Адамның белгілі бір мінез-кұлыққа ие болуына нем есе жакын жүғысудың арқасында бір мінез-құлықтан басқа мінез-құлыкка ауысуына себепш і болатын нәрсе эдет болады», - дейді (11-12 бб, Әл-Фараби, 1975). Демек, адам өзінің мінез-құлқын жетілдіре түсу үшін, ең алдымен, өзіне-өзі мейлінше адал болуы тиіс. Сонда ғана адам өз бойындағы ізгілікті қасиеттерді барынша жетілдіре түсуге мүмкіндік алады. Ал, әдеттену жаксы мінез-құлықка жеткізетін эрекет болып табылады. Адам жаратылысының жақсылыққа не жамандыкка бейім болып тумайтындығын айта келіп, ғұлама: «Үстамдылыкты жақсы қүлық деп есептейді, ал үстамды болу үшін, шамадан тыс молшылық болса, одан жетіспеушілікке қарай ауытқып, ондай молшылықтан арылуымыз керек жэне керісінше, жетіспеушілік болса, біз молшылық жағына карай ауытқуымыз керек, сөйтіп, мінез-кұлқымызда үстамдылықты қалыптастырғанша осылай ете беруіміз керек», - дейді. Бұл корытындыға Фараби адам табиғатын терең зерттеу нэтижесінде қол жеткізді. Шыншылдық пен адалдық Әл-Фараби ілімінің басты кағидасы екендігін: «Адамның өз ожданы алдында адал, шыншыл болуы
Imapay. Журналист этикасының табигаты
11
өзіне-өзі ізгі қасиетті болуынан, жүріс-тұрысы ізгі болуынан ғана туады. Ал, егер өз бойында жоқ бола тұрып, адам өзін ізгі қасиетті адамға, жүріс-тұрысы жөнді адамға жатқызса, онда ол адамда өзі ту- ралы жалған пікір туғандығы. Егер адам өз бойында жоқ нәрселерді өзіне жатқыза беретін болса, онда ол адамда көлгірсушілік пайда болады», - деген салмақты пікірінен айқын аңғаруымызға бола- ды (Әл-Фараби, 1975. 19-20 бб.). Сол себепті кезекті бір ойында: «Жаман мінез-кұлық - рухани кесел», - деп кесімді анықтамасын
