Қозғыш тіндер Қандай да болсын қозғыш тіндердің негізгі қасиеті – тітіркенгіштік немесе сыртқы ортаның әсеріне, өзінің физикалық және химиялық жағдайын өзгертіп, белсенді жауап беруге дайындық қабілеті болып табылады
Жүйке талшықтарының қозуды өткізу механизмдері
жүктеу/скачать 112,65 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 9. Жүйке бойымен қозудың өту заңдары
| 8. .Жүйке талшықтарының қозуды өткізу механизмдері:
Қозу миелинді және миелинсіз жүйке талшықтары арқылы жүруі мүмкін. Миелинді жүйке талшықтарында жүйке аксондарын орайтын арнайы миелин қабығы болады. Миелин оқшаулағыш материал болып табылады және жүйке импульстарының берілуін тездетеді. Мұндай талшықтарда қозу аксонның бір бөлігінен екіншісіне секіріп, Ранвье түйіндері деп аталатын миелин қосылыстары арасында өтеді.Миелинсіз жүйке талшықтарында миелин қабығы болмайды және жүйке импульстарын тікелей аксонның ұзындығына жібереді. Бұл жағдайда қозу аксонның бүкіл ұзындығында бір жүйке түйінінен екіншісіне дәйекті түрде беріледі.Қозғыштық пен тұрақсыздыққа келетін болсақ, миелинді талшықтар миелин мен Ранвье түйіндерінің арқасында сигнал беру жылдамдығы жоғары және сигналдың бұрмалануына немесе жоғалуына бейім емес.Миелинсіз талшықтардың сигнал беру жылдамдығы төмен, бірақ қозғыштық тұрғысынан тұрақты. Сонымен ,Миелинсіз талшықта 1-2 м.с жылдамдықпен, Миелинді талшықта 5-12 м.с жылдамдықпен өткізеді.Және осы жүйке талшықтары қозуды жүйке жүйесі мен атқарушы мүшелерге қарай өткізеді де ,олардың қызметттерін белсенді жағдайға келтіреді. 9. Жүйке бойымен қозудың өту заңдары, Қозғыштық және өткізгіштік - жүйке талшықтарының негізгі қасиеттері болып есептеледі. Осы жүйке талшықтарының қозуды өткізу қасиеттерін зерттеу нәтижесінде бірнеше заңдылықтар анықталған. Жүйке талшығының анатомиялықфизиологиялық тұтастығы заңы. Жүйке талшығымен серпіндерді өткізу мүмкіндігі тек оның анатомиялық тұтастығы бұзылмағанда іске асады, өйткені жүйке талшығы нейрон денесімен байланыста болғанда ғана өмір сүре алады. Талшық мембранасының кесілуі немесе кез келген жарақаты оның өткізгіштігін бұзады. Мысалы, жүйке талшықтары қысылғанда, созылғанда, аса жоғары температуралық әсерлерге түскенде немесе новокаин және басқада заттармен блокада жасағанда, мембранасының өткізгіштігі жартылай, кейде толық бөгеледі. Қозуды екі жақты өткізу заңы. Атқаратын қызметі түріне қарамастан, кез келген жүйке талшығы тітіркендіргішпен әсер еткен жерінен пайда болған қозуды екі жаққа қарай өткізеді. Бұл заңдылық тәжірибеде талшықтың екі ұшынан ӘП тіркеу әдісімен дәлелденген. Бірақ тұтас организмде қозу тек бір бағытта өткізіледі: афференттік талшықпен – шеттен орталыққа, эфференттік талшықпен – орталықтан шетке қарай. Қозуды жеке өткізу заңы. Бір жүйке құрамындағы жеке талшықтар қозуды қатар жатқан талшықтарға жаймай, тек өз бойымен өткізіп, тек өзімен байланыстағы құрылымға тура жеткізеді. Организмдегі жүйкелердің көбісі аралас, бір-бірінен алшақ қашықтықта орналасқан, әртүрлі тіндер мен мүшелердің қызметін реттейтін көптеген Жүйке тұрады. Соның нәтижесінде жүйке орталығынан әрбір жүйке талшығы қозуды өз бойымен қозғалтқыш бірлігіне жеткізіп ондағы ет талшықтарын ғана жиырылтады. Жүйке талшықтарының қозуды өткізу ерекшеліктеріне оны тітіркендіргенде көпке дейін қажымауы да жатады. Жүйкенің қажымау себебі оның талшықтарындағы АҮФ-тың қайта түзілуі өте жоғары жылдамдықта жүреді және лабилдік қасиеті өте жоғары. жүктеу/скачать 112,65 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|