Қозғыш тіндер Қандай да болсын қозғыш тіндердің негізгі қасиеті – тітіркенгіштік немесе сыртқы ортаның әсеріне, өзінің физикалық және химиялық жағдайын өзгертіп, белсенді жауап беруге дайындық қабілеті болып табылады
жүктеу/скачать 112,65 Kb.
|
Физиология сесия
- Бұл бет үшін навигация:
- Бұлшықеттің қажуы.
- 19. Бұлшықет тонусы жүйелік механизмдері
| 18. Бұлшықеттің физикалық қасиеттеріқозғыштық-қозу потенциалын түзу арқылы бұлшықеттің ттіркендіргішке жауап беруі.
Өткізгіштік-бұлш бойымен қозудың өтуі(қаңқа бұлш:3,5-14м/с; жүрек бұлш:0,5-1м/с; бірың салалы бұлш:0,5мм-5-10см/с). Жиырылғыштық-қозу кезінде бұлш-ң ұзындығы не кернеуінің өзгеруі . Эластикалық –бұлш-ң созылып, бастапқы пішініне келе алуы. Пластикалық-бұлш-ң пішінін біраз уақытқа дейін сақтай алуы. Бұлш күші оның көтеретін ең үлкен жүгімен өлшенеді. Мұнда талшықтардың барлығы әсерлеседі. Бұл максималды күш д.а. ол талш санына, жуандығына байланысты. Бұлш-ң салыстырмалы күші –бұлш-ң максималды күшінің оның анатомиялық көлденеңі ауданына қатынасы. Анатомиялық көлденең барлық талш-тың көлденең кесіндісінің жалпы ауданы. Абсолюттік күші-бұлш-тің макс-ды күшінің физиологиялық көлденеңіне қатынасы. Бұлш жұмысы: бұлш-ң ауырлық көтеріп жиырылуы. Статикалық (қозғалыссыз) жұмыс- жүкті ұстап ет жиырылып тұрады, бұлш қысқармайды. Динамикалық жылжымалы жұмыс-бір жерден екінші жерге жүкті тасу. Жұмыс кезінде көтеретін жүк салмағы орташа болса, жұмыс көп істеледі. Бұлшықеттің қажуы. Бұлшықет ұзақ және қүшті жұмыс атқару кезінде оның жиырылу күші мен қатаюы біртіндеп төмендей береді де қажу жағдайына түседі. Бірақ қажу уақытша құбылыс, біраз үзіліс жасап етті тынықтырса, ол қайтадан жиырыла бастайды, яғни дем алған соң бұлшықеттің жұмыскерлігі бұрынғы қалпына келеді. Қажудың пайда болуы ұзақтығы жұмыстың ырғағы мен жүктің ауырлығына байланысты. Бұлшықеттің қажу сызығын – эргограмманы алғашқы рет И.М.Сеченов жазып алған. Сөйтіп, И.М. Сеченов толық организмнің жұмыскерлік қабілетін сақтау үшін алғашқы рет «белсенді демалыс» ілімін енгізді. Қажудың пайда болу себептерін түсіндіретін қағидалар өте көп, солардың ішінде: «әлсіреу» теориясы бойынша – энергия қорының әсіресе гликогеннің азаюы, «улану» теориясы – сүт, фосфор қышқылдарының және басқа да ыдырау өнімдерінің жиналуы, «тұншығу» теориясы – оттегінің жетіспеуі және т.б. Бұл пікірлер бұлшықеттің қажу сырын толық анықтамағанымен, оның жеке себептерін көрсетеді. Ал тұтас организмде бұлшықеттердің бәрі жүйке талшықтарымен қамтамасыз етілген және арасында мионевралды түйіспе орналасады. Міне осы түйіспеде қажу тез дамиды. Мұндай түйіспелер орталық жүйке жүйесінде де өте көп мөлшерде болады. Яғни қажу құбылысы тұтас организмде орталық жүйке жүйесінде байқалады. 19. Бұлшықет тонусы жүйелік механизмдері Бұлшықет тонусы мен фазалық қозғалыстарды реттеудің жүйелік механизмдеріне орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ), перифериялық жүйке жүйесі (ПЖС) және бұлшықеттер жатады. Орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ) ми мен жұлыннан бұлшықетке сигналдар жіберетін нейрондық желілер арқылы бұлшықет тонусын және фазалық қозғалыстарды реттейді. Ми қозғалыстарды жоспарлау және бастау процестерін басқарады, ал жұлын қозғалыстардың орындалуын бақылайды және сенсорлық рецепторлардан алынған ақпарат негізінде бұлшықет тонусын реттейді. Перифериялық жүйке жүйесі (ПЖС) ОЖЖ мен бұлшықеттер арасында ақпарат беретін нервтерден тұрады. Бұл нервтерге қозғалыстарды орындау үшін ОЖЖ-ден бұлшықеттерге сигналдар жіберетін қозғалтқыш нервтері және бұлшықеттер мен буындардың орналасуы мен кернеуі туралы ақпаратты ОЖЖ-ге қайтаратын сенсорлық нервтер жатады. PNS сонымен қатар орталық жүйке жүйесінің қатысуынсыз сыртқы тітіркендіргіштерге жылдам жауап беруге мүмкіндік беретін рефлекторлық механизмдерді қамтиды. Бұлшықеттер, өз кезегінде, бұлшықет тонусын және фазалық қозғалыстарды реттеу жүйесіндегі эффекторлар болып табылады. Олар жүйке жүйесінің бақылауымен келісімшартқа отырады және босаңсытады, бұл әртүрлі қозғалыстарды орындауға мүмкіндік береді және қажетті бұлшықет тонусын сақтайды. Жалпы, бұлшықет тонусын және фазалық қозғалыстарды реттеудің жүйелік механизмдері оңтайлы бұлшықет тонусын сақтай отырып, сыртқы және ішкі тітіркендіргіштерге жауап бере отырып, қозғалыстарды үйлестіру мен бақылауды қамтамасыз етеді. жүктеу/скачать 112,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|