Оқулық Түзетілген және толықтырылган екінші басылым 1-кітап алматы, 2004 ббк28. 86 я 73 р 12
- с у р е т . А д а м ұры ғы н ы ң басы м ен
жүктеу/скачать 23,05 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- II - ш ү й д е м и от ом дар ы ; III д е н е н ің м ой ы н б ө л ім ін ің м и от ом дар ы ; IV к е у д е б ө л ім ін ің
| 115 - с у р е т . А д а м ұры ғы н ы ң басы м ен
д е н е с ін ің м и от ом д ар ы . I - к ө з д ің б ұ л ш ы қ ет т ер і дам и ты н м и о т о м д а р ; II - ш ү й д е м и от ом дар ы ; III д е н е н ің м ой ы н б ө л ім ін ің м и от ом дар ы ; IV к е у д е б ө л ім ін ің м и от ом дар ы ; V - б е л б ө л ім ін ің м и от ом дар ы ; V I - с е г із к ө з б ө л ім ін ің м и от ом дар ы ; V II қ ұй - ы м ш ақ б ө л ім ін ің м и о т о м д а р ы . А р а б ц и ф р л а- р ы м ен б ір ін ш іл ік с е г м ен т т е р к ө р с е т іл г е н . 228 Аяктын бүл алғашқы бүлшыкетінен баска, иык белдеуіне тағы да трункофугалды бүлшықеттер, яғни вентралды бүлшыкеттін туын- дылары косылады, ол орын ауысып ығысқан mm. trapezius және sternocleidomastoideus түлғадан ауысқан mm. rhomboideus, levator scapulae, serratus anterior, subclavius omohyoideus ныктауға кызмет етеді. Жамбас белдеуіне екінші бүлшыкеттер дамымайды, өйткені ол омыртқа бағанасымен қозғалмайтын болып байланысқан. Құрлықта тіршілік ететін омыртқалылардың, әсіресе олардың күрделі формаларының, қол-аяқ бұлшықеттерінің күрделі дифференциялануы әр алуан қозғалыстар жасайтын күрделі рычагтарға айналған кол-аяқ қызметіне байланысты түсіндіріледі. Бас бүлшықеттері аздап бас сомиттерінен, ал негізінен желбезек доғалары мезодермасынан пайда болады. Қарапайым балыктардың висцералдық аппараты түтас бұлшықет қабатынан (ортақ қысқыш) түрады, ол нервтендірілуі жағынан желбезек доғаларының метамерлі орналасуына сай келетін жеке бөліктерге бөлінеді: 1-желбезек (мандибулалық) доғаға бассүйек нервтерінің V жүбы (үшкіл нерв), 2- желбезек (гиоидты) доғасына - VII жұбы (бет нервісі), 3-желбезек доғасына IX жүбы (тіл-жұтқыншақ нерві) сәйкес келеді. Ортак қысқыштың қалған бөлігі X жұптың (кезбе нерв) тармактарымен қамтамасыз етіледі. Ортақ қысқыштың артында иық белдеуіне бекитін шоғыр (трапециятәрізді бүлшықет) оңашаланып шығады. Судан қүрлықта тіршілік етуге ауысуға байланысты қарапайым омыртқа- лыларда суда өмір сүруге бейімделген желбезекпен тыныс алу тоқталғаннан кейін, желбезек аппаратының бүлшыкеттері (висце- ралды) бассүйегіне таралып, ол жерде шайнау және мимика бұл- шықеттеріне айланған, бірақ қаңқаның желбезек доғаларынан пайда болған бөліктерімен байланыстарын сақтап қалған. Сондықтан жақсүйек доғасы мен ауыз түбі бұлшықеттерінен пайда болатын шайнау бүлшықеттері төменгі жақсүйекке орналасып, бекиді және үшкіл нервпен (V жұп) нервтендіріледі. 2-желбезек доғасына сәйкес келетін бүлшықеттен негізінен бет нервісімен (VII жұп) нервтендірілетін мойын мен бастың теріасты бұлшықеті пайда болады. Екі желбезек доғасының материалынан пайда болатын бұл- шықеттердің қос бекитін жерлері және қос нервтелуі болады, мысалы, қосқарыншалы бүлшықеттің алдыңғы қарынша төменгі жақсүйкке (үшкіл нервтен нервтендіріледі), ал артқы қарынша тіласты сүйегіне (бет нервісінен нервтенеді) бекиді. Құрылықта тіршілік ететін омыртқалыларда IX және X бассүйек нервтері жүптарымен нерв- тендірілетін висцералды бүлшықеттің бір бөлігі редукцияланады, бір бөлігі жүтқыншақ пен көмей бүлшықеттерін түзуге жүмсалады. Трапециятәрізді бүлшықет желбезек доғаларымен барлық байла ныстарын жоғалтып, тек иық белдеуі бүлшықетіне айналады. жүктеу/скачать 23,05 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|