Ескі бише отыр- ман, бос мақалдап, Ескі ақынша мал үшін түрман зарлап (Абай).
Болжалды келер ш ақтың жіктелуі
жақ жекеше
көпше
I бар-ар-мын,
бар-ар-мыз,
бар-ма-с-пын
бар-ма-с-пыз
II бар-ар-сыз,
бар-ар-сың-дар
бар-ма-с-сыз
бар-ма-с-сың-дар,
бар-ар-сыз-дар
бар-ма-с-сыз-дар
III Бар-ар, бар-ма-с (нолдік тұлға)
2.
Мақсатты келер шақ. Мақсатты келер шақ
қимылдың, іс-әрекеттің келешекте мақсат етіле
орындалатынын білдіреді. М ақсатты келер ш ақ
етістіктің тү б ір ін е
-м а қ /-м е к , -бақ/-бек, -пақ/ -пекжұрнақтарының жалғанып, одан кейін жіктік
ж алғаулары ны ң үстелуі арқы лы жасалады.
Ол ертең өз елше қайтпақ. Ноғайлының калған эскері Акторғын сүлуды көшіріп, Я ссы ғажетпек (Есен-
берлин).
Етістіктің
-мақ, -мек, -пақ, -пек, -бақ, -бек ж ұрнақтары ны ң үстіне
-шы, -ші жұрнағы жал-
ғаны п, жіктелуі арқылы да мақсатты келер ш ақ
жасалады.
Етікбайды күзетке қойып, Петр мен Қойшығара бой жазып отырмақшы. Сосынғы жүмыс озінен-озі шешіле бермекші (М айлин).
Мақсатгы келер шактың болымсыз түрі-мақ,
-мек, -бақ, -бек, -нақ, -пек ж ән е-ш ы ,
-ші тұлға-
лы етістіккеем ес деген көмекші етістіктің тірке-
суі арқылы жасалады. Ондайда жіктік жалғауемес
көмекш і етістігіне ж алғанады .
Әлсізге тимекші емес. Мынау коріністен Абай безбек емес (Әуе-
зов).
Мақсатты келер ш ақты ң жіктелу үлгісі
жақ
жекеше
көпше
I бармақ-пын
бармақпыз
II бар-мақ-сың
бар-мақ-сыз
бар-мақ-сыңдар
бар-мак-сыздар
