Келесі зерттеу үшін ас тұзының ерітіндісі NaCl құйылған
стақанды және таза су құйылған стақанды алыңыз.
5. Түйінді пияздың етті түрлі-түсті қабыршағын алыңыз, оны
ақырын ғана сындырыңыз және күлгін қабығын (эпидерманы) алып
тастаңыз.
6. Төсеніш шыныда тұзды ерітіндінің
тамшысында пияздың
қабығын ақырын түзетіңіз және жабын шынымен жабыңыз.
7. Микроскоптың
болмашы
есеге
ұлғайту кезінде пияз эпидермасының
жасушасының
ішінде
күлгін
түсті
фигуралардың түзілуін бақылаңыз.
8. Дайындалған микропрепараттарда
плазмолиздің түрлі пішіндерін табыңыз.
Микропрепараттағы тұзды ерітіндіні тұщы
суға ауыстырыңыз. Бұл үшін
жабын
шынының сол жағында сүзгіш қағазды, ал
жабын шынының оң жағында шыны
таяқшаның көмегімен ақырын ғана тұщы
судың бірнеше тамшыларын түсіріңіз.
Сүзгіш
қағаз ащы суды сіңіреді, ал таза
тұщы су жабын шынының астына өтеді.
9. Протопласттың
жасуша
қабырғасының ішінде бүкіл
кеңістікті
алатынын бақылаңыз.
3-сур. Тірі және өлі
мембраналардың
қасиеттерін зерттеу:
1 — су және қызылша
текшелері бар шыны түтік
(бақылау нұсқасы);
2 —
қайнатудан кейін су және
қызылша бар шыны түтік;
3 —
спирт және қызылша
текшелері бар шыны түтік