460
М ОРФОЛОГИЯ
Есімді сөз тіркесінің осы түрлерінің бәрінің
де б асы ң қы сы ңары қы зм етінде ж ұм салады .
Мысалы:
барқыт қамзол, дертке дауа, Мүратпен
дос, Жамбылдың мүражайы, жүмыстың қамы.
Етістікті сөз тіркесінің құрамында келген зат
есімдер негізінен меңгеріле байланысқан тіркестің
б а ғы н ы ң қ ы с ы ң ар ы н ы ң қы зм етін атқарады .
Мысалы:
базарға қетті, базарды аралады, базарда
жүр, базардан қелді.
Зат есім нің сөйлем құрамында атқараты н
қызметіне келсек, оны ң синтаксистік қызметінің
ең бастысы деп, сойлем нің басгауышы мен то-
лы қтауы ш ы ретінде келуін атасақ болады. Бас-
тауыш қы зметінде ж ұм салған зат есім атау ф ор-
масында тұрады. Барыс, жатыс, ш ы ғы с, көм ек-
тес септіктерде келген кезде, олар сойлемнің то-
лықтауыш мүшесінің қызметін атқарады. Мекен,
мезгіл м ағы налы септіктерде қолданы лған зат
есімдердің сойлемнің пысықтауыш мүшесі бола-
тын кездері де бар. Анықталатын создің алдын-
да тұрып ешбір тұлғалы қ озгеріске түспей аны қ-
тауыш қы зметінде жұмсалады. Ж іктік тұлғалы ,
сондай-ақ 3-ж ақ нолдік формапы зат есімдердің
сойлем нің баяндауыш ы болатыны да тіліміздің
синтаксистік құры лы мы на тән жағдай.
Достарыңызбен бөлісу: 
