Тәрбие педагогикада бірнеше қырларымен танылған:  - әлеуметтік мағынада

159 
- педагогикалық мағынада
: бұл тәрбиеленушіге ықпал жасау үшін 
ұйымдастырылған арнайы іс-әрекет, зияткер тұлға қалыптастыруға бағытталған 
мақсатты процесс. 
Бүгінде жаңа Қазақстан креативті ойлайтын, өзін қоршаған ортаға тез 
сіңісетін зияткер тұлғаны қажет етеді. Тұлғаның басты сапалық белгілері, 
ерекшеліктері жоғары этикалық құндылықтары болады: мейірбандық, махаббат, 
еңбексүйгіштік, ар-ождан, азаматтылық және т.б. 
Тұлғаға ізгілік қарым-қатынас:
-
тұлғаға деген шынайылық, махаббат, сүйіспеншілік, оның тағдырына 
үлкен жауапкершілікпен қарау; 
-
тұлғаға сенім арту, оның болашағына оптимистік көзқарас таныту; 
-
қарым-қатынас ынтымақтастығы; 
-
тікелей зорлық жасамау (күштеп, зорлап оқытпау, тәрбиелемеу); 
-
іс-әрекетті үнемі ынталандырып отыру. 
Тұлғаға жариялылық қарым-қатынас: 
-
тәрбиеленуші (бала) мен тәрбиешінің (педагог) құқықтары бірдей; 
-
тұлғаға таңдау құқығын беру; 
-
тұлғаның қателесуге құқығының бар болуы; 
-
тұлғаның әр нәрсеге өзінің жеке көзқарасының болуы; 
-
баланың құқығы туралы Конвенцияны сақтау; 
-
тәрбиеленуші мен тәрбиешінің арасындағы қарым-қатынас: тыйым 
салмау, дұрыс жол көрсетіп бағыттау, күш көрсетпеу, сендіру, шектемеу, тек 
таңдау құқығын қалдыру. 
Ш.А.Амонашвилидің зерттеуі бойынша, тәрбиеленуші өзінің айнала 
қоршаған ортасын сезіну, көру және қабылдау арқылы осы дүниеге, өзін 
қоршаған адамдар ортасына енеді. Оның қабылдауынан тыс болып жатқан 
оқиғалар сыртқы ортасы ретінде танылады. 
Тәрбиенің 
тұлғаға 
бағдарланған 
тұжырымдамасын 
жақтаушылар 
Ш.А.Амонашвили, М.Н. Берулава, Е.В. Бондаревская, Ю.И. Турчанинова, 
И.С.Якиманская және т.б.
Е.В. Бондаревская тұлғаға бағытталған тәрбиелеу парадигмасына 
төмендегілерді ұсынады: 
-
білім беруде адамның ешкімге ұқсамайтын, қайталанбайтын дара 
ерекшеліктерін есепке алу; 
-
балаға ізгіліктік-тұлғалық қарым-қатынас: баланы қолдау, оны дамыту, 
өзін-өзі жетілдіру, өзін-өзі дамыту, өзін-өзі түзету, өзін-өзі қорғау, өзін-өзі 
тәрбиелеу, баланың өзінің жеке тұлғасының қалыптасуына, оның адамдармен, 
табиғатпен, мәдениетпен, өркениетпен қарым-қатынас жасауына қолайлы 
жағдайлар туғызу; 
-
оқушының өз бетінше ізденісін, шығармашылығын қалыптастыратын 
оқыту әдіс-тәсілдерін, құралдарын, оқыту технологиясын дұрыс таңдау, оны 
жүзеге асыру. 
63-суретте балаға ізгілікті тұлға тұрғысынан қарау, педагогикалық қарым-
қатынасты ізгілендірудің мәні ашылды. 

160 

жүктеу/скачать 8,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: