-мын, -мін ж алғауы т е к - м түрінде де кездеседі:
бара-мын - барам. 3)
Етістіктің шартты райы
(-са, -се) және же-
дел өткен ш ақ
(-ды, -ді, -ты, -ті) тұлғалы түрлері
шағындалған қосымшалар жалғану арқылы жікте-
леді: 1 -жақ жекеше
-м, көпше
-қ, -к; 2-жақ анайы
жекеше -
ң, көпш е
-ңдар, -ңдер, сыпайы
-ңыз, -ңіз, көпш е
-ңыздар, -ңіздер; 3-жақта арнайы жалғау
жоқ.
Сөйлеу тілінде
-а, -е, -й тұлғалы көсемшеге
жалғанатын 1 -жақ жекеше жіктік жалғауы
(-мын, -мін) -м болы п, 3 -ж ақ ж іктік ж алғауы
-ды, -ді, -т болып,
-ған, -ген, -қан, -қен тұлғалы есімшеге
жалғанатын 1-жақ жекеше жіктік жалғауы
(-мын, -м ін)-м болып та айтылады:
бара-мын, келе-мін, сойлей-міндеут ң орнына
бара-м, келе-м, сөйлей- м болып, бара-ды, келе-ді, сөйлей-ділеутң орнына
бара-т, келе-т, сөйлей-т болып, барған-мын, кел- ген-мін, сойлеген-мін деудің орнына
барға-м, кел- ге-м, сөйлеге-м болып айтыла береді. Әрине, соң-
ғы нұсқа толық әдеби форма болып саналмайды.
Сонымен бірге 1-жақжекеш е мәнде тілімізде
-ман, -м ен, -бан, -бен, -пан, -пен тұлғалы етіс-
тіктер де жиі қолданылады . Зерттеуш ілер
-ман, -мен, -бан, -бен, -пан, -пен формасын ауыспалы осы
(келер) ш ақты қ
(м а-й-м ы н, м е-й-м ін, ба-й-мын, бе-й-мін, па-й-мын, пе-й-мін) болымсыз тұлғасы-
ның 1-жақ түрінің қы сқарған нұсқасы деп анық-
тайды. Ж ән е әдеттегідей салы сты рғанда бұл
тұлған ы ң семантикасы нда үзілді-кесілді реңк
бары, ол тұлғаны ң өлең созде кобірек ұшырасуы
стильдік мән үстеп, өлеңге батылдық, жігерлілік
сипат беретіні де корсетіледі.
Ең алдымен, бұл - ауыспалы осы (келер) шақ
-ма (-ба, -па) -й, -мын, -ме (-бе, -пе)-й-мін тұлға-
сынан емес, есімшеден болған болжалды келер
ш ақты ң
ма-с-пын, ме-с-пін, бе-с-пін, па-с-пын,
ЕТІСТІК
525 пв-с-пін деген болымсыз тұлғасы нан ықш амда-
лып қалыптасқан. Сондықтан да бұл тұлға үзілді-
кесілділік, жігерлік реңк білдіреді, я ғн и мұндай
мән осы тұлғаның ықшамдалғаннан кейінгі пай-
да болған қасиеті емес, толық түріңде де бар ерек-
шелігі:
бармаймын - бармаспын - барман.
