Оқулық Түзетілген және толықтырылган екінші басылым 1-кітап алматы, 2004 ббк28. 86 я 73 р 12
с у р е т . С ан н ы ң т ө м е н г і 1/3
жүктеу/скачать 23,05 Mb. Pdf көрінісі
|
| 179
с у р е т . С ан н ы ң т ө м е н г і 1/3 б ө л іг і б ұ л ш ы қ е т т е р ін ің с ү й е к т і-ш а н д ы р л ы ж ә н е ш анды р лы қынаптары , о ң жағы. 1 fa sc ia lata; 2 бүккіш б ұ л ш ы қ е т т е р д ің сү й ек т і ш анды р лы қынабы; 3 - o s fem oris; 4 n. isc h ia d ic u s; 5 ә к ел ет ін б ұ л ш ы қ е т т е р д ің сү й е к т і ш анды р лы қынабы; 6 - a. et v. fem o ra lis; 7 - т іг ін ш і б ұ л ш ы қ е т т ің ш анды р лы қынабы; 8 septu m in term u scu lare fe m o r is m ed ia le ; 9 - ж а зғ ы ш б ұ л ш ы қ е т т е р д ің с ү й е к т і - ш анды р лы қынабы; 10 - septu m in term u scu lare fe m o r is laterale. 328 бүкіл сан бойымен өтетін кен калыңдаған жолак, tractus iliotibialis-ті түзеді. Ьүл жолак m. tensor fascia latae және т . gluteus maximus сіңірлері ролін атқарады. Fascia lata дисталды жағынан тізе буынының алдыңғы бетінде орналасады және содан кейін сирак шандырына ауысады; ол арт жагынан fossa poplitea-ны жауып, сан мен сирак шандыры арасындағы аралык бөлік болып табылатын fascia poplitea-ға созылады. Сөйтіп санның жалпақ шандырының әр жердегі күрылысы түрліше: өте берік бөліктерімен (мысалы, tractus iliotibialis) катар, әлсіз бөліктері де (fascia cribrosa) болады. Сирақ шандыры, fascia cruris, бүлшықеттермен жабылмаған жерде сүйектермен түтасып-өсіп, сирақты қоршайды. Сирақтың арткы жағында ол беткей және терең жапыракшалардан түрады. Беткей жапырақша m. triceps surae-ні жабады, ал терең жапырақша асыкты жілік пен жіліншікке жан-жағынан бекіп, осы бұлшыкет пен артқы бүлшықеттердің терең қабаты арасында орналасады. Латералды жағынан fascia cruris тереңге қарай жіліншік сүйекке бекитін екі бүлшықетаралық қалқа береді. Олардың алдыңғысы, septum intermusculare anterius cruris, mm регопеі-лердің алдынан, ал артқысы, septum intermusculare posterius cruris, олардың артынан өтеді. Сирақтың алдыңғы бетінде толарсақтардан жоғарылау, екі сирақ сүйектері (асық жілік пен жіліншік) арасында шандырға көлденең жолақтар түрінде фиброзды талшықтар араласып, жазғыштар сіңірлерінің жоғарғы үстағышын, retinaculum mm. extensorum superius, түзеді. Бүл байлам алдыңғы бүлшықеттердің сіңірлерін сүйектерге жапсыра қысады. Сирақ-асық буыны алдында, дисталды жатқан жазғыштар сіңірлерінің төменгі ұстағыштары, retinaculum mm. extensorum inferius-тің де маңызы осындай, оның пішіні әдетте “У” әріпіне үқсайды. Бүл үстағыш өкше сүйегінің латералды бетінен, ал терең қабатымен sinus tarsi-ден басталып, содан кейін екі аяқшаға бөлінеді, олардың жоғарғысы медиалды толарсаққа барады да, ал төменгісі қайықтәрізді және медиалды сынатәрізді сүйектерге бекиді. Ол жазғыштардың сіңірлерін қаусыратын беткей және терең табақшаларға бөлінеді, соның себебінен жазғыштардың өтуі үшін терт фиброзды өзек (үш сіңірлі және бір тамырлы) түзіледі. Retinaculum mm. extensorum inferius-тің басталатын жері астында жататын ең латералды және ең кең өзек m. extensor digitorum longus және т . peroneus tertius сіңірлерін өткізеді. Келесі өзек m. extensor hallucis longus-тің сіңірін, ал үшінші, ең медиалды өзек т . tibialis anterior сіңірін өткізеді. Сіңірлер өзектер арқылы өтіп, синовиалды қынаптарымен қоршалады. Ортаңғының артында жатқан төртінші өзекте тамырлар (a. et v. dorsales pedis) мен нерв (n. peroneus profundus) орналасады (180, 181 -суреттер). 329 |