494 М ОРФОЛОГИЯ баяндауыш тары негізінде мынандай тұлғаларда
тұруды талап етеді:
1) С өйлемнің баяндауыштары
-м а, -м е бо-
лымсыз жұрнақтары мен қамтамасыз етіледі. Он-
дай баяндауыштар дара және күрделі болып келе
береді. -
Қымыз аңдып жүр дағы... деген сияқты бірдеце дегені болмаса, Байманды ешқайсысы ауызға алмады (Аймауытов).
Күнікей күйеуінің келуіне түк айтпады (Сонда).
Мені білетін жандардың бір де бірінің жүзімді жыртқысы келмейді (И сабеков).
Дәнеңе ойламай, қатын қойын бағып жүре берген де бір ғанибет екен (Аймауытов).
Мұндай болымсыз сөйлемдер сұраулы сөйлем
болып та келе береді.
Ешқандай да сүрағың жоқ псР... Өзіңізден басқа ет кім болмады м а і (И сабе-
ков).
Кейде болы м сы зды қ есімдіктері араласқан
сөйлемдердегі
-м а , -м е болымсыз ж ұрнақтары
есім ш енің
-қан, -ған, -кен, -ген, -тын, -тінжәне -е ж ұрнақтары ны ң алдында қолданылады . О н-
дай кезде ол сөздер қолданылу мақсатына қарай
сөйлем нің бастауыш , толықтауыш , аны қтауы ш
мүшелерінің қызметін атқарады. Мұндай жағдай-
ларда сөйлемнің баяндауыштары болымсыз болу
орнына болымды болып кетеді.
М әрияешнәрсеге түсінбегендей, маш инаға қарай жүрді (Исабеков).
Бір-екі кесе шайдан басқа әлі ештеме ішпегенім енді есіме т^с/?7/(Исабеков).
2) Б олы м сы зды қ есімдіктері сөйлем нің ба-
яндауыш “ж о қ” сөзімен қамтамасыз етілуін қажет
етеді. Болымсы зды қ есімдіктері қажет еткен бұл
“ж о қ ” сөзі сойлем нің соңында болы м сы зды қ
есімдікгерімен немесе есім создермен қатар жеке,
кейде
